سرنوشت محتوم برجام

پس از مدت‌ها کش‌وقوس برجامی از سوی طرفین ایرانی و غربی، ماجرای توافق به جای بسیار حساس خود رسیده است و هریک از طرفین سعی دارند تا حد امکان منافع بیشتری در این توافق به دست آورند. از این‌رو مذاکرات یا به در بسته و بن‌بست می‌خورد و برای مدتی مسکوت می‌ماند یا مثل اتفاقات اخیر، کار به ارائه پیشنهادهایی درباره متن پیش‌نویس می‌رسد و چشمان مردم بریده از تحریم، در انتظار دیدن کوچک‌ترین اثر مثبت رفع تحریمی دودو می‌زند. اول جمهوری اسلامی بود که در زمانی نسبتاً طولانی پیشنهادهای خود را در زمینه متن پیش‌نویس توافق هسته‌ای به طرف غربی ارائه داد. حالا نوبت آمریکایی‌ها بود تا پس از روزها کش دادن ماجرا، بالاخره پاسخ پیشنهادهای ایران در مورد متن پیش‌نویس توافق هسته‌ای را به اتحادیه اروپا ارسال کنند. البته انتظار می‌رفت این پاسخگویی زودتر از این انجام شود؛ اما دولت آمریکا مدعی شد جواب چندوجهی ایران دلیل تاخیر این کشور برای پاسخگویی بوده است. اگرچه اتحادیه اروپا پاسخ اخیر آمریکا به پیشنهادهای ایران درباره متن پیش‌نویس توافق هسته‌ای را منطقی توصیف کرده است؛ اما مساله اینجاست که همزمان با احیای قریب‌الوقوع برجام، مخالفان داخلی و خارجی برجام همه تلاششان را به کار بستند تا این امر محقق نشود و همچنان کاسبان تحریم از فرصت پرمنفعت پیش‌آمده منتفع شوند. کسانی که فشار واردشده بر دوش جامعه را نادیده گرفته و منافع شخصی را بر منافع جمعی و ملی ترجیح می‌دهند؛ اما حالا که خبرهایی دال بر احتمال بازگشت و احیای برجام به گوش می‌رسد، خون تازه‌ای به رگ‌های جامعه دویده و همه منتظرند تا این توافق اگرچه دیر، اما بالاخره امضا شود؛ شاید آنها هم از ثمرات برجام بی‌نصیب نمانند. آن‌گونه که شرق گزارش داده: حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم، گفت: در تحریم‌ها و سیاست‌های اقتصادی مقابله با تحریم، تحمل مردم به حد اعلی رسیده است و به عبارتی هم تحریم‌های آمریکا دیگر بیش از این نمی‌تواند نوسان ایجاد کند، هم کشور سیاست‌های ضدتحریمی را شکل داده که البته بخش اعظمی از این سیاست‌ها بر دوش مردم شکل گرفته است. البته فضای ذهنی برخی مسوولان با مردم همخوانی ندارد؛ به همین دلیل درکی از فشار واردشده بر مردم ندارند. شاهد بی‌سابقه‌ترین کاهش ارزش پول ملی بوده‌ایم و اقتصاد مقاومتی شکل گرفته و فشار تحریم‌ها بر دوش مردم سنگینی می‌کند. از این‌رو اگر برجام احیا شود، زمینه جهش اقتصادی بسیار خوبی فراهم و باعث تعدیل فشار روی دوش مردم می‌شود؛ بنابراین من با نظر برخی دوستان که مدعی هستند اگر برجام احیا شود، اثر روشنی بر اقتصاد کشور و زندگی مردم ندارد، مخالفم؛ چراکه صرف احیای برجام، نفت و فرآورده‌های نفتی که ایران روی نفتکش‌ها و در انبارهای مختلف دارد و به دلیل تحریم یا بازار نامساعد تحریم نمی‌تواند صادر کند، فضا برایش باز می‌شود و ایران در طول چند هفته به اندازه چند سال می‌تواند ثروت وارد کشور کند. همچنین علاوه بر اینکه یک روند عادی شکل می‌گیرد، هم فرصت‌های اقتصادی احیا می‌شود و هم فرصت‌های فروش خوب فراهم می‌شود. در عین حال مبادلات گران‌شده اقتصادی و مالی و بانکی ایران ارزان می‌شود؛ بنابراین به اعتقاد بنده در شرایط تحریم، دولت یک اقتصاد بدون توسعه یا اقتصادی با حداقل مولفه‌های توسعه را تعریف کرده است. در حوزه معیشت ورود کرده و بار عمده تحریم‌ها بر دوش مردم است؛ اما سقف تحریم‌ها هم تعریف شده است. فقط باید منتظر ماند که اگر برجام احیا شد، یک اقتصاد مبتنی بر توسعه شکل بگیرد. در این صورت آثار برجام بر زندگی مردم محسوس خواهد بود.

سهم‌خواهی اصولگرایان از کابینه

موسم تغییرات در کابینه از راه رسیده است؟ این پرسش یکی از مهم‌ترین ابهاماتی است که این روزها و با پایان گرفتن نخستین سال فعالیت‌های دولت سیزدهم در محافل سیاسی و رسانه‌ای مطرح است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: از یک طرف با پایان یافتن مهلت سه‌ماهه سرپرستی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ضرورت معرفی وزیر کار به مجلس و از سوی دیگر، احتمالاتی که در خصوص معرفی وزیر بازرگانی (پس از تفکیک وزارت صمت) مطرح می‌شود، حضور افراد جدید در این دو وزارتخانه را ضروری می‌کند. چهره‌هایی چون بذرپاش، محمد عباسی و شمس‌الدین حسینی به عنوان نامزدهای کسب کرسی وزارت کار در برخی رسانه‌ها مطرح شده‌اند. این در حالی است که سخنگوی دولت با صراحت هر نوع تغییر احتمالی در کابینه را تکذیب کرده و اصرار دارد دولت با همان ترکیب ابتدایی به مسیر خود ادامه می‌دهد. برخلاف این دیدگاه دولتی‌ها، نمایندگان مجلس از هماهنگی اهالی بهارستان با رئیس‌جمهوری برای تغییر در برخی وزارتخانه‌ها خبر می‌دهند. نمونه این اظهارات را علی بابایی‌کارنامه، نماینده مردم ساری، در گفت‌وگو با خبرنگاران پارلمانی داشت، زمانی که از قول رئیس‌جمهوری برای تغییر وزیر صمت خبر می‌دهد. جالب اینجاست که بیشتر انتقادات در خصوص عملکرد کابینه از سوی اصولگرایان مطرح می‌شود، چهره‌هایی چون محمدرضا باهنر، اسدالله بادامچیان، احمد توکلی و کنعانی‌مقدم از جمله نام‌هایی در اردوگاه اصولگرایان سنتی هستند که نسبت به ترکیب کابینه انتقادات جدی مطرح و ضرورت تغییر در آن را لاجرم  ارزیابی  می‌کنند.

میانجیگری ایران

معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری از درخواست یکی از روسای ارشد اروپای غربی برای میانجیگری ابراهیم رئیسی در جنگ روسیه و اوکراین خبر داده بود، اما این مقام اروپایی کیست؟ آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: محمد جمشیدی در حساب کاربری خود در توئیتر با اعلام این موضوع، از ارسال «یک ابتکار صلح در کنار یک پیام مهم» از تهران به مسکو خبر داد. در پی انتشار این توئیت، مقام ارشد اروپایی که خواستار میانجیگری رئیس‌جمهوری ایران شده است، امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه است. جمشیدی در توئیت خود توضیح داده بود که پس از مجموعه‌ای از رایزنی‌ها، این بسته ابتکار صلح در کنار یک «پیام مهم» از سوی امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه به مسکو ارسال شده است. در همین راستا حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در مورد اهدافش از سفر به روسیه اظهار کرد: هدف اصلی از سفر به مسکو تلاش برای حل بحران اوکراین بر اساس درخواست به‌عمل‌آمده از جمهوری اسلامی ایران است. برخی طرف‌های غربی خواهان نقش‌آفرینی فعال تهران در این موضوع هستند.

متهم کردن گذشتگان

صادق زیباکلام نوشت: در ایران بعد از انقلاب سنتی معمول شده که دولت‌های بر سر کار، گذشتگان را محکوم می‌کنند که اینها باعث ناملایمات، نابسامانی‌ها، کاستی‌ها و خلاصه وضع نابسامان موجود هستند. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده: بعد از انقلاب، روندی وجود داشت که گفته می‌شد به کشور نرسیدند. بعد که جنگ شد این مسائل دیگر تا پس از جنگ تحت‌الشعاع مساله جنگ قرار گرفت. پس از جنگ مجدداً این روند به راه افتاد که جدا از کاستی‌ها؛ حال‌خرابی‌های جنگ هم باید جبران شود. اما بعد که دولت اصلاحات بر سر کار آمد انگشت اتهام به سمت مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و برنامه‌های او رفت که سیاست‌های او چندان درست نبوده و باعث به‌وجود آمدن اشرافی‌گری، فاصله طبقاتی و این دست مسائل شده‌اند. رسیدیم به دوران آقای احمدی‌نژاد که این سنت همچنان ادامه پیدا کرد و دولت اصلاحات متهم شد که به اقشار و لایه‌های فرودست و مسائل اقتصادی توجه نکرده و همه توجهش را صرف توسعه سیاسی، گفت‌وگوی تمدن‌ها و این دست مسائل کرده‌اند. بنابراین اگر وضع کشور از نظر اقتصادی خیلی درست نیست به واسطه کاستی‌های دولت آقای هاشمی‌رفسنجانی و دولت اصلاحات بوده است. بعد به دولت آقای روحانی رسیدیم. در دولت آقای روحانی نیز همچنان این سنت ادامه یافت و مشکلات و مسائل بر سر دولت آقای احمدی‌نژاد خالی شد. و اکنون نیز مجدداً همان داستان در حال تکرار شدن است و آقای رئیسی در حقیقت مشکلات و مسائل موجود را به ناکارآمدی‌های دولت آقای روحانی حواله می‌دهند. اما آنچه هرگز در این میان در موردش صحبت نمی‌شود عملکرد همان دولتی است که بر سرکار است. به عبارت دیگر آقای رئیسی هیچ‌گاه نمی‌گوید که ما در این یک سال چه کردیم یا سیاست‌های اقتصادی ما چگونه بوده‌اند؟ دارای چه نقاط قوتی بوده و چه نقاط ضعفی داشته‌اند؟ ایضاً در هشت سالی که آقای روحانی رئیس‌جمهور بود هیچ‌گاه نگفت که مشکلات، مسائل و دشواری‌هایی که داریم و سیاست‌های ما چگونه بوده است. ای‌کاش این سنت بتواند زمانی متوقف شود و مسوولان به جای متهم کردن گذشتگان در حقیقت به خود بپردازند.

نتایج سفر فواد حسین به تهران

احمد الصحاف، سخنگوی رسمی وزارت خارجه عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که فواد حسین، وزیر خارجه این کشور با فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان تلفنی رایزنی کردند. فیصل بن‌فرحان در این گفت‌وگو بر ایستادگی عربستان در کنار ملت عراق تاکید کرد و گفت این کشور از ثبات و امنیت عراق حمایت می‌کند. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: در این بیانیه آمده است که دو طرف در خصوص نتایج سفر اخیر فواد حسین به تهران و تاثیرات مثبت آن بر روابط دوجانبه تهران و ریاض نیز رایزنی کردند. بر اساس این گزارش، فواد حسین اخیراً به تهران آمد و با مقامات کشورمان از جمله ابراهیم رئیسی و امیرعبداللهیان دیدار و رایزنی کرد. رئیس‌جمهور در دیدار با وزیر خارجه عراق با قدردانی از رایزنی‌های دولت این کشور درباره امور منطقه‌ای گفت: ابتکارات و اقدامات عراق برای بهبود فضای همکاری میان کشورهای منطقه بدون دخالت بیگانگان، در تقویت همگرایی منطقه‌ای موثر خواهد بود. رئیسی پنج دور گفت‌وگو بین ایران و عربستان با وساطت عراق را مفید توصیف و تاکید کرد که با تکمیل اجرای توافقات قبلی، مسیر برای ارتقای تعاملات هموار می‌شود. رئیس‌جمهور کشورمان همچنین گفت: بازسازی و تقویت روابط عربستان با ایران به نفع امنیت منطقه است. 

♦♦♦

تسنیم: محمدرضا باهنر دبیرکل جامعه اسلامی گفت: وقتی استقلال در لیگ برتر اول می‌شود، افتخارش به این است که در آن لیگ پیروزی، سپاهان، گل‌گهر، تراکتور و... هستند و او بین چند تیم قدرتمند اول شده است. وگرنه اول شدن در دسته سوم برای استقلال افتخار و هنری نیست. کسانی هم که در انتخابات‌های مجلس و ریاست‌جمهوری برنده می‌شوند، باید در میدانی باشند که بتوانند با رقبای قدرتمندی رقابت کنند.

ایلنا: روسای دولت‌های دوازدهم و سیزدهم به مناسبت هفته دولت درباره مهم‌ترین موضوعات کشور گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. رئیس‌جمهور سابق کشورمان در این گفت‌وگوی تلفنی با آرزوی موفقیت دولت، بار دیگر آمادگی خود و اعضای دولت‌های یازدهم و دوازدهم را برای هرگونه مساعدت و همفکری و همکاری با دولت سیزدهم در جهت رفع مشکلات کشور و مردم مورد تاکید قرار داد.

مهر: ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: امنیت در عراق به توسعه صلح و ثبات در منطقه کمک می‌کند و همه گروه‌های عراقی باید مسیر دوری از خشونت و گفت‌وگو را در پیش بگیرند.

ایلنا: بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در زمینه خواسته‌های بیشتر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران گفت: این خواسته‌ها زیاده‌خواهی محسوب می‌شود، زیرا به دلیل تحریم‌ها این خواسته‌ها قابل اجرا نیستند. طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران که مصوب مجلس است، قرار است نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حد پادمانی باشد.

ایسنا: منوچهر متکی رئیس هیات اجرایی شورای وحدت اصولگرایان گفت: دولت باید بداند که مردم با عملکردها دولت‌ها را قضاوت می‌کنند و کارآمدی مدیران یکی از مهم‌ترین مولفه‌های این امر است.

مهر: جبار کوچکی‌نژاد نماینده مردم رشت در مجلس گفت: باید وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی زودتر به مجلس معرفی می‌شد تا ما جلسه رای اعتماد را برگزار می‌کردیم.

ایسنا: کاظمی‌قمی نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان، با تاکید بر اینکه مرزهای ما با افغانستان پرتراکم است و از نوع مرزهای تجاری است، گفت: طالبانی که حاکم شده هنوز در پاسگاه‌ها نیرو ندارد، لباس‌های متحدالشکل ندارد. اگر جمهوری اسلامی ایران باید یک‌طرفه در مرزها امنیت برقرار کند، مساله‌ای نیست ما این کار را انجام می‌دهیم.

♦♦♦