صنعت آبمعدنی چه جایگاهی در اقتصاد ایران دارد؟
چشمانتظار سرمایهگذاری
در ایران از قدیم یا آب رایگان بوده است یا ارزانقیمت و سهلالوصول. در قدیم سقاخانهها آب را رایگان در اختیار عابران میگذاشتند یا مردانی در کوچهها میگشتند و پیالهای آب را به بهایی اندک میفروختند. و امروز آبسردکنهای نذرِ فردی فوتشده یا وقفی از سوی کسی رهگذران را سیراب میکند. وجود چنین امکانهایی باعث شده است فکر اینکه «پول بدهیم و بطری آب بخریم؟» «خرج اضافه» تلقی شده و باعث شود رفتار استفاده از آبمعدنی در کشور ما مثل بسیاری از کشورها رایج نباشد.
در ایران از قدیم یا آب رایگان بوده است یا ارزانقیمت و سهلالوصول. در قدیم سقاخانهها آب را رایگان در اختیار عابران میگذاشتند یا مردانی در کوچهها میگشتند و پیالهای آب را به بهایی اندک میفروختند. و امروز آبسردکنهای نذرِ فردی فوتشده یا وقفی از سوی کسی رهگذران را سیراب میکند. وجود چنین امکانهایی باعث شده است فکر اینکه «پول بدهیم و بطری آب بخریم؟» «خرج اضافه» تلقی شده و باعث شود رفتار استفاده از آبمعدنی در کشور ما مثل بسیاری از کشورها رایج نباشد. آب با کیفیت قابل آشامیدن شهری در بیشتر نقاط کشور با قیمتی تقریباً پایین در دسترس همگان قرار دارد که همین مورد نیز از دلایل پایینبودن اقبال عمومی در استفاده از آبهای بستهبندی است. حتی برخی از کسانی که به ناچار بطری نیملیتری آبمعدنی میخرند تا چند وقت، بطری را از آب شرب شهری پر میکنند و همراه خود بیرون از خانه میبرند. البته ناگفته نماند که مصرف آبمعدنی در کشور ما بین برخی رایج است اما به نسبت جمعیت کشور و در مقایسه با کشورهای اروپایی یا کشورهای جنوب خلیج فارس آمار بسیار پایینی دارد. گذشته از بحث در دسترس بودن آب در بسیاری از نقاط کشور که مانعی سر راه استفاده از آبهای بستهبندیشده است، هزینه بالای حمل و نقل سبب میشود بیشتر آبمعدنی که بستهبندی میشود در مناطقی مشخص مثل شهرهای بزرگ توزیع شود و آبمعدنی در تمام نقاط کشور یکسان توزیع نشود. شاید با توسعه زیرساختهای حملونقل روزی این مشکل رفع شود. کیفیت محصولات به ویژه در بخش خوراکیها همیشه برای مصرفکنندهها جذاب است یا میتواند دافعه ایجاد کند که گاه شایعاتی پیرامون کیفیت بطریهای آبمعدنی بستهبندیشده مطرح بوده است. با این حال در حال حاضر سالانه حدود 1 تا 5 /1 میلیارد لیتر از محصولات صنعت بستهبندی آب در ایران تولید میشود که بر همین اساس سرانه مصرف آب بستهبندی در کشور به حدود 15 تا 20 لیتر میرسد و این در حالی است که این مقدار در مقایسه با کشورهای همسایه سهم پایینی دارد. به گونهای که سرانه مصرف آبهای بستهبندی در ترکیه بیش از 130 لیتر و در کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از 100 لیتر است. با این حال صنعت آبمعدنی یکی از صنایع سودآور جهان محسوب میشود. در این راستا شرکتهای ایرانی گامهایی در این عرصه برداشتهاند. اما یکی از مسائل مهم ضعف فعالان این صنعت در کسب بازار فروش و حضور رقابتی است. اگرچه برندهایی وجود دارند که موفق عمل کردهاند اما چون تولیدکنندگان نتوانستند روند تولید را به خوبی طی کرده و بازار را شناسایی کنند، دچار ناتوانی در رقابت با سایر تولیدکنندگان شده و ناشناخته ماندهاند. گذشته از آن گرانی مواد اولیه بستهبندی آبمعدنی نیز مزید بر علت شده است. بنابراین یکی از نیازهای اصلی صنعت آبمعدنی رشد سرمایهگذاری در این عرصه است.