آزادسازی بدهی

فرهاد حسین‌پور: سفر معاون وزیر امور خارجه کره‌جنوبی به وین با ریزش قیمت دلار در صرافی‌های بانکی و بازار آزاد همراه شد. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده است، قیمت دلار در بازار آزاد از عصر دیروز روندی کاهشی را آغاز کرد و هر دلار آمریکا با کاهش چهارصد‌تومانی وارد کانال ۲۶ هزار تومان شد.  بازگشایی بازار آزاد اما همراه با ریزش قابل توجه قیمت‌ها در بازار ارز بود به طوری که دلار با کاهش نزدیک به هزار تومان در بازار آزاد به کانال ۲۸ هزار تومان ورود کرد و برخی کارشناسان و دست‌اندرکاران معتقدند ریزش قیمت دلار امروز تداوم دارد اما به واسطه تعطیلی روز پنجشنبه و جمعه، شنبه روز مهمی برای بازار ارز تلقی خواهد شد.  بسیاری دلیل ریزش قیمت ارز در بازار را سفر معاون وزیر امور خارجه کره‌جنوبی به وین می‌دانند. گفته می‌شود محور مذاکرات این مقام بلندپایه کره‌ای در وین، آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران در این کشور است. کره‌جنوبی به استناد تحریم‌های آمریکا از آزادسازی بدهی خود بابت خرید میعانات گازی از سال ۲۰۱۸ خودداری کرده است. ایران در دوره تصدی دولت روحانی بارها مذاکراتی را با مقامات کره‌ای و سایر کشورهای بدهکار به ایران پیش برد اما در نهایت چراغ سبز آمریکا برای تأدیه بدهی کره‌جنوبی و سایر شرکایش به ایران روشن نشد. میزان بدهی کره‌جنوبی به ایران ۷ تا ۹ میلیارد دلار اعلام شده است. برخی تحلیلگران مساله سفر معاون وزیر امور خارجه کره‌جنوبی به وین را فراتر از مساله تأدیه بدهی‌ها می‌دانند و این‌گونه نتیجه‌گیری می‌کنند که این اقدام در راستای دستیابی به توافق جدید است.  پیش از این امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه نیز اعلام کرده بود پیش‌شرط ایران برای دستیابی به توافق آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران است.  کره‌جنوبی و عراق دو کشوری هستند که بیشترین میزان بدهی را به ایران دارا هستند. بدهی عراق نیز بین پنج تا شش میلیارد دلار اعلام شده است. 

نقره‌داغ پرمصرف‌ها

از اول بهمن‌ماه قرار است مشترکان برق و البته بنا به گفته دولتی‌ها، پرمصرف‌ها برق از سرشان بپرد. آن‌طور که از خبرها پیداست، محاسبه تعرفه برق مصرفی مشترکان تغییر خواهد کرد. مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران اوایل دی‌ماه از این موضوع پرده‌برداری کرد. براساس اعلام مصطفی مشهدی‌رجبی، مشترکانی که زیر الگوی مصرف تعیین‌شده برای هر منطقه برق مصرف می‌کنند، مشمول هیچ افزایش قیمتی نمی‌شوند و کماکان نظام تعرفه‌گذاری مصوب سال ۱۳۹۷ برای این مشترکان لحاظ خواهد شد. آن‌طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد، الگوی مصرف در ماه‌های غیرگرم مناطق عادی برابر ۲۰۰ کیلووات ساعت در ماه بوده و این میزان در ماه‌های گرم مناطق عادی که خردادماه تا شهریورماه است، به ۳۰۰ کیلووات ساعت در یک ماه می‌رسد. بر اساس آمار مشترکان خانگی برق به تفکیک پله‌های مصرف، در حال حاضر مشترکان پرمصرفی که مازاد الگوی تعیین‌شده در هر منطقه برق استفاده می‌کنند، کمتر از ۱۲ درصد کل هستند و بیشتر از ۸۸ درصد مشترکان برق کمتر از الگوی تعیین‌شده مصرف می‌کنند. براساس مصوبه پنجم دی‌ماه هیات دولت به ریاست سیدابراهیم رئیسی، به استناد قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و در اجرای حکم مندرج در بند (ی) تبصره (۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، چگونگی محاسبه تعرفه برق مصرفی مشترکان تعیین شد. براساس این مصوبه که از اول بهمن‌ماه اجرایی خواهد شد، هزینه مصرف برق مشترکانی که کمتر از ۱۵۰ کیلووات ساعت برق در ماه استفاده می‌کنند رایگان خواهد بود. همچنین در بخش مازاد الگوی مصرف مشترکانی که به‌طور میانگین بین ۳۰۰ تا ۴۵۰ کیلووات ساعت در ماه مصرف برق دارند، باید بهایی معادل 5 /1 برابر متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل‌و‌انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی را بپردازند. با توجه به اینکه متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل‌و‌انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی نزدیک به ۴۰۰ تومان برآورد می‌شود، بنابراین تعرفه برق برای مشترکان با مصرف تا ۴۵۰ کیلووات ساعت در ماه برابر ۶۰۰ تومان تعیین می‌شود. بنا به این مصوبه، مشترکان پرمصرفی که مصرف برق بین ۴۵۰ کیلووات ساعت تا ۶۰۰ کیلووات ساعت در ماه دارند، باید به‌طور میانگین هزینه برق یک‌هزار‌تومانی برای هر کیلووات ساعت بپردازند. در عین حال، مشترکانی که میزان مصرف برق ماهانه آنها از ۶۰۰ کیلووات فراتر می‌رود، باید هزینه برق یک‌هزار و ۴۰۰ تومان برای هر کیلووات ساعت را پرداخت کنند.

حمایت ریالی از دهک‌های پایین

رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: از سال آینده ارز دو‌نرخی دیگر در بازار نخواهیم داشت و اگر بخواهیم یارانه‌ای را به کالایی تخصیص دهیم به شکل ریالی خواهد بود. مسعود میرکاظمی با اشاره به بحث حذف ارز ۴۲۰۰‌تومانی اظهار داشت: طبق قانون  سال آینده نمی‌توانیم یارانه ۴۲۰۰‌تومانی داشته باشیم و فقط می‌توانیم با ریال از دهک‌های کم‌درآمد حمایت کنیم. وی ادامه داد: از سال آینده ارز دونرخی دیگر در بازار نخواهیم داشت و اگر بخواهیم یارانه‌ای را به کالایی تخصیص دهیم به شکل ریالی و به ذی‌نفع نهایی آن اختصاص می‌دهیم. رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: تمام گزارش‌ها و  تحلیل‌ها حاکی از این است که یارانه‌ای که از طریق دو‌نرخی شدن ارز وارد بازار می‌شود اثربخش نیست و در سفره مردم  قرار نمی‌گیرد. 

مرور مقاصد تجاری ایران

اتاق بازرگانی تهران در جدیدترین گزارش خود به بررسی عملکرد تجاری ایران در ۹‌ماهه سال جاری پرداخته و ۱۰ شریک اصلی تجاری ایران را معرفی کرده است. با وجود آنکه هنوز سایه شیوع جهانی کرونا بر اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان سنگینی می‌کند اما با کاهش نسبی محدودیت‌ها و افزایش سرعت واکسیناسیون، بسیاری از آمارهای منفی سال گذشته جبران شده است. آنگونه که خبرآنلاین گزارش داده است، در ایران نیز هر‌چند هنوز تا رسیدن به آمارهای پیش از کرونا، قدری فاصله باقی‌مانده اما به نظر می‌رسد روند رو به‌رشد صادراتی که از ابتدای سال ۱۴۰۰ آغاز شده ادامه خواهد داشت. آمارها نشان می‌دهد که تا پایان آذر‌ماه امسال، میزان صادرات ایران از مرز ۳۵ میلیارد دلار گذشته که نشان‌دهنده افزایش حدوداً ۴۰‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. در حوزه واردات نیز عملکرد حدوداً ۳۷ میلیارد‌دلاری ثبت شده که نسبت به سال گذشته افزایشی بیش از ۳۶‌درصدی را نشان می‌دهد. به این ترتیب همچنان تراز تجاری ایران منفی باقی مانده و در پایان ۹ ماه، با حدود 8 /1 میلیارد دلار تراز تجاری به سمت واردات سنگینی می‌کند. از نظر وزنی نیز میزان صادرات ایران به 3 /93 میلیون تن و واردات به ۳۰ میلیون تن رسیده که به ترتیب افزایش ۹ و ۲۰‌درصدی را نشان می‌دهد. فاصله قابل توجه میان وزن و ارزش صادرات و واردات ایران نشان می‌دهد که همچنان بخش مهمی از صادرات کشور را کالاهای با ارزش افزوده پایین‌تر تشکیل می‌دهد و در مقابل در واردات، ارزش برخی از کالاها بالا بوده است. بررسی عملکرد آذر‌ماه نیز نشان می‌دهد که پس از کاهش نسبی عملکرد در آبان، بار دیگر آمارها صعودی شده است. در آذر‌ماه میزان کل تجارت کشور حدوداً هشت درصد افزایش یافته که البته از این آمار ۱۵ درصد مربوط به افزایش واردات و تنها 4 /0 درصد مربوط به صادرات بوده است. از نظر وزنی نیز صادرات حدوداً  ۱۲ و واردات حدوداً ۱۹ درصد افزایش یافته است. در میان مقاصد اصلی کالاهای ایرانی، تغییری رخ نداده و همچنان چین اصلی‌ترین مقصد کالاهای ایرانی به شمار می‌رود. در آذر‌ماه چین حدود 1 /1 میلیارد دلار کالا از ایران وارد کرده است. پس از چین، عراق با ۶۴۹، ترکیه با ۴۹۹، امارات متحده عربی با ۳۶۳ و افغانستان با ۱۴۱ میلیون دلار در رده‌های بعدی قرار دارند.

قیمت دستوری پایان گیرد

دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران از افزایش ۳۹‌درصدی قیمت نهاده‌های تولید از ابتدای امسال تاکنون خبر داد و از وزارت صمت خواست که به قیمت‌گذاری دستوری برای کالای نهایی پایان دهد و به جای آن بر تامین و نظارت بر نهاده‌های تولید متمرکز شود. عباس هاشمی اظهار کرد: انجمن صنایع لوازم‌خانگی طی نامه‌ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) لیست افزایش قیمت نهاده‌های تولید از ابتدای امسال تاکنون را اعلام کرده که میانگین آنها ۳۹ درصد بوده است و در این نامه از وزارت صمت پرسیده شده که آیا کماکان می‌خواهد به سیاست‌های سرکوب قیمتی و قیمت‌گذاری دستوری ادامه دهد؟ وی با اشاره به لزوم تمرکز بر تامین و نظارت بر نهاده‌های تولید گفت: امسال قیمت انرژی، دستمزد، آب، مواد اولیه پتروشیمی و فولاد و کرایه حمل‌و‌نقل افزایش داشته که در این نامه ضریب تاثیر هرکدام بر قیمت کالای نهایی نیز ذکر شده است. دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری موجب کوچک شدن بنگاه‌ها خواهد شد، گفت: در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه لازم است قیمت‌ها به صورت منطقی تعدیل شود. اگر هم دولت می‌خواهد از خریداران حمایت کند باید با استفاده از کارت اعتباری و تخصیص یارانه این کار را انجام دهد. به گفته او، برخی تولیدکنندگان خودشان قیمت‌ها را بالا بردند، چرا که نمی‌توانند واحدها را تعطیل کنند. وی با بیان اینکه در شرایطی که مکانیسم عرضه مواد اولیه از قیمت جهانی پیروی می‌کند، وضعیت کالای نهایی نیز باید بر همین اساس تعیین شود، تصریح کرد: سازمان حمایت می‌گوید قیمت را مستقیم تعیین نمی‌کند، اما وقتی تولیدکنندگان درخواست افزایش قیمت می‌دهند، چند ماه بررسی آن زمان می‌برد و در نهایت با درصد کمتری از آن موافقت می‌شود. هاشمی افزود: درخواست ما این است که قیمت کالای نهایی به سازوکار عرضه و تقاضا واگذار و شرایط رقابت برای تولیدکنندگان فراهم شود و دولت بر قیمت و تامین مواد اولیه نظارت کند؛ چراکه اگر مواد اولیه با قیمت مناسب و به اندازه کافی به واحد تولیدی برسد، دلیلی برای افزایش قیمت وجود نخواهد داشت.

دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در ادامه از قانون جدید درج قیمت تولیدکننده بر برخی از انواع لوازم خانگی انتقاد کرد و گفت: در شرایطی که قیمت هیچ‌چیز ثابت نیست، تولیدکننده باید هر هفته یا هر ماه قیمت محصول خود را تغییر دهد. از طرف دیگر این‌گونه اقدامات عموماً نتیجه خاصی ندارد و فقط فضا را ملتهب می‌کند.

رشد قاچاق در تهران

به گفته معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) استان تهران، بیشترین کالای قاچاق کشف‌شده طی ۹‌ماهه امسال در این استان شامل لوازم خانگی، دخانیات، انواع پوشاک و لاستیک خودرو بوده است. سعید محمدی‌پور، از قرار گرفتن برخورد با قاچاق کالا و خدمات در اولویت بازرسی‌ها خبر داد و گفت: طی ۹ ماه سال جاری ۶۰ هزار و ۹۴۰ بازرسی در حوزه قاچاق کالا و خدمات صورت گرفته که رشد 11 /6‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. به گفته وی بیشترین کالاهای کشف‌شده شامل لوازم خانگی، دخانیات، انواع پوشاک و لاستیک خودرو بوده که پس از تنظیم صورت جلسه، مراتب تحویل مراجع ذی‌صلاح شده است. معاون بازرسی سازمان با بیان اینکه یکی از مولفه‌های رونق تولید و کمک به ساخت داخل، مبارزه با پدیده شوم قاچاق کالاست که این موضوع از اولویت‌های بازرسی سازمان‌های صمت است، تصریح کرد: تشکیل واحد ویژه مبارزه با کالاهای قاچاق و همکاری مشترک با دستگاه‌های مرتبط مثل پلیس امنیت اقتصادی از برنامه‌ها و اقدامات سازمان صمت تهران در این زمینه بوده است. 

♦♦♦

تسنیم: احمد نوایی لواسانی، رئیس کانون صرافان گفت: کانون صرافان و بانک مرکزی به منظور ممانعت از سودجویی دلالان از ارز مسافرتی در حال برنامه‌ریزی برای پرداخت ارز مسافری صرفاً با پول ملی کشور مقصد هستند.

ایسنا: سیدجواد جهرمی، معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس از عرضه خودروهای خارجی در بورس کالا تا پایان سال خبر داد و گفت: منظور از خودروهای خارجی همان خودروهای در اختیار سازمان اموال تملیکی است.

مهر:‌ رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی درباره مبلغ اقساط وام نهضت ملی مسکن گفت: طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن ۱۸ درصد است که دولت برای سه دهک نخست درآمدی جامعه، نیمی از این نرخ سود را پرداخت می‌کند.

تسنیم: محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی از آغاز ثبت‌نام آقایان مجرد بالای ۲۳ سال در نهضت ملی مسکن از دوشنبه آینده ۲۰ دی‌ماه ۱۴۰۰ خبر داد و گفت: ازدواج نکنید، پول خانه را به قیمت روز می‌دهید.

خبرگزاری صداوسیما: مصطفی قلی‌یوسفی، رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک تهران از غیرواقعی بودن نرخ‌های اجاره‌بها در پلت‌فرم‌های مجازی خبر داد و گفت: بازار اجاره مسکن آرام است. 

باشگاه خبرنگاران جوان: صدر دادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک بیان کرد: به‌رغم تلاطم قیمت گوشت در بازار، واسطه‌ها و دلالان اجازه ثبات و آرامش قیمت گوشت را نمی‌دهند.

تسنیم: عبدالله قدوسی، مدیرعامل صنایع شیر ایران گفت: احتمال دارد دولت برای حمایت از دهک‌های پایین و اقشار آسیب‌پذیر جامعه بن کارتی توزیع کند تا این افراد بتوانند فرآورده‌های لبنی را بعد از حذف ارز کالاهای اساسی خریداری کنند اما هنوز صحبت و قراردادی منعقد نشده است.

ایلنا: تقی جعفریان، رئیس اتحادیه شالیکوبی داران مازندران، گفت: در سال جاری برنج ۴۰ درصد کاهش تولید را تجربه کرده است. در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از برنج تولیدشده از سوی دلال‌ها دپو شده است و آنها با هر نرخی که بخواهند این محصول را عرضه می‌کنند.

تسنیم: احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد گفت: به‌رغم فشار و سختی‌های پیش‌رو با آغاز برنامه‌های مدون، هر ماه اخبار خوبی از اقدامات و گشایش‌ها به ملت شریف داده خواهد شد.

ایلنا: مصطفی طاهری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است همزمان با حذف ارز ۴۲۰۰تومانی از یک‌سو باید ظرفیت‌های ریالی و ارزی تقویت و از سوی دیگر دپوی مناسبی در بخش اقلام اساسی صورت گیرد تا روند عرضه و تقاضا در بازارها متعادل و تکانه‌های تورمی مهار شود.

♦♦♦