افزایش غنی‌سازی

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، در حاشیه بازدید از بیستمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره اقدامات انجام‌شده از سوی سازمان انرژی اتمی در مراکز غنی‌سازی فردو و نطنز گفت: در روزهای اخیر شاهد صدور قطعنامه علیه ایران بودیم که این کار با عکس‌العمل متقابل ما مواجه شد به‌طوری‌که در روزهای اخیر تولید اورانیوم UF6 با غنای ۶۰ درصد در فردو از سر گرفته شد. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: واکنش فنی ایران به سومین قطعنامه شورای حکام به پرسش از آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری او با همتای قطری در دوحه منجر شد. آنتونی بلینکن در واکنش به اعلام غنی‌سازی ۶۰درصدی ایران در فردو به پاسخی کوتاه بسنده کرد و گفت نمی‌تواند گزارش‌ها درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تایید کند. ساعاتی پس از این موضع‌گیری وزیر خارجه آمریکا، جان کربی سخنگوی مشاور امنیت ملی کاخ سفید در واکنش به این موضوع ادعاهای بی‌پایه و اساس قبلی را تکرار کرده و گفت: «ما از مدت‌ها پیش شاهد بوده‌ایم که ایران در تلاش بوده است زمان گریز خود را کوتاه‌تر کند. به همین دلیل است که وقتی ما روی کار آمدیم سخت تلاش کردیم برجام را احیا کنیم. الان به آن مرحله نزدیک نیستیم اما با نگرانی به رصد پیشرفت‌های ایران در زمینه هسته‌ای و همچنین توانمندی‌های آنها در زمینه موشک‌های بالستیک ادامه می‌دهیم. به همین دلیل است که قصد داریم اطمینان حاصل کنیم همه گزینه‌ها در دسترس رئیس‌جمهور خواهد بود. به همین دلیل است که دیدگاهمان را مبنی بر اینکه به ایران اجازه دستیابی به سلاح اتمی نخواهیم داد، تغییر نخواهیم داد.» خبرگزاری رویترز یکی از نخستین رسانه‌های غربی بود که به انعکاس واکنش ایران به سومین قطعنامه شورای حکام پرداخت و در این باره نوشت: ایران غنی‌سازی 60 درصد در تاسیسات زیرزمینی فردو را آغاز کرده است. اقدامی که می‌تواند تلاش‌های غرب را برای بازگرداندن ایران به تعهدات برجامی در قالب احیای این توافق زیر سوال ببرد.

خاموشی صدای عقلانیت

محسن آرمین، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در صفحه تلگرامی خود نوشت: پیام آقای زیدآبادی عزیز را خواندم که دل‌آزرده از خاموشی صدای عقلانیت و میانداری افراط و غوغای ادبیات عفن چارپاداری از هر دو سو در سرزمین حافظ، سعدی، شهریار و سایه، عطای ماندن و هشدار مسوولانه و دلسوزانه به هاویه‌ای را که پیش‌روست به لقایش بخشیده است. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده: یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف روشنفکری در تاریخ معاصر ایران تاثیرپذیری روشنفکران ما از فضا و جو حاکم بوده است. کم داشته‌ایم آدم‌های دارای شخصیت و منش مستقل که اسیر امواج گفتمانی نشوند. 

احمد زیدآبادی به‌رغم پاره‌ای اختلافات فکری از نظر من علاوه بر صداقت و سلامت نفس به‌ویژه از این جهت قابل احترام است که انسانی صاحب‌اندیشه و دارای شخصیت فکری مستقل است. اسیر جو و فضای حاکم نمی‌شود. بی‌توجه به خوشایند و بدآیند اکثریت و اقلیت، شجاعانه آنچه نیک و درست می‌فهمد، بیان می‌کند. دغدغه صواب دارد، نه ثواب. بگذارید همین‌جا بسان شبلی گُلی هم نثار قرآن‌پژوه فرهیخته مهندس عبدالعلی بازرگان دوست‌داشتنی کنم زیرا او هم از همین قبیله است، اما نمی‌دانم چرا به ‌جای مخالفت با فحاشی‌ها و رذیلت‌های کلامی رایج، در چاله‌میدان و بازار سیداسماعیل که این روزها راه گم کرده از دانشگاه سر درآورده به ضرب ادبیات صادق هدایت در توجیه آن کوشیده‌اند. مگر تذکر مولا از خاطر مبارکشان غایب بود که فرمود: «سنة اللئام قبح الکلام» یا «إنی اکره لکم أن تکونوا سبابین»!؟ بدان در این روزها که از منجنیق فلک بر سر ایران و ایرانی سنگ فتنه می‌بارد، اهریمن آهنگ این سرزمین کرده و اذنابش بر تنور خشونت و آشوب می‌دمند و رندانه مطالبات بحق مردم را با غوغای روایت‌ها و حکایت‌ها به محاق می‌برند، ایران عزیز به صدای عقلانیت امثال زیدآبادی بیش از هر زمان دیگری نیازمند است. بمان و بنویس و به قول مولایت که می‌دانم چقدر به او ارادت داری در این مصاف: «تَزُولُ الْجِبَالُ وَ لَا تَزُلْ، عَضَّ عَلَی نَاجِذِکَ، أَعِرِ اللَّهَ جُمْجُمَتَکَ، تِدْ فِی الْأَرْضِ قَدَمَکَ، ارْمِ بِبَصَرِکَ أَقْصَی الْقَوْمِ وَ غُضَّ بَصَرَکَ، وَ اعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ» (کوه‌ها بلرزند تو نلرز، دندان‌هایت را بر هم بفشار، سرت را به خدا بسپار، گام‌هایت را در زمین استوار بدار، دیده‌ات را به دورترین نقاط این قوم بدوز و چشم بر سختی و ناملایمات ببند و بدان پیروزی از آن خدای سبحان است و بس).

اصلاحات فراتر از آقای خاتمی

غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، گفت: به نظرم یکی از بهترین موضع‌گیری‌های افرادی که در رابطه با اعتراضات اخیر صحبت کرده‌اند این بیانیه آقای خاتمی است. به دلیل اینکه از جامعیت برخوردار است و نکات تحسین‌برانگیزی را گفته، از جمله اینکه براندازی نه به مصلحت و نه شدنی است. به نظر من باید روی این عبارات کار پژوهشی انجام شود؛ در عین حال که با بدنه جامعه صحبت کرده به کرّات هم انتقادات از حاکمیت و برخوردها را گفته است. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده: 

این نکته اول است که به نظر من اصحاب رسانه باید این پیام را تحلیل کنند و بسط و توسعه بدهند و حاکمیت هم پیام‌های مکتوم و مندرج در این بیانیه را بشنود. ایشان ادامه بحث «آشتی ملی» را به مراتب جامع‌تر و کامل‌تر مطرح کرده است. این پیام باید توسط حاکمیت شنیده شود و توسط اصحاب رسانه به معترضان برسد؛ ضمن اینکه باید این باور را داشته باشیم که جامعه‌ای که دو ماه است دارد در کف خیابان و جاهای مختلف اعتراض می‌کند دیگر نگاهی به جریان‌های سیاسی تابلودار، چه اصلاح‌طلب و چه غیراصلاح‌طلب، ندارد و نخواهد داشت. حتی من فکر نمی‌کنم اینها به خودشان زحمت مطالعه این پیام‌ها را بدهند. برای حل مساله اول باید ببینیم مساله چیست و به رسمیت بشناسیم و انکار نکنیم. گفتن این حرف تلخ است که نسل دهه‌های ۷۰ و ۸۰ اساساً کاری به لیدرهای سیاسی تابلودار دهه‌های ۶۰ و ۷۰ ندارد. نکته دوم این است که گمان می‌کنم آقای خاتمی با این پیام خودش را از تاب و تب نینداخته و اصلاحات هم پایان‌یافتنی نیست. به نظر من اصلاحات فراتر از آقای خاتمی و احزاب سیاسی، یک جریانی است که همواره به حاکمیت و معترضان وضع موجود علامت می‌دهد که اگر می‌خواهید وضع جامعه بهبود پیدا کند به من نگاه کنید. اگر نظامی غیر از جمهوری اسلامی هم در ایران باشد و بخواهد به بقا و دوام خودش ادامه بدهد، این اصلاحات تمام‌شدنی نیست و همواره باید حکومت‌ها بر بستری از تغییر و تحولات نسبت به وضع موجود حرکت کنند. ما باید بگوییم نفس اصلاحات مظروفی بالاتر از ظرف احزاب سیاسی است. دلیلش این است که اگر یک روزی احزاب سیاسی اصلاح‌طلب گوشه عزلت را انتخاب کنند، آیا اصلاحات از بین می‌رود؟! اصلاحات از بین نمی‌رود؛ اصلاحات هست و دیگران و نخبگانی می‌توانند بر این مدار بچرخند و پیشنهادها، ایده‌ها و راهکارهای خودشان را بدهند. من فکر می‌کنم تنها نسخه پیش‌روی بهبود وضع موجود، اصلاحات است؛ اما نه اصلاحات از جنس احزاب سیاسی.

گردونه ویرانگر خشم

این پرسش در ذهن هر شهروندی مطرح می‌شود که جامعه با سلسله‌خشونت‌ها به کجا می‌رود؟ آستانه خشونت کجاست؟ و جامعه از پی این خشونت‌ها با چه فرجامی روبه‌رو خواهد شد؟ به‌کارگیری هر رویه و سازوکار اجرایی و امنیتی باید با شناخت زمینه‌ها، ضرورت‌ها، پیوست‌های قانونی و پیش‌بینی پیامدهای احتمالی آن باشد. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: شوربختانه، گویا در چنین مساله مهمی همانند برخی از سیاست‌های اقتصادی، سیاست «آزمون و خطای ناقص» به‌کار بسته می‌شود. معمولاً در سازوکار آزمون و خطا پس از آگاهی از پیامدهای ناخوشایند یک سیاست و برنامه، آن سیاست کنار گذاشته شده یا در آن بازنگری می‌شود. با وجود این، در جامعه ما سیاست‌های آزمون و خطا هم با رویه منحصربه‌فرد و بدون بازنگری در خطاها و پوشش کاستی‌ها اجرا می‌شود و اقدامات تبلیغی و توجیهی و... برای مشروع و کارآمد جلوه دادن سازوکارهای نادرست به کار بسته می‌شود. از آغاز ناآرامی‌های اخیر، افراد دلسوز و دغدغه‌مند توصیه به گفت‌وگو، رویه‌های اقناعی و آرام‌سازی فضای ملتهب جامعه کردند. دریغ از کمترین توجهی به این توصیه‌های مشفقانه!! همان‌گونه که در یادداشت «گردونه ویرانگر خشم و خشونت»، بیان شد، تاکید بر برخوردهای خشن به دمیدن در تنور خشم عمومی منجر خواهد شد و چرخه باطلی از خشم و خشونت را پدید می‌آورد. گویا امروزه با سرعتی زیاد به وضعیت تلخ احتمالی پیش‌بینی‌ها نزدیک شده‌ایم و با وجود این برخی افراد از «به‌کارگیری سیاست مدارا» گله‌مندند و توصیه به برخوردهای قهری می‌کنند. اگر قرار باشد از این به بعد، به توصیه چنین افرادی برخوردهای قهری به‌کار گرفته و تشدید شود، جامعه چه وضعیتی پیدا خواهد کرد؟ آیا این میزان خسارات و تلفات کافی نیست تا در رویه‌ها بازنگری شود و جامعه را بیش از این به مدار خودویرانگری سوق نداد؟ هر فردی که در این اعتراضات جان خود را از دست دهد، چه معترض چه نیروی امنیتی، زخم و زیانی جبران‌نشدنی بر پیکره جامعه است. آنها که رویارویی قهری را توصیه می‌کنند، چه غایت و آینده‌ای برای جامعه در ذهن دارند؟ همه ایرانیان با هر قومیت، دین و عقیده‌ای شایسته زندگی آبرومندانه در این 

سرزمین‌اند و نباید برای توجیه و تاکید بر رویه‌هایی که با کاستی روبه‌رو بوده‌اند و نتوانسته‌اند رفاه، سعادت و همبستگی ملی در پی داشته باشند، از خشونت بهره جست. شاید اندازه و آستانه خشونت در دست کاربران آن باشد ولی فرجام و پیامدهای خشونت خارج از کنترل آنهاست. به فرجام خشونت بیندیشید تا ایران‌زمین و مردم آن آسیب نبینند. 

♦♦♦

ایرنا: مسعود ستایشی سخنگوی قوه قضائیه در مورد حوادث سیستان و بلوچستان گفت: ۴۲ نفر از متهمان با توجه به اظهار پشیمانی، آزاد شدند و قرار بود سایر افراد هم تعیین تکلیف شوند که امروز محقق شد و ۱۰۰ نفر دیگر هم آزاد شدند.

ایلنا: رضا میرابیان سفیر پیشین کشورمان در کویت گفت: جمهوری اسلامی ایران همچنان به میز گفت‌وگو با عربستان پایبند است و نخست‌وزیر عراق، آقای شیاع السودانی، هم هفته گذشته بر تداوم تلاش میانجیگرانه میان تهران و ریاض تاکید کردند و منتظر پاسخ دو طرف برای ادامه مذاکرات هستند.

ایسنا: ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه «قطعنامه‌های پارلمان اروپا الزام قانونی ندارد»، گفت: اقدام پارلمان اروپا در تعلیق تماس مستقیم با مجلس فرار رو به جلو است.

ایلنا: پنی ونگ، وزیر خارجه استرالیا، در اکانت توئیتری خود از احضار مجدد کاردار ایران در اعتراض به آنچه رفتار مسوولان ایران با معترضان خواند، خبر داد.

عصر‌ایران: روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا با اشاره به وقایع دو ماه اخیر ایران با استقبال از تحریم‌های بیشتر علیه جمهوری اسلامی ایران خبر داد که نمایندگان پارلمان تصویب کرده‌اند که تا اطلاع ثانوی هیچ‌گونه تماس مستقیمی میان پارلمان اروپا و همتایان رسمی در ایران نداشته باشند.

ایسنا: محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه نقشه راه همکاری‌های اقتصادی ایران و بلاروس باید به شکلی باشد که روابط فی‌مابین را به صورت پایدار ارتقا دهد، گفت: تصمیم روسای جمهور دو کشور این است که روابط و مناسبات تهران-مینسک عمیقاً ارتقا پیدا کند.

ایرنا: حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه گفت: روابط ایران و عراق در ابعاد رسمی و مردمی در جایگاه ممتازی قرار دارد و مشورت‌ها و همکاری‌های فیمابین در سطوح مختلف برای تقویت و ارتقای مناسبات ادامه دارد.

ایسنا: محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: گفته بودیم که فشار و قطعنامه سیاسی چیزی را تغییر نمی‌دهد و صدور قطعنامه واکنش جدی دارد و به همین خاطر تولید اورانیوم ۶۰ درصد در فردو را آغاز کردیم.

♦♦♦

پدیده‌ای منحصربه‌فرد

شرق نوشت: محمدرضا تاجیک، نظریه‌پرداز سیاسی درباره وقایعی که در ایران در جریان است گفت: با یک پدیده تحلیل‌ناپذیر مواجه هستیم که در هیچ قالب نظری قرار نمی‌گیرد و اگر بخواهیم آن را در قاب و قالب نظری قرار دهیم، تحریف می‌شود. هیچ نظریه جامعه‌شناختی یا سیاسی نمی‌تواند توضیحش دهد. جفاست به این پدیده اگر بخواهیم در قالب نظری فشرده‌اش کنیم، چون حقیقتش را گم می‌کنیم. من معتقدم حقیقت این واقعه را هیچ‌گاه نخواهیم شناخت، چون این واقعیت نوعی آنتولوژی یا هستی‌شناسیِ در شُدن دارد و هر لحظه‌اش واقعه دیگری است. نمی‌توانیم سه‌بُعدی تماشایش کنیم. هر لحظه بُعد جدیدی به خودش می‌گیرد. 

امنیت دریای عمان

اعتماد نوشت: صباح زنگنه، نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی گفت: بحث امنیت دریای عمان و تنگه هرمز موضوعی است که برای هر دو کشور ایران و عمان به عنوان کشورهای مشرف بر این منطقه حائز اهمیت است. هر اتفاقی که در این منطقه بیفتد، می‌تواند روی هر دو کشور تاثیرگذار باشد. تهران تاکید دارد کشتی‌های بی‌سرنشین تهدیدی برای منطقه هستند و از همین‌رو خواهان خروج این کشتی‌ها از آب‌های جنوب ایران است. به گفته او، کشتی‌های بی‌سرنشین باید هم برای ماموریت‌های جاسوسی و هم برای انجام عملیات علیه کشتی‌های ایران یا سایر کشورها مورد استفاده قرار گیرد. 

اصلاح‌طلبی این زمانه

سازندگی نوشت: حامد منتظری، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران گفت: به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان دچار دو اشتباه توامان شده‌اند. اول آنکه در ناخودآگاه یا حتی خودآگاه ما اصلاح‌طلبان این موضوع جا افتاده که به لحاظ سابقه، دانش، جایگاه و نگاهمان، سیاست کار ماست و کار مردم کوچه و خیابان نیست و طبیعتاً مردم باید در کار سیاست تابع متخصصان باشند. اشتباه دوم، ارزشگذاری در تحلیل وقایع، تعیین تکلیف برای فعالان از نگاه خودمان به جای درست دیدن یا حتی پذیرش آنهاست در حالی کـه تقریباً هیچ‌یک از معترضان یا مدافعان این تحلیل‌ها را ملاک‌ خود نمی‌داند. آنها راه خود را انتخاب و جدا کرده‌اند.

سهم بی‌تدبیری‌ها

خراسان نوشت: کیست که نداند بخش قابل توجهی از مردم تحت فشارهای سخت اقتصادی و تنگنای معیشتی هستند. قیمت مسکن ناباورانه طی فقط چند سال ۱۰ برابر شده و نه‌تنها خانه‌دار شدن برای بسیاری به رویا تبدیل شده بلکه حتی پیدا کردن سرپناهی اجاره‌ای با این اجاره‌های کمرشکن نیز برای برخی آرزو شده است. بازار ارزاق عمومی هم که از ثبات چندانی برخوردار نیست، هزینه‌های درمان و تهیه دارو نیز رنجی مضاعف شده برای مردم. سهم بی‌تدبیری‌ها، غفلت‌ها، دیرهنگام عمل کردن‌ها، آینده‌پژوهی نکردن‌ها و... در ایجاد این مسائل کم نبوده و نیست.