احیای برجام در محاق
آیا می‌توان به وین چشم امید داشت؟
گرچه تاریخ آغاز ازسرگیری مذاکرات اعلام شده است اما بگومگوی مقامات ایران و طرف‌های دیگر بر سر فرآیند احیای برجام ادامه دارد. چندی پیش نوبت به مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا و سخنگوی وزارت خارجه ایران هم رسید. ساعاتی پیش از نشست خبری هفتگی سعید خطیب‌زاده در تهران، جیک سالیوان گفت تهران هنوز اراده‌ای برای انجام این کار از خود نشان نداده است. خطیب‌زاده اما در پاسخ به او گفت آمریکا عضو برجام نیست که چیزی را به دیگران منتسب کند. آنگونه که شرق گزارش داده است، سخنگوی وزارت خارجه البته در این نشست حرفهای بیشتری برای گفتن داشت و از برنامه‌ها و توقعات ایران برای گفت‌وگوهای برجامی آینده نیز خبر داد. مشاور امنیت ملی جو بایدن در گفت‌وگویی با سی‌ان‌ان با بیان اینکه آمریکا آماده بازگشت به مذاکرات توافق هسته‌ای است، گفت تهران هنوز اراده‌ای برای انجام این کار از خود نشان نداده است. سالیوان افزود: «اعلام کرده‌ایم اگر ایران آماده بازگشت به اجرای توافق باشد، به توافق برمی‌گردیم. واقعیت این است که ایران هنوز تمایلی برای بازگشت به برجام نشان نداده است.» سالیوان در ادامه بیان کرد: «آمریکا از نزدیک با شرکا و متحدان خود برای ایجاد شرایط لازم برای گفت‌وگو همکاری می‌کند. ما آماده بازگشت به میز مذاکره و ادامه کار روی این موضوع هستیم.» سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی‌اش در پاسخ به صحبت‌های سالیوان گفت: «آمریکا باید بداند که عضو برجام نیست و به دیگر اعضای برجام نمی‌تواند اظهاراتی را منتسب کند یا درخواست‌هایی را داشته باشد.» او در همین ارتباط افزود: «آنها باید در ابتدا برادری خود را ثابت کنند. متاسفانه در عمل همچنان می‌بینیم مقامات آمریکایی اصرار بر این دارند که میراث ترامپ را در مورد اعمال تحریم‌های فراقانونی و فراسرزمینی علیه ایران حفظ کنند.» خطیب‌زاده با اشاره به برخی اظهارات مقامات آمریکایی درباره بازگشت به برجام و اصلاح مسیری که تاکنون طی شده است، گفت: «آنچه برای ما مهم است، عمل است و متاسفانه عملی که از دولت فعلی آمریکا می‌بینیم، خلاف جهت اعلامی آنها بوده است.»
نامه هاشمی به صداوسیما
فرزند ارشد مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در نامه‌ای خطاب به رئیس جدید سازمان صداوسیما، از تداوم تخریب آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در رسانه ملی انتقاد کرد. روندی که سال‌هاست در برنامه‌های مختلف تلویزیونی و رادیویی شاهد بودیم و در حالی که انتظار می‌رفت دست‌کم پس از درگذشت آیت‌الله هاشمی این روند متوقف شود، این‌طور نشد و حال محسن هاشمی‌رفسنجانی امیدوار است دست‌کم تغییر رئیس سازمان صداوسیما بر این روند اثرگذار شود. محسن هاشمی در این نامه با اشاره به تخریب آیت‌الله هاشمی که به‌خصوص طی دهه پایانی عمر او از سوی گروه‌ها و چهره‌های افراطی و از طریق تریبون‌های رسمی کشور به‌ویژه صداوسیما صورت گرفت، از تذکر مکرر رهبری نسبت به «حفظ احترام و عدم انتشار توهین، تهمت و افترا علیه آیت‌الله هاشمی»، ازجمله «در خطبه تاریخی خرداد سال 88» سخن گفت و با تاکید بر بی‌پاسخ ماندن «درخواست رسمی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی برای در اختیار گذاردن فرصت قانونی پاسخگویی به اتهامات مطرح‌شده علیه ایشان، تا روز پایانی حیات»، ادامه داد: «متاسفانه طی پنج سال سپری‌شده از رحلت ایشان نیز این روند هتاکی و تخریب از سوی افراطیون همچنان در تریبون‌های رسمی کشور از جمله صداوسیما تداوم یافته است.» فرزند ارشد آیت‌الله هاشمی با بیان اینکه «خانواده هاشمی‌رفسنجانی، انتظاری برای تقدیس، تبلیغ و حتی سکوت نسبت به این شخصیت کم‌نظیر انقلاب ندارد» تاکید کرد که این خانواده سیاسی صرفاً معتقد است که آیت‌الله هاشمی «همچون سایر انسان‌های غیرمعصوم، ممکن است مرتکب اشتباهاتی در تصمیم‌گیری شده باشد و طبیعتاً نقد منصفانه و مستدل گذشته، می‌تواند چراغی برای آینده باشد، اما نقد سازنده با توهین، تهمت و تخریب متفاوت است». آنگونه که اعتماد گزارش داده است، محسن هاشمی با اشاره به آخرین نمونه از آنچه توهین و تهمت و تخریب خواند، به برنامه دستخط شبکه پنجم سیما در روز ۱۴ آبان‌ماه ارجاع داد که «عبارت‌هایی توهین‌آمیز و مطالب خلاف واقع به آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نسبت داده شد». اشاره محسن هاشمی به برنامه‌ای است که با حضور عباس سلیمی‌نمین، تحلیلگر سیاسی اصولگرا، روی آنتن رفته است. فرزند ارشد آیت‌الله هاشمی نامه‌اش را با ابراز امیدواری از تغییر رویه صداوسیما در دوران جبلی به پایان رساند.
احمد مسعود در ایران؟
خبرگزاری روسی اسپوتنیک که از ابتدای ماجرای درگیری در افغانستان از تحولات مربوط به جبهه مقاومت علیه گروه تروریستی طالبان گزارش می‌داد، خبر داد احمد مسعود به ایران آمده است. اسپوتنیک نوشت منبع خبرگزاری اسپوتنیک افغانستان از مشهد می‌گوید که روز چهارشنبه، 12 آبان، احمد مسعود، فرمانده جبهه مقاومت ملی، با محمد اسماعیل‌خان، فرمانده پیشین جهادی در مشهد دیدار کرده است. این منبع می‌افزاید احمد مسعود در این دیدار پیام دعوت امام علی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان را برای ایجاد حکومت همه‌شمول و فراگیر آورده بود. او تاکید دارد که فرمانده اسماعیل‌خان تاکنون به این پیام هیچ پاسخی نداده است. اسپوتنیک همچنین می‌نویسد تاکنون جبهه مقاومت ملی نیز در این خصوص چیزی نگفته است. این در حالی است که علی میثم نظری، سخنگوی جبهه مقاومت، آخر هفته گذشته در یک گفت‌وگوی ویژه با خبرگزاری اسپوتنیک گفته بود مسعود در داخل افغانستان حضور دارد. آنگونه که شرق گزارش داده است نکته درخور توجه در خبر اسپوتنیک، این است که اثری از دیدار احتمالی مسعود با هیچ‌کدام از مقامات ایرانی نیست. علاوه بر این، خبر انتقال پیام از رئیس‌جمهور تاجیکستان به والی هرات در حالی منتشر می‌شود که تاجیکستان از ابتدای شروع چالش جبهه مقاومت ملی پنجشیر با گروه تروریستی طالبان، از موضع حمایت از جبهه مقاومت وارد صحنه شده است و حتی زمانی که طالبان، پنجشیر را به اعمال فشار از طریق قطع برق و اقدامات مشابه تهدید کرد، دولت تاجیکستان متقابلاً تهدید کرد در این صورت اقدام مشابهی را علیه افغانستان انجام خواهد داد که در این زمینه به واردات از تاجیکستان تکیه دارد. تاجیکستان در دو نشست با میزبانی پاکستان و ایران با همسایگان افغانستان نیز شرکت کرده است و علاوه بر این، یکی از 10 طرفی بود که در نشست مشابهی در مسکو، با حضور طالبان، شرکت کردند. ایران نیز در هر سه نشست حضور داشته است.
حکایت انتصابات فامیلی
دولت سیزدهم که سرعت انتصابات و تغییراتش بالا بوده برای انتصابات فامیلی زیر ذره‌بین قرار گرفته تا آنجا که نه‌تنها منتقدان بلکه برخی همراهان سیاسی آنها نیز زبان به مخالفت و سرزنش این اقدام گشودند. چند سال پیش یکی از فرزندان نمایندگان سابق مجلس گفته بود «ژن و خون خوبی» که او از مادر و پدر خود گرفته عامل موفقیتش است. دیگری که خود نماینده مجلس بود و پدرش نیز نماینده سابق مجلس، از سهم سفره انقلاب خانواده‌اش از تریبون رسمی مجلس صحبت می‌کرد و در نزدیک‌ترین اتفاق شهردار تهران در مورد انتصاب دامادش گفته بود که حقوقی نمی‌گیرد و به عنوان مشاور فعالیت خواهد داشت. حالا دولت ابراهیم رئیسی که سرعت انتصابات و تغییراتش به شدت بالا بوده برای آنچه انتصابات فامیلی گفته می‌شود، زیر ذره‌بین قرار گرفته تا آنجا که برادر همسر ابراهیم رئیسی به تکذیب انتصابش به عنوان رئیس دانشگاه پیام نور وادار شد.
آنگونه که خبرآنلاین گزارش داده است، انتصاب اقوام درجه اول مسوولان به یک ارگان و یک دوره محدود نیست. یکی از شعارهای اصلی احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری مبارزه با فامیل‌بازی در سیستم دولتی بود. نه‌تنها محمود احمدی‌نژاد که حسن روحانی و ابراهیم رئیسی نیز بر شایسته‌سالاری تاکید داشته‌اند. اما در زمانی که محمود احمدی‌نژاد ریاست دولت را بر عهده داشت، انتصاب مهدی خورشیدی دامادش به سمت رئیس سازمان ملی استاندارد ایران حاشیه‌ها را برای او پررنگ کرد. در ادامه اسامی‌ای منتشر شد که نشان می‌داد در دولت او بیش از آنچه تصور می‌شود انتصابات فامیلی وجود دارد. در ادامه فهرست او نام فرزندش مهدی احمدی‌نژاد، پروین احمدی‌نژاد خواهرش، حمیدرضا افراشته داماد خواهرش و احد قدمی داماد خواهرش نیز مطرح شد. این رویه در دولت حسن روحانی نیز ادامه داشت و زمانی که کامبیز مهدی‌زاده داماد روحانی به عنوان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت منصوب شد نوبت به آن رسید که دیگر فامیل‌های او نیز معرفی شوند. حسین فریدون برادر رئیس‌جمهور، عبدالحسین فریدون، اسماعیل سماوی خواهرزاده روحانی و چند نفر دیگر که به عنوان بستگان رئیس‌جمهور می‌شناختند نیز در دولت پست گرفتند. در ماه گذشته گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد در زمانی کوتاه تنها ۱۸۰ انتصاب در حوزه معاونان وزیر، استانداران، مدیران سازمان‌های بزرگ دولتی، مشاوران و روسای دانشگاه‌های مهم در دولت سیزدهم انجام شده که بر اساس آن فهرست بیشترین سهم تغییرات برای وزارت ارشاد و بهداشت بود و تقریباً در تمامی وزارتخانه‌ها تغییر رئیس حراست انجام شده بود. از طرفی دیگر در همین ماه‌های ابتدایی دولت رئیسی، چندین نامه از نمایندگان مجلس و مسوولان دیگر منتشر شده که درخواست استخدام فرزندشان یا دستور استخدام فردی دیگر از صاحبان قدرت را داشته‌اند.
گسترش فرهنگ صلح در قوه قضائیه
رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه گاهی برکت و خیری که در صلح و سازش وجود دارد در یک حکم قضایی نیست، بر لزوم تبیین برکات مادی و معنوی صلح و سازش از تریبون‌ها و رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی تاکید کرد. محسنی‌اژه‌ای اظهار کرد: خداوند اهل کرامت و بخشش است و دوست دارد انسان‌ها با مودت، محبت و صفا و آرامش در جهت رسیدن به کمال انسانی حرکت کنند. خداوند هر کس را که برای اصلاح خود و دیگران و جلوگیری از آسیب دیدن جامعه و ایجاد صلح و سازش و آرامش بین مردم تلاش کند دوست دارد و مورد تکریم قرار می‌دهد.
رئیس قوه قضائیه، صلح و سازش را بسیار ارزشمند دانست و گفت: صلح و سازش آنقدر والاست که اگر انسان در اصلاح ذات‌البین مرتکب گناه کبیره شود خداوند از گناه بنده مصلح خود می‌گذرد. محسنی‌اژه‌ای با بیان اینکه گاهی برکت و خیری که در صلح و سازش وجود دارد در یک حکم قضایی نیست، بر لزوم تبیین برکات مادی و معنوی صلح و سازش از تریبون‌ها و رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی تاکید کرد. اگر فردی مرتکب جرمی شد یا به کسی توهین کرد و طرف مقابل بحق شکایت کند و فرضاً دادگاه برای مجرم حکم ضربه شلاق صادر کند، فردی که شلاق می‌خورد تا مدت‌ها دچار عقده و کینه می‌شود و چه‌بسا نفسانیت او را به سوی انتقام‌جویی ببرد.
محسنی‌اژه‌ای افزود: اگر فردی محکوم به قصاص بود و حکم شرع و قانون درباره او اجرا شد، هم برای اطرافیانش عوارض دارد و در روحیه و فکر آنها تاثیر منفی می‌گذارد و هم شاکی و اولیای دم عموماً به آرامش نمی‌رسند.
وی با اشاره به آثار روانی و تربیتی صلح و سازش ادامه داد: اگر اختلافات و تنازعات با گذشت و صلح به صلح و سازش منجر شود هم خود شاکی و اولیای دم به آرامش می‌رسند و هم کسی که محکوم بوده همیشه ممنون طرف مقابل خواهد بود و به جای انتقام‌جویی به فکر آن می‌افتد که لطف و محبت او را جبران کند.
رئیس قوه قضائیه گفت: مردم ما مردمی متدین و باعاطفه و اهل گذشت هستند و اگر ما کوتاهی نکنیم و فرهنگ صلح و سازش را در جامعه گسترش دهیم و آثار و برکات آن را تبیین کنیم اکثریت مردم پذیرای آن خواهند بود.
♦♦♦
فارس: سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، با تمجید از حماسه‌سازان نیروی دریایی سپاه در مواجهه با ناوگان جنگی ارتش تروریست آمریکا در دریای عمان تاکید کرد: رفتار شما حرفهای بود و با تسلط و هوشیاری خود نشان دادید ابهت دشمن پوشالی است و تنها جنبه هندسی دارد.
ایرنا: دریادار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ادعای آمریکایی‌ها درباره سرقت محموله نفت ایران را یک دروغ بزرگ خواند و گفت: تصاویر منتشرشده به‌طور گویا و انکارناپذیر صحنه مواجهه را ترسیم کرده است، فاصله ناوهای آمریکایی با شناورها و نیروهای ما به کمتر از ۳۰ متر رسیده بود.
مهر: مجتبی یوسفی، عضو هیات رئیسه مجلس، طی تذکری به رئیس‌جمهور گفت: طرح محدودیت تردد شبانه دستاوردی جز تنگ‌تر کردن معیشت مردم نداشته و رئیس‌جمهور در خصوص دستاوردهای این محدودیت اطلاع‌رسانی کند.
ایرنا: سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، از نهایی شدن بررسی‌های فنی حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور خبر داد و گفت: پرونده برای بررسی و پیگیری‌های قضایی به دادستان کل کشور و سازمان بازرسی ارسال شده است.
ایلنا: عیسی امینی، رئیس سابق کانون وکلای دادگستری مرکز، گفت: طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی چه از حیث شکل و چه از حیث محتوا در مسیری است که به راحتی می‌توان احراز کرد که به صلاح کشور و مردم نخواهد بود. نه‌تنها نقض حقوق بشر و حقوق شهروندی است بلکه خودکامگی ایجاد می‌کند و فساد را نیز گسترش می‌دهد.
باشگاه‌خبرنگاران‌جوان: احمد وحیدی، وزیر کشور، گفت که ایران دومین کشور مهاجرپذیر دنیاست و سه میلیون و ۵۰۰ هزار مهاجر افغانستانی در داخل کشور ما همچون مردم کشورمان یارانه دریافت می‌کنند.
فارس: محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر لزوم همدلی صادقانه میان همه بخش‌ها و ارکان نظام برای حل مسائل و مشکلات کشور، گفت: باید نسخه نجات اقتصاد کشور را طراحی کرده و با مسوولیت‌پذیری جمعی، پای آن بایستیم تا مشکلات مردم حل‌و‌فصل شود.
فارس: شمس‌الدین حسینی، نماینده مجلس، گفت: دولت باید زمان اعلام برنامه اقتصادی را اعلام کند، ما منتظر برنامه‌های اقتصادی دولت هستیم و اینکه در حوزه سیاست پولی، تجاری و مالی چه برنامه‌ای دارد.
ایسنا: سردار احمدی‌مقدم، رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی، گفت ما در جمهوری اسلامی توانسته‌ایم تا حد زیادی عدالت نسبی را برقرار و اهداف متعالی اسلامی را برپا کنیم.
♦♦♦
جلیلی چه می‌خواهد؟
اعتماد نوشت: سعید جلیلی یکی از دو کاندیدای اصولگرایی بود که پیش از انتخابات 1400 از رقابت کنار رفت و بخش بزرگی از آرای او چه می‌خواست و چه نه، به سود رئیسی رفت. اما این‌طور که پیداست او نمی‌خواهد خود را در جایگاهی قرار دهد که عضوی از دولت باشد. ظاهراً او همچنان رویای ریاست‌جمهوری را در سر می‌پروراند و در حالی که به‌خصوص پس از پیروزی رئیسی و بازه زمانی تشکیل دولت سیزدهم، به عنوان یکی از چهره‌ها برای تصدی وزارت امور خارجه یا دبیر شورای عالی امنیت ملی مطرح بود، همچنان بیرون دولت، در سایه ناظر صحنه باشد. آخرین پیشنهاد به جلیلی، سمت مشاور راهبردی ریاست‌جمهوری بوده که البته این نیز با پاسخ منفی مواجه شده است.
طرح‌های سفارشی
شرق نوشت: «طرح‌های مجلس، سفارش از بیرون است و با مشورت خارج از مجلس تهیه می‌شوند»؛ ادعایی که از ابتدای روی‌کارآمدن مجلس یازدهم، مطرح شده و اکنون کاظم دلخوش توضیح داده که طرح نظارت بر رفتار نمایندگان نیز سفارشی از بیرون مجلس بوده است؛ گویی نمایندگان تحت تاثیر مشورت‌های اجباری خارج از بهارستان بوده‌اند. البته از همان ابتدای شروع به کار مجلس انقلابی و همزمان با تهیه طرح اصلاح قانون انتخابات، شاهد نقش شورای نگهبان در تدوین اولیه طرح بودیم و بارها از سوی نمایندگان مجلس از این اعمال نظر و نفوذ در تهیه طرح اصلاح قانون انتخابات به‌عنوان نماد یک رابطه خوب بین مجلس و شورای نگهبان یاد شد؛ ارتباطی که انتقادهایی را درباره نادیده‌گرفته‌شدن استقلال قوه مقننه مطرح کرد.
آزادسازی واردات خودرو به کجا رسید؟
همشهری نوشت: بررسی طرح آزادسازی واردات خودرو که با ابهامات شورای نگهبان به مجلس ارجاع شده است، در دستور کار کمیسیون صنایع و معادن قرار دارد. مشخص نبودن منشأ تامین ارز، ابهامات ضوابط اجرایی این طرح و مشکلات صادرات خودرو و قطعات توسط اشخاص حقیقی به‌عنوان یکی از پیش‌شرط‌های واردات خودرو ازجمله ابهاماتی است که در مجلس، وزارت صمت و بانک مرکزی در قالب نشست‌های مشترک در حال رایزنی برای رفع این ابهامات هستند اما هنوز جمع‌بندی نهایی در این زمینه صورت نگرفته است. حجت‌الله فیروزی، نماینده مجلس در این زمینه می‌گوید که ارز دارای منشأ خارجی که قرار است به واردات خودرو تخصیص یابد، باید قابل رصد باشد و باید سازوکارهایی برای این شیوه تخصیص ارز در نظر گرفته شود.
اعتراضات زودهنگام
آفتاب نوشت: تا همین سه ماه پیش انگشت اتهام نمایندگان مجلس یازدهم برای همه مشکلات کشور به سوی حسن روحانی بود. نمایندگان یکصدا او را دلیل اصلی شرایط کشور به ویژه شرایط اقتصادی می‌دانستند؛ در عین حال همین نمایندگان ابراهیم رئیسی را را معجزه‌ای می‌دانستند که با روی کار آمدنش همه مشکلات حل خواهد شد؛ شاید به همین دلیل هم یکصدا به همه وزرای پیشنهادی رئیس دولت سیزدهم رای اعتماد دادند؛ حالا اما هنوز صد روز از روی کار آمدن دولت سیزدهم نگذشته که صدای اعتراض نمایندگان بلند شده و این‌بار انگشت‌های اتهام ابراهیم رئیسی را نشانه گرفته است؛ البته شاید بتوان دلیل این اعتراضات زودهنگام را وعده‌های انتخاباتی رئیسی دانست که از بهبود اوضاع و شرایط معیشتی و اقتصادی کشور حکایت داشت.