انتقاد سیاسی به مجلس و دولت

محمد شریعتمداری به بهانه ابلاغ سیاست‌های کلی تامین اجتماعی در یادداشتی نوشت: باور دارم فقر و نابرابری همچون نم پای پی حکومت‌هاست و مانند موریانه به جان حکومت‌ها می‌افتد و می‌تواند یکباره سقف را بر سر نظام سیاسی کشور خراب کند. از سوی دیگر به گواه بسیاری صاحب‌نظران اجتماعی و اقتصادی فقر چند‌بعدی (درآمد و معیشت، مسکن، آموزش، بهداشت و...) و یک ناهنجاری هم‌افزاست. یعنی فقر باعث عقب‌ماندگی و پسرفت، فساد، ناکارآمدی، فروپاشی دانش و مشکلات غامض سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عظیم می‌شود و همین مولفه‌ها خود موجد گسترش و تعمیق فقر می‌شوند. به همین سبب مبارزه جدی با فقر نیازمند سیاستگذاری کارآمد، یکپارچگی ساختار رفاه و تامین اجتماعی، بسیج همه امکانات و ظرفیت‌ها، گفتمان فراگیر و ایجاد یک ائتلاف بزرگ فراگیر میان همه نیروهای موثر و تاثیرگذار است. با این نگاه به پدیده فقر و آثار متنوع آن و تاثیر جدی نظام تامین اجتماعی بر فقر باید اذعان کرد که کشور ما امروز بیش از هر زمان دیگر به ایجاد نظام متمرکز تامین اجتماعی برای همه و تحقق ضرورت‌های حرکت در این مسیر نیازمند است. بدون تردید ابلاغ سیاست‌های کلی تامین اجتماعی توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی فرصتی مهم برای تحقق این ضرورت بی‌بدیل در حوزه رفاهی فراهم آورده و زمینه‌ساز سیاستگذاری موثر کارآمد، عدالت‌بنیان و مردم‌محور در حوزه رفاه و تامین اجتماعی خواهد بود. گزارش ملی وضعیت فقر و نابرابری در ایران که در ایام مسوولیت در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دستور تدوین آن را داده بودم به روشنی نشان داد که متاسفانه در اثر فشار نظام سلطه و سختی‌های مقابله با تحریم‌های وحشیانه غرب علیه ملت ایران، جمعیت زیر خط فقر مطلق کشور در یک بازه زمانی دوساله (1398-1396) بیش از دو برابر شده است، قدرت خرید ثروتمندان در دهک‌های بالای درآمدی 15 برابر قدرت خرید دهک‌های ضعیف است و این یعنی تشدید و تعمیق هولناک فقر و نابرابری در کشور. به این وضعیت بد و البته ناپایدار باید تاثیرات سترگ هجوم ویروس منحوس کرونا را که خود موجب گسترش فقر و نابرابری در همه جهان شده است، افزود. مواجهه با این وضعیت که تحلیل دقیق و موشکافانه چرایی بروز آن یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است (و البته بی‌شک تاثیر تحریم‌های ظالمانه از یک‌سو و نزاع‌های گسترده اجرایی، سیاسی و شخصی در ساحت حکمرانی کشور از دلایل بروز آن هستند) بیش از هر زمان دیگر به یک عزم ملی نیاز دارد که ابلاغ سیاست‌های کلی تامین اجتماعی می‌تواند گام بزرگ و راهبردی برای تحقق آن باشد. واقعیت این است که واکاوی کارشناسی سیاستگذاری رفاهی در کشور بیانگر این نکته اساسی بود، که عدم برخورداری کشور از مرجع واحد سیاستگذار در حوزه رفاهی و اجتماعی موجب شده است ما دچار آسیب‌های جدی در این حوزه شویم. بنابراین اگر کشور بخواهد در زمینه مسائل رفاهی و اجتماعی دارای شرایط بهتر از آنچه امروز هستیم، شود، صرف‌نظر از عوامل برون‌زا، نیازمند اصلاحات اساسی در تجمیع قوا در حوزه سیاستگذاری رفاهی و سیاستگذاری اجتماعی کشوریم. چیزی که امروز به عنوان حلقه مفقوده در ایران خود را به وضوح نشان می‌دهد.

نگرانی از وضعیت بد معیشتی

نقوی‌حسینی فعال سیاسی اصولگرا گفت: محسن رضایی و مخبر نتوانستند تیم اقتصادی دولت را منسجم کنند. وضعیت بد معیشتی به بحران اجتماعی منجر خواهد شد. اگر دولت سید‌ابراهیم رئیسی نتواند با انجام اقدامات فوری و امیدبخش سبد معیشتی مردم را تقویت کند ممکن است حوادثی همچون آبان ۹۸ در کشور رخ دهد. زمانی که سید‌ابراهیم رئیسی در خرداد سال ۱۴۰۰ در مقام کاندیدای از‌پیش‌برنده انتخابات ریاست‌جمهوری از آغاز یک فصل جدید در اقتصاد ایران و پایان بخشیدن به زندگی سخت مردم سخن می‌گفت، هیچ‌کدام از هواداران او تصور نمی‌کردند که قیمت برخی اقلام خوراکی پس از استقرار دولت سیزدهم تا دو برابر افزایش پیدا کند. بی‌برنامگی محض تیم اقتصادی رئیسی و همچنین عزم جدی دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰تومانی از اقتصاد موجب شده علاوه بر بسیاری از کارشناسان اقتصادی، بخش قابل توجهی از جامعه‌شناسان سیاسی این هشدار را مطرح کنند که شاید صبر مردم بسیار زودتر از آنچه رئیسی تصور می‌کند لبریز شود و حوادث بسیار ناگواری همچون آبان ۹۸ برای کشور رخ دهد. در همین رابطه یک فعال سیاسی اصولگرا می‌گوید؛ دولت و مجلس باید به صورت فوری برخی اقدامات ضروری را در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم و شرایط اقتصادی موجود انجام دهند. او تاکید می‌کند؛ اگر تیم اقتصادی سیدابراهیم رئیسی نتواند با انسجام بیشتری عمل کند، شاید اژدهای تورم از خواب بیدار شده و وضعیت اضطراری کشور در حوزه اقتصاد پیچیده‌تر شود.

علنی صیانت کنید!

مهاجری تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: طرح صیانت برای پایداری‌ها یک طرح ناموسی بود بنابراین برایشان خیلی مهم بود که این طرح تصویب شود تا آنها برای جریان تندرو حامی خودشان یک رزومه‌ ارائه دهند که توانستند اینترنت را محدود کنند، حالا با بازگشت بررسی طرح صیانت به صحن علنی مجلس کاسبی پایداری‌ها به هم خورده است و آنها از این اتفاق ناراحت هستند. طرح صیانت فضای مجازی با رای نمایندگان به صحن علنی بازگشت و کمیسیون مشترک منحل شد. این اتفاق خشم و عصبانیت نمایندگان همسو با جبهه پایداری را برانگیخت و ضمن دادن یک بیانیه اعتراضی، هر یک در قالب توئیت و مصاحبه بر رای اکثریت مجلس تاختند. وی درباره بازگشت بررسی طرح صیانت به صحن علنی مجلس گفت: اساساً با این طرح مشکل داشتم چون فارغ از اسمش که حفاظت است یا صیانت، آن را مصداق بارز سر بریدن اینترنت و ایجاد محدودیت و انسداد در فضای مجازی می‌دانم. به عبارت دیگر بنیان این طرح بر جمع کردن و محدودکردن اینترنت و بستن فضای باز سیاسی است. وی با بیان اینکه بازگشت طرح صیانت به صحن علنی مجلس وضعیت بهتری را برای رسیدگی فراهم می‌کند، افزود: ترکیب اعضای کمیسیون مشترک اصل۸۵ بسیار بد بود چون اکثریت آنها اعتقادی به آزادی مردم برای استفاده از اینترنت نداشتند. وقتی بررسی طرح صیانت در صحن انجام شود، می‌توان این تقاضا را مطرح کرد که آرای نمایندگان علنی باشد تا مشخص شود چه کسی به چه موادی رای مثبت یا منفی می‌دهد.

دولت رئیسی آخرین فرصت است

احمد زیدآبادی نوشت: در کشور ما که همه امور از محور خود خارج شده و بدترین نوع عوام‌زدگی و عوام‌فریبی بر تمام وجوه سیاست کشور سیطره پیدا کرده است، هیچ مقامی جرات بیان این واقعیت بدیهی و قطعی را ندارد، زیرا اذعان به چنین امری چون خلاف وعده‌های شیرین و بی‌اساس قبلی آنها به مردم است، با واکنش عصبی نیروهای رقیب و نارضایتی افکار عمومی روبه‌رو می‌شود. از همین‌رو هنگامی که سید‌ابراهیم رئیسی به ساختمان پاستور راه پیدا کرد، به وی تاکید کردم که در حوزه اقتصاد، امکان شق‌القمر یا معجزه‌ای سریع نیست، اما می‌توان با ابتکاراتی خارج از حوزه اقتصاد، زمینه جلب اعتماد عمومی و امید به آینده را فراهم کرد تا در پرتو آن تاب‌آوری اجتماعی، فرصت لازم را برای بهبود تدریجی وضع اقتصادی کشور ایجاد کند. بنابراین توصیه‌هایم به وی عمدتاً به گشایش فوری در فضای اجتماعی و فرهنگی، کاهش فشار علیه ناراضیان سیاسی و بهبود روابط خارجی کشور به عنوان پیش‌شرط‌های کنترل تدریجی بحران اقتصادی منحصر می‌شد. از برخی اظهارنظرهای آقای رئیسی می‌توان حدس زد که شخصاً به انجام این امور کاملاً بی‌علاقه نیست، با این حال، گرچه دست‌و‌پای او به اندازه روسای‌جمهور قبلی بسته به نظر نمی‌رسد، ولی پراکندگی ویرانگرِ قدرت سیاسی و خودسری‌های پایان‌ناپذیرِ ناشی از آن در عرصه رسمی، ظاهراً توان هرگونه حرکت موج‌آفرین و افق‌گشا در این زمینه‌ها را از وی سلب کرده است. در چنین شرایطی، تمام نارضایتی‌های اجتماعی در قالب مطالبات اقتصادی جامعه متمرکز و فشار آن به‌طور مستقیم و یک‌جا متوجه دولت خواهد شد. دولت احتمالاً در برابر این فشارها کنترل خود را از دست خواهد داد یا با دستپاچگی، تصمیماتی خواهد گرفت که هر یک مغایر و متضاد دیگری خواهد بود به خصوص اینکه «صاحب‌نظران اقتصادی» نیز هر کدام بر راهکاری تاکید می‌کنند که هیچ ‌وجه اشتراکی در آنها قابل کشف نیست و موردی از اجماع نظر در بین آنان نمی‌توان یافت. به هر حال، دولت رئیسی فرصت چندانی در اختیار ندارد. بدبختانه در پشت ناکامی و شکست او فرصتی برای دیگران هم نهفته نیست. از این‌رو، سوگمندانه باید گفت که دولت او آخرین فرصت برای همه است، حتی همه آنان که آرزوی ناکامی و شکست آن را دارند! بعید می‌دانم تاریخ ایران چنین تراژدی هول‌انگیز و سوگناکی را تجربه کرده باشد! درست به همین دلیل، تمام قدرت اجتماعی باید در جهت هدایت دولت به سمت درست به کار افتد. احیای سریع برجام نقطه آغازین و نمادین دولت برای حرکت در جهت درست است. جز این شود، روزگاری را تجربه خواهیم کرد که نیاکانمان در عهد مغول هم تجربه نکردند!

موضع کروبی درباره استعفای حضرتی

حسین کروبی، عضو شورای مرکزی حزب اعتمادملی، در گفت‌وگویی از موضع مهدی کروبی درباره استعفای الیاس حضرتی، دبیرکل این حزب، خبر داد. حسین کروبی با اشاره به نامه استعفای الیاس حضرتی از دبیرکلی حزب اعتمادملی که خطاب به شیخ مهدی کروبی نوشته شده بود، به نقل از کروبی گفت: «در پی نامه استعفای آقای الیاس حضرتی، دبیرکل حزب اعتمادملی، به آقای مهدی کروبی که همچنان عضو شورای مرکزی حزب هستند و دیگر اعضای شورای مرکزی، ایشان گفتند آقای حضرتی از موسسین و قدیمی‌های حزب بوده‌اند و در زمان حصر، در جایگاه قائم‌مقامی و پس از آن دبیرکلی حزب، توانستند با وجود مشکلات حزب را حفظ کرده و آن را سرپا نگه دارند.»

در جست‌وجوی عامل فقر

احمد عبداللهی‌نژاد دبیر ستاد امربه معروف و نهی از منکر اصفهان در مورد دستور برخورد چند‌نفره با روزه‌خواران که خطیب نماز جمعه گفته بود در توئیتی نوشت: اولین کسی که گناه را توجیه کرد ابلیس بود. توجیه گناه از خود گناه بدتر است. چون گنهکار گاهی پشیمان می‌شود و به فکر توبه می‌افتد ولی توجیه‌گر به فکر بزک کردن گناه است. آذری‌جهرمی وزیر دولت دوازدهم خطاب به حجت‌الاسلام عبداللهی‌نژاد نوشت: حاضرید این رفتار شما را به نظرسنجی مردم بگذاریم؟ از آنها بپرسیم عامل فقر آنها چیست؟ 

♦♦♦

ایسنا: سردار پاکپور گفت: خون حاج قاسم آنقدر بزرگ است که اگر تمام سران آمریکا کشته شوند تقاص خون حاج قاسم پس‌ داده نخواهد شد بنابراین بایستی با شیوه‌های دیگر تقاص خون حاج قاسم را بگیریم. همرزمان و حتی نیروهای تربیت‌شده سردار سلیمانی همچون گذشته و زمان حیات حاج قاسم سلیمانی آمادگی کامل را برای دفع هرگونه تهدید دارند.

ایرنا: جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: رایزنی‌هایی با بهره بردن از واسطه‌ها در حال انجام است و باید اجازه دهیم نتیجه این رایزنی‌ها مشخص شود. جلسه‌ای با حضور امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و معاونان وی و همچنین علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران در مذاکرات وین انجام شد.

ایلنا: حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده پیشین مجلس گفت: مجمع تشخیص مصلحت باید به کارگشایی اساسی کشور تبدیل شود اما امروز شاهدیم که در برخی موارد به کانون بن‌بست تصمیم‌گیری‌های مترقی تبدیل شده و این آفتی برای کشور است.

فارس: نوروزی عضو هیات‌رئیسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس گفت: ما دو سال قبل طرحی را تحت عنوان ممنوعیت گرداندن حیوانات نجس العین در شهر تقدیم هیات‌رئیسه کردیم اما متاسفانه تاکنون در دستور کار صحن قرار نگرفته است.

ایسنا: محمدجواد عسکری در صفحه رسمی توئیترش نوشت: «در گذشته به دلیل ضعف دیپلماسی اقتصادی، اقدامی پیرامون جلوگیری از سدسازی‌های ترکیه بر روی رودخانه‌های دجله و فرات انجام نشده است.»

شفقنا: جلال محمودزاده گفت: اکنون اگر استیضاح صورت نگیرد چند ماه دیگر این کار باید انجام شود و با وضعیتی که شاهد هستیم، به نظر من بیشتر کابینه آقای رئیسی تا چند ماه آینده باید استیضاح شوند.

ایلنا: مسعود پزشکیان، نماینده تبریز در مجلس، گفت: شما می‌توانید کنار گود بایستید و به آمریکا فحش بدهید اما وقتی آمدید و کار را بر عهده گرفتید باید جوابگوی سفره و اشتغال مردم هم باشید.

ایلنا: کمیجانی عضو جبهه اصلاحات ایران در واکنش به خبر استعفای محتشمی‌پور از جبهه اصلاحات ایران می‌گوید: همه اعضا در جبهه حضور دارند و هیچ‌کس استعفا نداده است.

♦♦♦

اعتماد نوشت: رئیس‌کمیسیون اجتماعی مجلس گفته طرح تغییر ساعت رسمی کشور که شورای نگهبان ایراداتی را به آن وارد دانسته بود با حضور طحان نظیف عضو حقوقدان شورای نگهبان بررسی شده و ابهام مورد نظر رفع شد، اما اجرای این قانون به آغاز سال ۱۴۰۲ موکول شد. ساعت رسمی کشور امسال تغییر می‌کند اما دولت باید در سال جاری زیرساخت‌های لازم برای اجرای این قانون را آماده کند. فارغ از اینکه چرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این وانفسای مشکلات تا این حد بر موضوع تغییر نکردن ساعت رسمی کشور اصرار دارند و این مساله را تا این اندازه مهم می‌دانند، باید گفت در طرح جدیدی که با هدف تامین نظر شورای نگهبان در کمیسیون اجتماعی به تصویب رسیده، ابهاماتی وجود دارد. 

اتحاد علیه برجام

شرق نوشت: اکنون مذاکرات هسته‌ای با توقفی یک‌ماهه مواجه است. به دنبال این توقف، هجمه کنگره چه از سوی جمهوریخواهان و چه از سوی دموکرات‌ها علیه دولت بایدن با هدف عدم احیای برجام پررنگ‌تر می‌شود. در ایران هم اوضاع مشابهی وجود دارد. علاوه بر ارسال نامه ۱۹۰ نماینده مجلس شورای اسلامی به رئیسی برای اخذ تضمین‌های محکم‌تر از طرف مقابل و حفظ خطوط قرمز نظام در مذاکرات وین، پیشتر کمیته‌ای پنج‌نفره موسوم به کمیته «ضدبرجام»، مخالفت خود را با حصول توافق اعلام داشتند. افزون بر نکات یادشده طی روزهای اخیر برخی نمایندگان با ادعای دسترسی به متن ۲۷صفحه‌ای از توافق صورت‌گرفته در وین، فضایی تخریبی را برای توقف کامل مذاکرات ایجاد کرده‌اند.

ایمن‌آبادی: جامعه ملتهب، ناراضی و عصبانی است

ایلنا نوشت: نماینده پیشین مجلس گفت: واقعاً کابینه ضعیف است. دیگر چقدر می‌خواهد مردم را هزینه کند تا به او ثابت شود. سازمان برنامه و بودجه رها شده است. بدنه کارشناسی تعطیل است. وزرای اقتصاد و تعاون تمام پرسنل خود را بلاک کردند. آنقدر کارمندان رفتند مطلب نوشتند که این افراد رفتند همه را بلاک کردند. غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده پیشین مجلس، در پاسخ به این سوال که نمایندگان مجلس از عملکرد دولت ناراضی هستند و از این وضعیت انتقاد می‌کنند، به‌رغم آنکه قبل از انتخابات از ابراهیم رئیسی برای حضور در انتخابات دعوت کردند، دلیل این انتقاد چیست، گفت: مجلس در همکاری با دولت آنقدر افراط کرد که در نهایت از آن طرف بام افتاد.