مسئله نان

در سال 1321 و به دلیل قحطی بعد از جنگ جهانی دوم، کمبود شدید نان ایجاد شد و مردم گرفتار قحطی کالایی شدند که قوت لایموتشان بود. مردم به مجلس یورش بردند و حتی چند تن از نمایندگان را کتک زدند. اتفاقی که به «غائله نان» مشهور شد و مردم معترض نیز سرکوب شدند.

امروز که اقتصاد ایران با ناترازی‌های متعدد و عمیقی روبه‌روست، همچنان «نان» مسئله‌ای است که کل ساختار تولید و تامین و توزیع آن نیازمند اصلاح است. گرچه اصلاح این کالا، که امروز هم جایگاه مهمی در سبد غذایی خانوار، به‌ویژه اقشار متوسط و کم‌درآمد دارد، نیازمند ظرافت بسیار است.

در حالی که در سال 1400 دولت 120هزار میلیارد تومان برای یارانه آرد و نان هزینه کرده بود، این رقم در لایحه بودجه 1404 به 250هزار میلیارد تومان رسیده است. در سال زراعی 1404-1403 قیمت خرید تضمینی گندم برای هر کیلو 20هزار و 500 تومان تعیین شده که بار مالی قابل توجهی برای دولت دارد و نتیجه اینکه هرساله پرداخت مطالبات گندم‌کاران به یک مسئله جدی تبدیل می‌شود.

نظام حکمرانی اقتصادی کشور از دهه‌های گذشته خرید تضمینی گندم را با هدف تامین امنیت غذایی در پیش گرفته اما به نظر می‌رسد با توجه به هزینه بالا، بهره‌وری پایین، هدررفت نان و مهم‌تر از آن بحران آب، کشتی‌بان را سیاستی دیگر باید.