بازی با آتش
روحانی: آمریکایی‌ها یک سال است آتش‌بازی را آغاز کرده‌اند
در حالی که پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، اخباری از عملیاتی شدن کانال مالی موسوم به «اینستکس» اعلام شد و کشورهای اروپایی در این نشست از ایران خواستند به اجرای تعهدات هسته‌ای خود در برجام ادامه دهد، هفته گذشته رئیس‌جمهوری ایران اینستکس را یک سازوکار بدون پول توصیف کرد که توخالی است و به هیچ دردی نمی‌خورد. او همچنین اعلام کرد اگر کشورهای امضاکننده برجام به تمام تعهدات خود عمل نکنند، از ۱۶ تیر به بعد ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گرداند.
عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده
همچنین هفته گذشته وزیر امور خارجه اعلام کرد ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور کرده است. محمدجواد ظریف روز دوشنبه دهم تیرماه در جمع خبرنگاران گفت: آن‌طور که من اطلاع پیدا کرده‌ام ایران طبق برنامه‌اش از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور کرده و این را هم قبلاً اعلام کرده بودیم. ما بر اساس آنچه اعلام کردیم خیلی شفاف گفته‌ایم که چه‌کار می‌کنیم و این را از حقوق خودمان در برجام می‌دانیم. ظریف در پاسخ به این سوال که با توجه به نتایج نشست اخیر کمیسیون مشترک، عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۷ /۳ درصد غنی‌شده چه پیامی برای اروپا دارد، گفت: ما همان زمان هم بعد از جلسه اعلام کردیم که اقدامات اروپایی‌ها کافی نبوده بنابراین جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که قبلاً برنامه‌اش را اعلام کرده این برنامه را اجرا خواهد کرد. آن‌طور که ایرنا گزارش داده، ظریف با بیان اینکه برنامه مرحله اول، هم در مورد ذخایر اورانیوم غنی‌شده و هم در مورد ذخایر آب سنگین اجرا شده، گفت: مرحله بعد هم در مورد سقف 67 /3 درصد است که آن را هم اجرا خواهیم کرد.
اقدامات ایران در جهت حفظ برجام است
وزیر امور خارجه با اشاره به نامه‌ای که حسن روحانی درباره توقف اجرای برخی تعهدات برجامی ایران پس از یک مهلت 60روزه به کشورهای باقی‌مانده در برجام برای اجرای تعهداتشان در حوزه‌های بانکی و نفتی نوشته بود، یادآوری کرد: در نامه رئیس‌جمهوری صراحتاً بیان شده در صورتی که اروپایی‌ها اقدامات لازم را برای اجرای تعهداتشان انجام بدهند اقدامات ما قابل بازگشت است. ولی اگر اقدامات لازم را انجام ندهند ما بر اساس بند ۳۶ برجام این حق را از سال گذشته داشته‌ایم که اقدامات خودمان را انجام دهیم. ماده ۳۶ کاملاً واضح است، حق ایران نیز در این ماده کاملاً مشخص شده است. این ماده در واقع ضمانت اجرای برجام است. اگر اروپایی‌ها ادعا می‌کنند که برای برجام ارزش قائل هستند باید برای ضمانت اجراهایی که در داخل برجام دیده شده، ارزش قائل باشند. اقداماتی که ما داریم می‌کنیم دقیقاً در جهت حفاظت از برجام از طریق ضمانت‌های اجرایی آن است.
اروپایی‌ها هیچ‌کدام از تعهداتشان را اجرا نکردند
محمدجواد ظریف درباره اجرای اینستکس نیز گفت: اینستکس یک حرکت مقدماتی برای اجرای تعهدات اروپاست. تعهدات اروپا هم در خود برجام است. بند یک تا ۳ ضمیمه ۲ برجام صراحتاً اقدامات اروپا و نتایج اقدامات اروپا را مطرح کرده است. برای اجرای بند ۳ صرفاً اقدام کافی نیست بلکه ایران باید نتایج این اقدام را ببیند. بعد از خروج آمریکا از برجام و اجرای ماده ۳۶ توسط ایران که در همان بدو خروج آمریکا از برجام یعنی دو روز بعد در ۲۰ اردیبهشت‌ماه سال ۹۷ انجام شد، اروپایی‌ها ۱۱ تعهد دادند که اینستکس هیچ‌کدام از آن تعهدات نیست، بلکه مقدمه‌ای برای اجرای آن تعهدات است. تا الان نه‌تنها اروپایی‌ها اصل تعهداتشان را انجام نداده‌اند بلکه حتی مقدمه اجرای تعهداتشان بعد از حدود ۱۴ ماه تازه عملیاتی می‌شود. اینستکس بدون اجرای سایر تعهدات معنی ندارد. اروپایی‌ها در آنجا تعهد کردند که فروش نفت ایران را تضمین کنند که این کار را نکردند. آنها تعهد کردند حمل‌ونقل را تضمین کنند. همچنین تعهد کردند بازگشت دارایی‌های ایران و بازگشت عواید فروش نفت را تضمین کنند.
تایید آژانس و ابراز نگرانی اروپا
با اعلام ایران مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم خود به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تعهدات ایران در قبال برنامه هسته‌ای را مورد رصد قرار می‌دهد در بیانیه‌ای آن را تایید کرد. طبق گزارش ایرنا، این سازمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس، به شورای حکام اطلاع داده که از اول ژوئیه (دوشنبه ۱۰ تیرماه) میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از سقف مجاز در توافق هسته‌ای فراتر رفته است. استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، در واکنش به تاییدیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، آن را از نگاه آنتونیو گوترش در تضاد با حفظ برجام دانست. اتحادیه اروپا نیز از اقدام ایران در افزایش بیش از ۳۰۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم غنی‌شده ابراز نگرانی کرد. این اتحادیه از تهران خواسته تا از اقدام خود بازگردد و از برداشتن گام‌های بیشتر در این زمینه پرهیز کند زیرا از نظر آنها به تضعیف برجام منجر می‌شود.
ترامپ: هیچ پیامی ندارم
نخستین واکنش آمریکا به اعلام افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده از سوی دفتر سخنگویی کاخ سفید با صدور یک بیانیه همراه بود که آن را از نقاط ضعف برجام نامید و مدعی شد این ایراد توافق هسته‌ای است که به ایران اجازه غنی‌سازی در هر سطحی را می‌دهد. ایرنا نوشت: آمریکا که خود نخستین نقض‌کننده برجام بود، در این بیانیه اعلام کرد: «شکی نیست پیش از این توافق نیز ایران در این باره در حال نقض تعهدات بود.» محمدجواد ظریف در یک واکنش توئیتری با برجسته کردن این جمله بیانیه، نوشت: جدی؟ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز در واکنش به خبر عبور ایران از سقف ذخایر اورانیوم غنی‌شده گفت: «آنها می‌دانند با چه چیزی در حال بازی هستند؛ آنها در حال بازی با آتش‌اند؛ بنابراین به هیچ وجه هیچ پیامی به ایران ندارم.»
آمریکا اگر از آتش می‌ترسد، شعله را روشن نکند
حسن روحانی در جلسه روز چهارشنبه 12 تیر هیات دولت در واکنش به اظهارات ترامپ گفت: آمریکایی‌ها آتش‌بازی در منطقه را یک سال است که آغاز کرده‌اند و در حالی که به دنبال آتش‌افروزی هستند، می‌گویند بازی با آتش خطرناک است. اگر آمریکا از کلمه آتش خیلی می‌ترسد پس نباید شعله را روشن کند. خاموش کردن این آتش تنها بازگشت به تعهدات و مصوبات سازمان ملل است و اگر نخواهند به این تعهدات بازگردند، جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که پیش از این اعلام کرده، راس ۶۰روز، اقدامات بعدی را انجام خواهد داد.
از ۱۶ تیر رآکتور اراک به شرایط سابق برمی‌گردد
حسن روحانی خطاب به کشورهای امضاکننده برجام، اعلام کرد: از ۱۶ تیر به بعد اگر به تمام تعهدات خود طبق زمان‌بندی و برنامه عمل نکنید، جمهوری اسلامی ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گرداند. طبق گزارش خبرآنلاین، رئیس‌جمهوری اظهار کرد: از ۱۶ تیر جمهوری اسلامی اقدامات خود را آغاز می‌کند و اگر می‌خواهید اظهار تاسف کنید از همین الان اظهار تاسف کنید و اگر می‌خواهید بیانیه بدهید از همین الان بدهید. وی با تاکید بر اینکه سطح غنی‌سازی ما دیگر 67 /3 نخواهد بود، تصریح کرد: ما این تعهد را کنار می‌گذاریم و به هر مقداری که دلمان خواست و ضرورت و نیاز ما بود، غنی‌سازی را افزایش می‌دهیم. روحانی گفت: از 16 تیر اگر طرف‌های مقابل به تمامی تعهدات خود طبق زمان‌بندی عمل نکنند، رآکتور اراک به شرایط سابق یعنی شرایطی که آنها ادعا می‌کردند خطرناک بوده و می‌تواند پلوتونیوم تولید کند، بازخواهد گشت، مگر اینکه آنها به تمامی تعهدات خود عمل کنند. توصیه ایران به اروپا و آمریکا، بازگشت به منطق، میز مذاکره، تفاهم، احترام به قانون و احترام به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد است و در این شرایط همه باید به برجام عمل کنند. او با بیان اینکه ایران تا زمانی که طرف‌های مقابل به برجام متعهد بوده و صد درصد به آن عمل کنند، متقابلاً این کار را خواهد کرد، اظهار کرد: امروز ملت ایران اقدامات دولت و مسوولان را منطقی و صحیح می‌دانند. رئیس‌جمهوری افزود: نمی‌توانستیم در برابر بی‌عملی طرف مقابل ساکت بمانیم و به همین دلیل این اقدامات را به انجام رسانده‌ایم، اما طرف‌های مقابل باید بدانند که هر ساعتی که به برجام بازگردند، ما هم بازخواهیم گشت؛ ما هنوز در برجام هستیم و تمام اقداماتی که انجام می‌دهیم نیز در راستای حفظ برجام است.
رئیس‌جمهوری اظهار کرد: آمریکایی‌ها تا امروز برجام را توافقی بد می‌دانستند، اما امروز که ایران مقداری از این توافق فاصله گرفته، داد و فریادشان در جهان بلند شده است. اگر این توافق خوب است، چرا اروپا و آمریکا به تعهدات و وظایف خود در این توافق عمل نمی‌کنند و اگر این توافق بد است، چرا وقتی که ایران می‌خواهد بر اساس توافق به بخشی از تعهدات خود عمل نکند، سروصدا می‌کنند؟ روحانی از اینکه اروپا در حالی که می‌بیند ملتی ۸۲میلیونی برای تامین نیازهای ضروری خود با مشکل مواجه است، سکوت کرده و یک سال است که سخن نمی‌گوید و کاری نمی‌کند ابراز تعجب کرد. او با تاکید بر اینکه اقدام ایران در کاهش تعهدات برای ضربه زدن به برجام نیست، بلکه در راستای حفظ برجام است، گفت: معتقدیم اگر اقدامی انجام ندهیم، برجام از بین خواهد رفت. به خاطر آنکه طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکردند و به این ترتیب برجام از بین نرود، متقابلاً تعهدات خود را کاهش می‌دهیم تا این ساختمان بتواند متعادل بوده و حفظ شود. روحانی افزود: اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود بازگردند، بازگشت ایران به شرایط توافق به سرعت انجام خواهد شد و اگر تولید بالایی هم انجام دهیم در مدت کوتاهی آن را به کشوری دیگر مانند روسیه فروخته و در قبال آن کیک زرد دریافت می‌کنیم. او گفت: ایران اعلام کرده در تولید آب سنگین به ۱۳۰ تن تعهدی ندارد و ممکن است افزایش داشته باشد، اگر شرایط توافق حاصل شود بازگشت به زیر ۱۳۰ تن هم خیلی سریع می‌تواند انجام شود.
روحانی تاکید کرد ایران قصد لجبازی با دیگران و برهم زدن توافق را ندارد و طرف‌های مقابل هم به هیچ عنوان نمی‌توانند به اقدامات ایران ایرادی بگیرند، چراکه ایران در پاسخ به درخواست‌های مکرر سران اروپا چندین‌بار مهلت‌های مقرر را تمدید کرده است. او با اشاره به اینکه اروپایی‌ها به وعده‌های خود برای حل مشکلات ایران عمل نکرده‌اند، اعلام کرد: ایران در این مدت به هیچ عنوان عجله نکرده است و مردم بدانند که لحظه‌ای در برجام احساسی عمل نکرده و کاملاً بر اساس منطق و عقل اقدام کرده‌ایم. روحانی اظهار کرد: صبر جمهوری اسلامی ایران به تعبیر برخی از رهبران دنیا صبری راهبردی بوده است و امروز بعد از یک سال کنار گذاشتن برخی تعهدات بازگشت‌پذیر قابل اعتراض نیست.
اینستکس توخالی به درد نمی‌خورد
روحانی درباره اینستکس نیز گفت: امروز اینستکس تنها سازوکاری بدون پول است و اینستکسِ توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد، اما اگر اینستکس فعال شده و پول فروش نفت ایران به آنها به واسطه آن حاصل شود با وجود ایرادات آن، می‌توان تا حدی آن اقدام را قبول کرد.
