ادامه خاموشی‌ها

هفته گذشته صنعت برق کشور با ارائه جداول خاموشی مجدداً زمزمه تاریکی را مطرح کرد. در انتهای دی‌ماه، تهران و برخی از استان‌ها شاهد خاموشی‌های پراکنده‌ای بودند که بدون اطلاع قبلی رخ داد و آن‌طور که مسوولان برقی اعلام کردند حتی خودشان هم شگفت‌زده شدند. طبق گفته‌های مصطفی رجبی‌مشهدی،  سخنگوی صنعت برق کشور در آن زمان، به دلیل اینکه خاموشی‌ها مقطعی بود امکان اطلاع‌رسانی وجود نداشت. علت این مساله نیز از طرف او مشکل سوخت و محدودیت تامین گاز عنوان شد. پس از آن روز قرار شد خاموشی با اطلاع قبلی صورت بگیرد، در همین راستا هفته گذشته جداول خاموشی منتشر شد اما کشور خاموشی چندانی را تجربه نکرد، این بار نیز مطرح شد که به دلیل محدودیت در تامین سوخت نیروگاه‌ها و افزایش مصرف گاز بخش خانگی، احتمال بروز خاموشی‌ها وجود دارد چراکه نیروگاه‌های حرارتی کشور عمدتاً با گاز کار می‌کنند. در همین راستا، حسن منتظر‌تربتی، مدیر عامل شرکت گاز، به ایسنا گفت: از ابتدای سال تاکنون، به طور میانگین حدود 5 /3میلیارد مترمکعب گاز بیشتر از سال گذشته به نیروگاه‌های کشور تحویل داده شده که از این رقم، ۵۰۰ میلیون مترمکعب مازاد عرضه، در همین روزهای سرد سال بوده است. او با بیان اینکه ما متناسب با سال قبل و حتی بیشتر، تامین گاز برای نیروگاه‌ها کرده‌ایم، گفت: ما بار افزایش مصرف گاز در بخش خانگی را از طریق دیگری جز محدودیت نیروگاهی جبران کرده‌ایم، افزایش مصرف گاز بخش خانگی را به نیروگاه‌ها تحمیل نکردیم بلکه سوخت گاز تحویلی به نیروگاه‌ها بیش از سال گذشته بوده اما در نیروگاه‌ها نیز رشد مصرف سوخت به تبع رشد مصرف برق در کشور رخ داده است. مدیر عامل شرکت گاز با بیان اینکه مصرف برق امسال بیش از برنامه‌های اعلامی وزارت نیرو بوده، از این‌رو بخشی از این خاموشی‌ها به خاطر افزایش مصرف برق و به تبع آن افزایش مصرف سوخت معادل نیروگاهی بیش از برنامه اعلامی قبلی بوده است، گفت: برنامه اعلامی وزارت نیرو تامین نیاز مصرف ۱۸۰ میلیون مترمکعبی سوخت معادل برای نیروگاه‌ها بود، در حالی که در برخی روزها این نیاز سوخت در نیروگاه‌های کشور به بیش از ۱۹۰ میلیون مترمکعب رسید و بخشی از این خاموشی‌ها شاید در جهت جبران مازاد نیاز سوخت نیروگاه‌ها باشد.

فرصت هند را دریابیم

تاثیر شرایط روز جهان بر آینده نفت و نیروی ایران در ششمین دوره کنگره و نمایشگاه راهبردی نفت و نیرو بررسی شد. در این نشست که چهارشنبه هفته گذشته برگزار شد، رضا زبیب، دستیار وزیر و مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه، با بیان اینکه نقش جمهوری اسلامی در سبد انرژی چین و لایه‌های مختلف اقتصاد این کشور همگام با تحولات قدرت به‌ویژه در زمینه اقتصادی در همین دهه پایه‌گذاری می‌شود، تصریح کرد: دهه جاری دهه منحصر به‌فردی است که در آن تکلیف ایران با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان مشخص می‌شود. او گفت، با اشاره به اینکه در رقابت اقتصادی قدرت‌ها، چین با تکیه ‌بر توان تولیدی در حال نزدیک شدن به جایگاه نخست اقتصادی جهان است، این تغییر تدریجی جایگاه از سال ۲۰۳۰ با در نظر گرفتن سناریوی مختلف محتمل خواهد بود. همچنین در این نشست سلیمان قاسمیان، رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت، گفت: هند نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار جهانی نفت دارد و بازیگر مهمی است. هند سومین مصرف‌کننده انرژی، سومین واردکننده نفت، چهارمین واردکننده ال‌ان‌جی، چهارمین پالایشگر بزرگ و سومین تولیدکننده برق جهان است. او با اشاره به اینکه تقاضای نفت خام هند تا سال ۲۰۴۰ روزانه 7 /3 میلیون بشکه و تقاضای گاز ۳۷۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش می‌یابد که رقم قابل توجهی برای تولیدکنندگان  است، تاکید کرد: هند بازار بالقوه برای نفت و گاز است که باید از آن استفاده کرد. رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت اظهار کرد: ایران و هند ظرفیت‌های بالایی برای همکاری دارند که می‌توان به بازگشت ایران به سهم پیشین خود در بازار نفت، صادرات گاز ایران به‌صورت سی‌ان‌جی، امکان صادرات ال‌ان‌جی در صورت سرمایه‌گذاری، صادرات گاز از طریق خط لوله، همکاری فنی و مهندسی و از سرگیری فعالیت‌های شرکت‌های هندی در بخش بالادست نفت ایران و سرمایه‌گذاری اشاره کرد.

دهقان‌دهنوی به جای قالیباف‌اصل

به دنبال استعفای پرحاشیه رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار در اثر ریزش شاخص بورس تهران، در هفته‌های اخیر، شورای عالی بورس، در جلسه هفتم بهمن‌ماه، محمدعلی دهقان‌دهنوی را به ریاست سازمان بورس و به عنوان جایگزین حسن قالیباف‌اصل، رئیس مستعفی این سازمان، انتصاب کرد. دهنوی، متولد سال ۱۳۵۷ در شهر یزد و دارای دکترای علوم اقتصادی از دانشگاه تربیت مدرس است. او پیش‌تر معاونت امور اقتصادی وزیر اقتصادی و دارایی را بر عهده داشت. او در مراسم معارفه خود بیان کرد: اگر دنبال رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری هستیم مسیر آن از رشد بازار سرمایه می‌گذرد. باید این پیام روشن به سرمایه‌گذار منتقل شود که هدف اقتصاد افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال است که در این زمینه بازار سرمایه بهترین بازار به دلیل حضور شرکت‌های متعددی است که سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی دارند. این یک هدف تنها نیست بلکه یک الزام برای توسعه اقتصادی است و با کمک همکارانم این فعالیت‌ها را گسترش خواهیم داد. وزیر امور اقتصاد و دارایی با اشاره به استعفای قالیباف‌اصل از سمت ریاست سازمان بورس گفت: آقای قالیباف به من اعتماد نکرد و استعفای خود را برای دومین بار ابتدا رسانه‌ای و بعد به شورا اعلام کرد.

بوی بهبود اوضاع نفت

صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین به‌روزرسانی گزارش «دورنمای اقتصادی جهان» پیش‌بینی کرد میانگین قیمت هر بشکه نفت در سال ۲۰۲۱ به ۵۰ دلار می‌رسد که ۲۰ درصد بالاتر از میانگین قیمت سال ۲۰۲۰ خواهد بود اما همچنان کمتر از میانگین سال ۲۰۱۹ است. صندوق در اکتبر پیش‌بینی کرده بود که قیمت نفت -که بر اساس میانگین قیمت‌های نفت برنت، فاتح دبی و وست تگزاس اینترمدییت محاسبه می‌شود- به ۴۶ دلار و ۷۰ سنت در سال ۲۰۲۱ می‌رسد. میانگین قیمت نفت در سال میلادی گذشته ۴۱ دلار و ۲۹ سنت در هر بشکه بود و این وام‌دهنده جهانی انتظار دارد میانگین قیمت هر بشکه نفت در سال ۲۰۲۱ به ۵۰ دلار و سه سنت و در سال ۲۰۲۲ به ۴۸ دلار و ۸۲ سنت برسد. صندوق بین‌المللی پول همچنین پیش‌بینی کرد عرضه واکسن کووید ۱۹ اقتصادهای جهان را در نیمه دوم سال تحکیم خواهد کرد. این وام‌دهنده جهانی انتظار دارد اقتصاد جهانی 5 /5 درصد در سال ۲۰۲۱ و 2 /4 درصد در سال ۲۰۲۲ رشد کند. در گزارش صندوق بین‌المللی پول آمده است: پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی سال ۲۰۲۱ به میزان 3 /0 درصد در مقایسه با پیش‌بینی قبلی بالاتر برآورد شد که منعکس‌کننده انتظارات از تاثیر مثبت توزیع واکسن بر فعالیت اقتصادی در ادامه سال و حمایت‌های سیاستی بیشتر در معدودی از اقتصادهای بزرگ جهان است. اقتصاد جهانی سال میلادی گذشته 5 /3 درصد رشد منفی داشت که 9 /0 درصد بالاتر از نرخ پیش‌بینی‌شده در گزارش اکتبر صندوق بین‌المللی پول بود. صندوق بین‌المللی پول نرخ رشد اقتصادی سال ۲۰۲۱ عربستان سعودی را که بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است، 6 /2 درصد پیش‌بینی کرد که در مقایسه با رشد منفی 9 /3درصدی در سال ۲۰۲۰ بهبود را نشان می‌دهد. رشد منفی سال گذشته اقتصاد این کشور تا حدود زیادی به دلیل سقوط قیمت نفت بود. بر اساس گزارش اویل پرایس، پیش‌بینی رشد میانگین قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ در مقایسه با سال گذشته منعکس‌کننده انتظار برای بهبود اقتصاد جهانی است. پیش‌بینی می‌شود قیمت‌های کالاهای غیرنفتی هم رشد کند. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرد امسال قیمت فلزات به‌خصوص رشد قوی خواهد داشت.

آمادگی اجرای پروتکل‌های سختگیرانه در فرودگاه‌ها

در روزهای گذشته بار دیگر شاهد افزایش تعداد مبتلایان و افزایش تعداد کشته‌شده‌ها بر اثر ابتلا به بیماری کرونا بودیم، در همین زمینه و در پی هشدار فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران درباره نشانه‌های جدید خیز کرونا در پایتخت و ضرورت اعمال پروتکل‌های سختگیرانه‌تر در فرودگاه‌های تهران، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت: آماده اجرای هرگونه پروتکل سختگیرانه ابلاغی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا در فرودگاه‌ها و پروازها در راستای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا هستیم.

علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، اعلام کرد: نشانه‌های جدید از خیز کرونا در پایتخت وجود دارد که برای دو هفته آینده باید در فرودگاه‌ها و مدارس غیرانتفاعی پروتکل‌های سختگیرانه اعمال شود. گرچه تاکنون ویروس انگلیسی در تهران مشاهده نشده اما برای بدتر نشدن شرایط شیوع ویروس کرونا در دو هفته آینده پروتکل‌های سختگیرانه‌ای در فرودگاه‌های تهران اجرایی خواهد شد. محمدحسن ذیبخش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری،  در پاسخ به این سوال که  آیا قرار است در دو هفته آینده پروتکل‌های سختگیرانه‌ای در فرودگاه‌های تهران از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا اجرایی شود، اظهارکرد: سازمان هواپیمایی کشوری در راستای اجرای دستورالعمل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، تمامی دستورالعمل و پروتکل‌های ابلاغ‌شده را به طور کامل و با جدیت دنبال می‌کند. او افزود: به‌رغم رفع بعضی از محدودیت‌ها و افزایش نسبی پروازهای داخلی و خارجی، سازمان هواپیمایی کشوری بر رعایت تمامی اصول بهداشتی و تشدید اقدامات پیشگیرانه نظارت داشته و همواره تمامی دستورالعمل‌ها توسط تمامی بخش‌ها  در حال اجراست. با توجه به آخرین دستورالعمل‌های وزارت بهداشت در خصوص مشاهده تغییرات ژنتیکی ویروس کرونا (واریانت جدید کرونا) در دنیا که اولین بار در کشور انگلستان و سپس در برخی کشورها از جمله ژاپن و چند کشور آفریقایی مشاهده شده است، طبق ابلاغ وزارت بهداشت و کمیته ملی مقابله با ویروس کرونا، قوانین بهداشتی سختگیرانه و محدودیت‌های پروازی در مسیرهای مذکور  اعمال شد و چنانچه پروتکل‌های جدیدتری در این خصوص ابلاغ شود تمامی بخش‌های صنعت حمل‌ونقل هوایی آمادگی کامل را برای اجرای صحیح این مصوبات دارد.سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری ادامه داد: در صورت اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر وجود این ویروس در سایر کشورها، به‌طور قطع پرواز به مقاصد خارجی دیگر نیز لغو می‌شود.

خروج ۹۰ میلیارد دلار سرمایه از کشور در هشت سال

همچنین یکی از اخبار مهم اقتصادی هفته گذشته توضیحات رئیس اتاق بازرگانی تهران درباره وضعیت تراز حساب سرمایه کشور بود. وی بیان کرد: در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸، حدود ۹۰ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است. مسعود خوانساری در نشست هیات نمایندگان که با حضور محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، برگزار شد، به شاخص تورم اشاره کرد که در طول بیش از چهار دهه گذشته، به جز چهار سال، همواره دورقمی بوده و از این حیث ایران به همراه هشت کشور دیگر، در میان ۹ کشور با تورم دورقمی جهان ایستاده است. نایب‌رئیس اتاق ایران رشد فزاینده نقدینگی در کشور در ۱۰ سال اخیر را گوشزد کرد و گفت: در حالی نقدینگی در سال ۱۳۹۰ رقمی معادل با ۳۵۴ هزار میلیارد تومان بود که این میزان در ۹ ماه امسال به 3 /130 هزار میلیارد تومان رسیده و مانند بهمن خانمان‌براندازی، اقتصاد کشور را تهدید می‌کند. خوانساری در ادامه، وضعیت درآمد ملی سرانه به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰ را نیز بحرانی عنوان کرد به طوری که این شاخص به طور میانگین رشد سالانه منفی پنج درصد را تجربه کرده است.

به گفته او، براساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، در حالی درآمد ملی سرانه در سال ۱۳۸۳ رقمی معادل پنج‌ میلیون ‌و ۷۶۰ هزار تومان بود که این میزان امروز به چهار میلیون ‌و ۷۴۰ هزار تومان رسیده و به این ترتیب در دهه اخیر، ۳۵ درصد مردم کشور یا نزدیک به چهار دهک از جامعه به زیر خط فقر هدایت شده‌اند.

♦♦♦

ایلنا: شورای عالی ترابری به دلیل رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی که منجر به کاهش مسافرگیری در هر بار سیر قطارها شده، تصویب کرد قیمت بلیت قطار از یکم بهمن امسال ۲۵ درصد افزایش داشته باشد.

تسنیم: بر اساس مصوبه سقف معافیت مالیاتی ۱۴۰۰، مدیری که ۳۳ میلیون تومان، یعنی سقف حقوق را بگیرد، باید شش‌میلیون ‌و ۴۵۰ هزار تومان مالیات بپردازد که دریافتی او ۲۶ میلیون‌ و ۵۵۰ هزار تومان می‌شود. این میزان مالیات تقریباً بیش از دو برابر دریافتی یک کارگر است.

ایرنا: محمدحسن علمداری درباره تازه‌ترین وضعیت واریز وجه به حساب طرح اقدام ملی مسکن گفت: تاکنون ۱۹۲ هزارو ۳۸۷ نفر در طرح اقدام ملی مسکن افتتاح حساب کردند که از این تعداد ۱۳۳ هزار و ۶۲۸ نفر، وجوه اولیه خود را به حساب خود برای اجرای طرح اقدام ملی مسکن، واریز کرده‌اند.

ایسنا: مهدی هدایت، مدیرعامل شرکت عمران پردیس گفت: مالکانی که نسبت به تحویل واحدهای مسکن مهر آماده خود اقدام نمی‌کنند، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی خواهند شد.

مهر: عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن سیمان قطع همزمان گاز و برق کارخانه‌ها را عامل اصلی افت تولید و گرانی سیمان اعلام کرد و گفت: قیمت‌گذاری دستوری با توجه به هزینه‌های موجود، حیات صنعت سیمان را به مخاطره انداخته است.

ایلنا: قاسمعلی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی از قرار گرفتن شکر و چای در مسیر افزایش قیمت خبر داد و گفت: در بازار چای بیش از ۲۵ تا ۵۰ درصد گران‌فروشی می‌شود.

تسنیم: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در جدیدترین دستور خود در خصوص «درخواست دستور بازنگری و اصلاح شیوه‌نامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد» به نهاوندیان اعلام کرد: هیچ علامت منفی به بورس داده نشود.

تسنیم: رویترز طی گزارشی نوشت: محاسبات نشان می‌دهد که پس از افزایش صادرات نفت ایران در سه‌ماهه چهارم سال گذشته با وجود تحریم‌های آمریکا، در ماه ژانویه ۲۰۲۱ نیز روند صعودی خود را حفظ کرده و افزایش چشمگیر داشته است.

مهر: رستم ژیگانشین، رئیس نمایندگی بازرگانی فدراسیون روسیه از رشد روابط تجاری ایران و روسیه به‌رغم تحریم خبر داد و گفت: یک بانک روسی هفته گذشته در تهران بود تا تبادلات پولی را با ایران گسترش دهد.

خانه‌ملت: مهدی میراشرفی، رئیس‌کل گمرک ایران می‌گوید در سال گذشته میانگین واردات در کشور حدود ۹۵ هزار تن بود که از ۱۱ آبان ۹۹ تاکنون میانگین واردات به حدود ۱۰۲ هزار تن در روز رسیده در واقع میانگین واردات از سال گذشته نیز فراتر رفته است.

♦♦♦

راه آسان پولشویی در حراجی‌ها

شرق نوشت: به گفته حسین صابری، محقق و مدرس در حوزه مبارزه با پولشویی، در حراجی‌ها پولشویی بسیار راحت‌تر از هر کسب‌وکار دیگری صورت می‌گیرد. در حراجی‌ها، قیمت کاملاً براساس خواست و سلیقه مشتری تعیین می‌شود و محدوده مشخصی ندارد. نگهداری از آثار هنری نسبت به سایر دارایی‌ها راحت‌تر است و مثل پول نقد و طلا در فرودگاه فرد را دچار مشکل نمی‌کند. خود آثار هنری ایجاد معافیت مالیاتی می‌کند، قوانین و مقررات، معافیت‌های مالیاتی زیادی برای آثار هنری در نظر گرفته است، خرید آثار هنری برای دارنده آن یک آورده پرستیژی دارد و امتیاز آخر حراجی‌ها برای پولشویان نیز این است که هیچ اجباری برای شناخته‌شدن ذی‌نفع و خریدار وجود ندارد و او می‌تواند یک فرد گمنام باشد.

ایران برای سرمایه‌گذاران نفتی شرط می‌گذارد

ایران نوشت: تابستان 1397 بود که وزیر نفت اعلام کرد: «شرکت فرانسوی توتال به خاطر تحریم‌های آمریکا به صورت رسمی از قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی خارج شد.» پس از آن هم، با اوج‌گیری تحریم‌ها، غول‌های نفتی جهان از حضور در صنعت نفت ایران خودداری کردند. حالا با آمدن جو بایدن به کاخ سفید و احتمال کنار رفتن تحریم‌ها، این امیدواری در شرکت‌های خارجی شکل گرفته که سرمایه‌گذاری در این صنعت جذاب ایران را دنبال کنند؛ اما این بار دیگر قراردادی بر اساس مدل جدید قراردادهای نفتی امضا نمی‌شود و وزیر نفت می‌گوید حالا ایران شرایطی متفاوت از قبل تحریم‌ها دارد. به گفته بیژن زنگنه شرایط ما و قدرت و توانمندی ما فرق کرده است. این‌بار روی شراکت با ایرانی‌ها کار می‌شود.

درگیری ارزی بودجه

اعتماد نوشت: نحوه محاسبه نرخ ارز در بودجه سال آینده این روزها به محل مناقشه دولت و مجلس تبدیل شده است. از یک‌سو نمایندگان بررسی‌کننده لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق از حذف ارز 4200تومانی و تک‌نرخی شدن نرخ ارز در عدد 17500 تومان دفاع می‌کنند و از سوی دیگر تیم اقتصادی دولت معتقد است این کار ضربه بزرگی به تامین ارزان‌قیمت کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم خواهد زد. هفته گذشته رئیس‌جمهور از مجلس خواست بودجه تنظیم‌شده توسط دولت را با تغییرات اساسی تصویب نکند. او گفت: «دولت با هرگونه تغییری در لایحه بودجه که آثار تورمی داشته و معیشت مردم را دچار مشکل کند، مخالف است. دولت تغییر شاکله بودجه را نمی‌پذیرد.»

صدای تورم‌خواران بلند است

دنیای اقتصاد نوشت: در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی با هدف حمایت از تولید و ایجاد رونق اقتصادی به گوش می‌رسد. ابتدا با توجه به سیاستگذاری جدید پولی توسط بانک ‌مرکزی، لازمه کاهش نرخ سود در شرایط کنونی، تزریق نقدینگی از طریق خرید اوراق بدهی در دست بانک‌هاست. موضوعی که باعث دادن چراغ سبز به رشد پایه پولی شده و باعث به هم خوردن تعادل بازارهای دارایی و افزایش تورم می‌شود. دوم، در ابتدای امسال یکی از دلایل اضافه‌پرش‌ها در بازار سرمایه ناهمسویی نرخ سود با شاخص‌های اقتصادی نظیر تورم انتظاری بود. در این شرایط، انفعال سیاستگذاری شرایط را برای ایجاد یک ابرنوسان در بورس فراهم کرد. اجبار به کاهش نرخ سود بانکی در شرایط کنونی، پاس گل برای ایجاد یک ابرنوسان دیگر است.