مثل بنز

محمدحسین شاوردی: هفته گذشته طی قراردادی که به امضای مقامات عالی دو شرکت صنعتی ایران‌خودرو و مرسدس بنز رسید، موضوع بازگشت مشهورترین برند صنعت خودرو آلمان و بزرگ‌ترین سازنده خودروهای تجاری در جهان به بازار ایران نهایی شد و به نتیجه رسید. این توافق که جنبه‌های مختلفی دارد، قرار است در سه بخش ساخت کامیو‌ن‌های سنگین تجاری، موتورهای دیزلی و نیز شبکه فروش و خدمات پس از فروش حرکت‌های تازه‌ای را شکل دهد که در نهایت می‌تواند به رشد ابعاد بازار خودروهای تجاری ایران و نیز افزایش سطح رضایت مشتریان از تولیدات سنگین بینجامد. مرسدس بنز آلمان که از سال‌های دهه 50 خورشیدی همکاری تنگاتنگی را با شرکت‌های ایرانی  در راستای تولید خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین تجاری اعم از مینی‌بوس، اتوبوس، کامیونت و کامیون کلید زده، در میان فعالان حوزه حمل‌و‌نقل از خوشنام‌ترین برندها بوده است. در عین حال سرمایه‌گذاری این شرکت و انتقال بخشی از زنجیره تولید خود به ایران از طریق تاسیس شرکت‌هایی نظیر ایدم تبریز باعث شده تا ایران در دوره اخیر، سالانه در حوزه ساخت موتورهای حجیم دیزلی، چیزی حدود 5 تا 10میلیون دلار  صادرات داشته باشد و به بخشی از دانش فنی ساخت خودروهای سنگین دست یابد. 

این شرکت آلمانی که در کنار برندهایی مثل دانگ‌فنگ چین، ولووی سوئد و اینترنشنال آمریکا جزو سازندگان بزرگ خودروهای تجاری در جهان است، تنها در صورت وقوع چند اتفاق و بسترسازی مناسب می‌تواند به توسعه صنعت ساخت خودروهای تجاری ایران کمک کند. در واقع به نظر می‌رسد حتی اگر به کمک سرمایه و تکنولوژی برندهای جهانی بر زیان‌ انباشته شرکت‌های تولیدکننده در کنار مستهلک شدن بخش عظیمی از خطوط تولید و مونتاژ شرکت‌های این بخش غلبه کنیم، بازهم خلأ یک سیستم تامین مالی کارا و کم‌هزینه که بتواند خریداران خودروهای تجاری را برای نوسازی خودروهای خود ترغیب کند، یک مشکل و معضل بزرگ است. در نهایت اینکه، با تحلیل شرایط فعلی این بخش از صنعت خودرو ایران آشکارا می‌توان ابعاد مالی، صنعتی و تجاری سیاستگذاری‌های دولت در سه بخش انرژی، حمل‌و نقل و صنعت را دید و عمق تاثیر سیاست‌هایی را که بدون توجه به زوایای پنهان هر صنعت اعمال می‌شوند درک کرد. متاسفانه واقعیت بخش تولید خودروهای تجاری ایران اعم از ون‌های باری و مسافری، کامیون‌های سنگین و نیمه‌سنگین، و نیز اتوبوس به هیچ وجه مشابه جلوه پرزرق و برق قراردادهای پسابرجامی نیست و بدون موشکافی دقیق وضعیت حاضر، و اعمال یک سیاست چندوجهی، نمی‌توان حتی به حضور برندهای بزرگی نظیر ولوو، اسکانیا و مرسدس بنز امیدوار بود. فارغ از بحث حاشیه‌ای تولید خودروهای سبک مرسدس بنز در ایران، حضور این برند در بخش خودروهای تجاری گامی است اساسی که اگر به خوبی مدیریت شود، می‌تواند بر بی‌ثباتی وضعیت تولید این بخش از صنعت خودرو ایران، نظم و نسقی مناسب دهد.