جادوی مذاکره

«دیپلماسی» و «مذاکره» این سال‌ها بیش از هر واژه دیگری در رسانه‌ها و افکار عمومی در ایران کاربرد دارد چراکه به نظر می‌رسد اثر عملی مذاکره و عدم مذاکره کیفیت زندگی روزمره ایرانیان را دستخوش تحول کرده و خواهد کرد. چه آنکه گشایش‌های اقتصادی سال‌های بعد از انعقاد قرارداد برجام در ذهن ایرانیان باقی مانده و بن‌بست‌های بعد از خروج آمریکای ترامپ از برجام نیز کام مردم را تلخ کرده و اثرات آن هنوز بر سفره ایرانیان مشهود است. تحولات سریع و متنوع جهان و اثر تحولات بر روابط دولت‌ها و ساختارهای اقتصادی و سیاسی چیزی نیست که بتوان بر آن چشم پوشید. ایران در یک سال گذشته به واسطه تحولاتی که در منطقه و جهان رخ داده، شرایط متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرده است. بحث احیای برجام در دولت روحانی به دولت رئیسی رسید و اکنون زمزمه‌های توافق شنیده می‌شود. اما حمله روسیه به اوکراین که به گفته تحلیلگران بین‌الملل نظام بین‌المللی را دچار تغییر قطعی خواهد کرد، اثر خود را حتی بر روند مذاکرات و نتیجه برجام نیز گذاشته چنان‌ که سه دولت آلمان، فرانسه و انگلیس رسماً در بیانیه‌ای در میانه اسفند 1400 دلیل قطعی نشدن تفاهم برجام را روسیه اعلام کردند. آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه مشترکی رسماً اعلام کردند روسیه عامل توقف مذاکرات وین است. تحلیلگران در واکنش به این اتفاق نوشتند؛ نفت و گاز روسیه ابزار فشار به غرب است و روس‌ها می‌دانند اگر تحریم ایران لغو شود نفت ایران التهاب بازار را کم می‌کند. بنابراین روسیه تلاش دارد در این شرایط تحریم ایران لغو نشود. با این حال سفیر روسیه در ایران این تحلیل را رد کرده و گفته مواضع روسیه در حمایت از ایران است. به هر روی تحولات نظام بین‌الملل چنان سریع است که هر تحلیلی چندی بعد می‌تواند به ضد خود بدل شود. در ویژه‌نامه پایان سال تجارت فردا به رابطه میان ایران و اروپا، ایران و همسایگان به‌خصوص اعراب حاشیه خلیج‌فارس، رابطه ایران و آمریکا، نتایج برجام و تحولات منطقه‌ای و البته جنگ روسیه و اوکراین و اثر آن بر تعاملات اقتصادی و دیپلماتیک ایران پرداخته‌ایم.