انتقاد از تصمیمات ارزی بانک مرکزی
جریان نامه‌نگاری رزم‌حسینی چیست؟
در هفته‌ای که گذشت نامه انتقادی وزیر صمت به رئیس‌جمهور خبرساز شد. نامه‌ای که درباره بخش‌نامه اخیر بانک مرکزی نوشته شد. ماجرا از این قرار است که از اردیبهشت ۱۳۹۷ و همزمان با ازسرگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بانک مرکزی به نمایندگی از دولت و به منظور مدیریت منابع ارزی کشور، سیاست‌های جدیدی را در این حوزه به اجرا درآورد که دو محور اصلی آن، تعهد ارزی صادرکنندگان برای بازگشت منابع به کشور و محدود کردن مصادیق واردات به کالاهای ضروری و مواد اولیه بود. در ماه‌های بعد اتاق بازرگانی در جلسات مختلف اعتراض خود را به تصمیمات این بانک اعلام کرد. در سال جاری نیز کنار گذاشتن امکان واردات در ازای صادرات از سوی بانک مرکزی بار دیگر به اعتراض صادرکنندگان منجر شد. در کنار این مشکلات، بخش‌نامه چند هفته قبل بانک مرکزی درباره زمان تحویل حواله‌های وارداتی نیز به حاشیه‌ای جدید بدل شد. در این بخش‌نامه مهلت ارائه ستاد حمل حواله‌های ارزی از تاریخ صدور تا زمان صدور اعلامیه تامین ارز دو ماه در نظر گرفته شده است. همچنین بر اساس این بخش‌نامه مهلت ارائه پروانه گمرکی ورود و ترخیص قطعی کالا حداکثر ۴۵ روز تعیین شده است. موضوعی که بار دیگر انتقادهای بخش خصوصی را برانگیخت. در این راستا نامه‌ای از سوی وزیر صمت خطاب به رئیس‌جمهوری هم منتشر شد که نشان‌دهنده گلایه علیرضا رزم‌حسینی از بانک مرکزی است.
او در بخشی از این نامه، درباره تبعات بخش‌نامه بانک مرکزی نوشته: بر اساس این بخش‌نامه مهلت ارائه پروانه گمرکی ورود و ترخیص قطعی کالا حداکثر ۴۵ روز تعیین شده است. این موضوع با توجه به مشکلات مربوط به نقل‌و‌انتقال ارز به دلیل مساله تحریم محدودیت‌هایی برای واردات کالاهای اساسی، ضروری، مواد اولیه و تجهیزات تولید مورد نیاز واحدهای
تولیدی-صادراتی ایجاد کرده و در نتیجه تولید، اشتغال و نهایتاً صادرات غیرنفتی و ارزآوری ناشی از آن را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
در پایان نامه رزم‌حسینی آمده است: در صورت تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان مسوول تجارت خارجی کشور، دستور فرمایید ضمن بازنگری در بخش‌نامه موصوف، صدور و ابلاغ کلیه مقررات، آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌ها در حوزه تجارت خارجی با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گیرد؛ در این صورت هم نظرات کارشناسی کلیه مجموعه‌ها و هم دغدغه فعالان اقتصادی بخش خصوصی مورد توجه قرار می‌گیرد.
خروج تولیدکنندگان خرد از بازار گل و گیاه
از ابتدای شیوع گسترده کرونا، برخی مشاغل و اصناف آسیب بسیاری از این بیماری دیدند. آن‌گونه که اکبر شاهرخی، رئیس اتحادیه فروشندگان گل و گیاه، گفته است، یکی از این مشاغل تولید و فروش گل و گیاه بوده است. وی در این زمینه بیان کرده است: امسال شاهد حذف تعداد زیادی تولیدکننده خرد گل از چرخه بودیم. خروج تولیدکنندگان خرد از چرخه تولید به دلیل بالا رفتن هزینه‌های جاری تولید بوده است. نتیجه حذف تولیدکنندگان خرد، کاهش تولید گل و عرضه آن است. بالا رفتن جهشی اجاره مغازه و هزینه کارگری دو دلیل اصلی بسته شدن فروشندگان خرد گل و گیاه در بازار است.
وی ادامه داد: در حال حاضر نرخ نهاده‌هایی مانند کود، سم، آفت‌کش، پلاستیک گلخانه و... هم افزایش تا بیش از صد درصد داشته است. افزایش هزینه تولید و حذف تولیدکنندگان خرد در کنار هم قیمت گل را افزایش داده است.
شاهرخی با تاکید بر اینکه بهرغم شرایط پیش‌آمده میزان تقاضا برای خرید گل در شب یلدا مناسب بود، افزود: گزارش‌های رسیده به اتحادیه نشان می‌دهد میزان تقاضا برای خرید گل در شب یلدا بیش از پیش‌بینی‌ها بود و افزایش درخواست برای خرید گل در شب یلدا ما را نیز شگفت‌زده کرده است. هرچند شب یلدای خوبی برای فروشندگان گل بود، اما جبران هزینه‌ها را نکرد.
همکاری مناطق آزاد با کشورهای اکو
در هفته گذشته، معاون اقتصادی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد از گسترش همکاری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران با کشورهای اکو خبر داد. احمد جمالی، در رابطه با میزان همکاری‌های مناطق آزاد و کشورهای اکو به اجلاس پیشروی روسای مناطق آزاد و ویژه کشورهای عضو اکو و مناطق آزاد ایران که در هفتم ژانویه به میزبانی ایران برگزار می‌شود، اشاره کرد و گفت: آنچه ما در این اجلاس آن را دنبال می‌کنیم تبادل نظر و افزایش میزان همکاری‌ها بین کشورهای عضو است که محور اصلی آن بر پایه سرمایه‌گذاری، تجارت و زنجیره تولید قرار دارد. این در حالی است که دبیرخانه اکو موضوع زنجیره تولید و شبکه‌سازی بین مناطق آزاد کشورهای عضو را مورد تاکید قرار داده و در اجلاس پیش‌رو این موضوع مورد توجه قرار خواهد گرفت. این مقام مسوول در دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد در رابطه با چرایی اهمیت همکاری با کشورهای عضو اکو اظهار کرد: به هر صورت با توجه به گسترش مناطق آزاد و فعالیت‌های آنها در حوزه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری و توریسم و همچنین زنجیره تامینی که بین مناطق آزاد به ایران وجود دارد می‌تواند فرصت مناسبی برای مناطق آزاد باشد.
وی ادامه داد: جمعیت کشورهای عضو اکو به حدود ۵۰۰ میلیون نفر می‌رسد که این می‌تواند ظرفیت ویژه‌ای را برای تبادل همکاری ایجاد کند. از سویی گزارش‌های رسمی نشان‌دهنده مبادلات تجاری 8 /5 میلیارددلاری ایران و کشورهای عضو در هشت ماه گذشته بوده است که با افزایش همکاری‌ها مناطق آزاد می‌توانند نقش مناسبی در این تبادلات داشته باشند.
جمالی درباره میزان همکاری فعلی مناطق آزاد و کشورهای عضو اکو نیز به ایسنا گفت: تاکنون عمده همکاری‌ها در سطح ملی بوده و موافقت‌نامه‌های حمل‌ونقل، انرژی و سرمایه‌گذاری در سطح ملی اتفاق افتاده و این حوزه کمتر مورد توجه بوده است، در عین حال با توجه به خلأ شبکه‌سازی بین مناطق آزاد کشورهای عضو یا نبود زنجیره تولید، این همکاری وجود نداشته است، اما امیدواریم بتوان با تبادل نظر این شکاف را پر کرد و ارتباط ایجادشده کمکی در راستای توسعه باشد.
پاییز تورمی
در هفته گذشته گزارش مربوط به نرخ تورم آذرماه از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد. این گزارش نشان می‌داد پاییز سال 99 با ادامه روند افزایش تورم به پایان رسیده است. طبق گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم در آذرماه ۳۰ درصد اعلام شد و نرخ تورم سالانه، با رشد 5 /1درصدی نسبت به آبان‌ماه به 5 /30 درصد رسیده است. نرخ تورم سالانه که نشان‌دهنده درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه مورد نظر است، در آبان ماه نیز با افزایش 8 /1درصدی به ۲۹ درصد رسیده بود که این روند افزایش ادامه داشته است.
اما وضعیت تغییر شاخص مصرف‌کننده در آذرماه نسبت به آبان نشان از کاهش 2 /1درصدی دارد و دو درصد گزارش شده است. در رابطه با تورم نقطه‌به‌نقطه که نشان‌دهنده درصد تغییر شاخص نسبت به ماه مشابه سال قبل است، نرخ 8 /44 درصد اعلام شده است.
نرخ تورم نقطه‌ای نیز با افزایش همراه بوده و 6 /1 درصد در قیاس با آبان رشد دارد که نشان‌دهنده افزایش هزینه‌های خانوارهای ایرانی برای تهیه کالا و خدمات است. همچنین بررسی وضعیت تورم بین دهک‌ها نشان می‌دهد که دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آذرماه برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از 9 /27 درصد برای دهک اول تا 2 /37 درصد برای دهک دهم است. این در حالی است که در آبان ماه نرخ تورم سالانه برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از 3 /26 درصد برای دهک اول تا 2 /35 درصد برای دهک دهم بوده است.
خرید چند متر خانه در بورس
شمارش معکوس برای انتشار اوراق سلف مسکن در بورس کالا آغاز شده است؛ طرحی که از طریق آن امکان پیش‌خرید خانه برای متقاضیان فراهم خواهد شد. موضوع معاملات مسکن در بورس کالای ایران با دو ایده در حال پیشروی است. معاملات در بازار فیزیکی بورس کالای ایران نخستین روش در این رابطه است. بر این اساس، اموال مازاد دولت و بانک‌ها در بورس کالا عرضه می‌شوند.
در این راستا تاکنون چهار عرضه ملک در بورس کالا صورت گرفته است. شرکت عمران شهر جدید پردیس یک باب واحد تجاری را پس از پذیرش در بازار فرعی بورس کالای ایران با قیمت پایه یک میلیارد و ۶۳ میلیون تومان عرضه کرد و به فروش رساند. پس از آن ملک تجاری بانک اقتصاد نوین (کرمان) در ۲۵ شهریور و زمین بانک اقتصاد نوین (بندرعباس) در ۲۶ شهریورماه در بورس کالا عرضه شدند. آخرین عرضه در این خصوص هم مربوط به وزارت دفاع و پشتیبانی‌های نیروهای مسلح بود که یک قطعه زمین مازاد خود را بر روی تابلوی بورس به فروش رساند. روش دیگر که با عرضه فیزیکی مسکن یا به عبارتی عرضه اموال فیزیکی غیرمنقول در بورس تفاوت دارد، انتشار اوراق سلف استاندارد مسکن است. طبق اعلام مسوولان، قرار است در بازار سرمایه بستری فراهم شود تا متقاضیان بتوانند به راحتی مسکن پیش‌خرید کنند.
درواقع قرار است این امکان فراهم شود که افراد بتوانند حتی به اندازه یک مترمربع و به میزان نقدینگی خود پیش‌خرید خانه انجام دهند؛ بنابراین ممکن است مسکن به قطعات کوچک تبدیل شده و امکان فروش آن و نیز امکان انجام معاملات ثانویه فراهم شود.
آن‌گونه که ایسنا گزارش داده، آخرین اخبار حاکی از آن است که این طرح با نظر موافق کمیته فقهی سازمان بورس همراه بوده و در حال حاضر در مرحله تدوین مقررات قرار دارد. بر این اساس به نظر می‌رسد قرار است ارزش تمام‌شده ساخت یک واحد یا یک پروژه تبدیل به ورقه‌های کوچک بهادار و در بازار توسط انبوه‌ساز عرضه شود.
بازار راکد لوازم خانگی
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان لوازم خانگی، گفت: مردم قدرت خرید ندارند و به همین دلیل بازار لوازم خانگی راکد است وگرنه کالا به وفور در بازار موجود است اما قیمت تمام‌شده بالاست و این قیمت‌ها نیز ناشی از قیمت بالای مواد اولیه تولید است. وی در پاسخ به این سوال که چرا بهرغم کاهش نرخ ارز و ثبات قیمت ارز در یک ماه اخیر قیمت لوازم خانگی کاهش نیافته است، گفت: وزیر صمت در پاسخ به چنین سوالی در مورد قیمت خودرو چند روز پیش گفت که بهرغم کاهش نرخ ارز ما دچار تورم هستیم. بنابراین با توجه به تورم موجود نمی‌توان انتظار داشت با کاهش قیمت ارز در مقطعی، قیمت تولیدات داخلی نیز بلافاصله کاهش یابد. پازوکی گفت: 70 درصد از مواد اولیه تولید لوازم خانگی داخلی و 30 درصد وارداتی است و از این‌رو وقتی 70 درصد مواد اولیه تولید داخلی بر اثر تورم با قیمت بالاتر به دست تولیدکننده می‌رسد نمی‌توان انتظار داشت که یک‌شبه نیز قیمت محصولات تولیدی کاهش یابد اما به هر حال کاهش قیمت ارز بر 30 درصد مواد اولیه وارداتی تاثیرگذار است.
رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان لوازم خانگی افزود: با توجه به بازار راکد و کسادی حاکم بر بازار امیدواریم دولت در سال آینده در مورد میزان اخذ مالیات شرایط مالی و اقتصادی اصناف را در نظر بگیرد.
♦♦♦
ایسنا: مرز ریمدان در جنوب سیستان و بلوچستان به صورت رسمی فعال شد که دومین مرز رسمی برای تجارت ایران و پاکستان است و افزایش ترانزیت کالا در کنار تنها بندر اقیانوسی کشور را رقم می‌زند.
فارس: شهرام آدم‌نژاد معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: با توجه به شرایط جدید پیش‌آمده در ابتلا به کووید ۱۹ در انگلستان، به تشخیص وزارت بهداشت، به منظور جلوگیری از انتقال بیماری، پروازهای بین تهران و مقاصد کشور انگلستان به مدت دو هفته تعلیق می‌شود.
مهر: بنا بر اعلام مرکز آمار ایران، متوسط قیمت فروش هر مترمربع زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در تابستان امسال نسبت به تابستان پارسال دو برابر شده است.
ایلنا: آزادراه تبریز-سهند، هفته گذشته افتتاح شد. این آزادراه که اجرای آن از سال ۱۳۸۹ آغاز شده، ۲۰ کیلومتر طول دارد و پیش‌بینی می‌شود در سال اول بهره‌برداری روزانه بالغ بر ۳۰ هزار وسیله نقلیه از این آزادراه تردد داشته باشند.
تسنیم: محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، با بیان اینکه سهم تحریم در تورم و مشکلات اقتصادی به اندازه خودش است، گفت: عوامل داخلی موثرترین عامل در گرانی و گران‌فروشی هستند.
ایرنا: محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از برنامه‌ریزی برای اتصال همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار به شبکه ملی اطلاعات تا پایان سال ۹۹ خبر داد.
ایسنا: مهرداد جمال‌ارونقی، معاون فنی گمرک ایران، می‌گوید با غیرحضوری شدن رجیستری گوشی تلفن همراه از اول دی، مسافران باید توجه داشته باشند که در صورت عدم اظهار و ثبت اطلاعات در مبادی ورودی، دیگر امکان ادامه فرآیند غیرحضوری رجیستری در سامانه را نخواهند داشت.
فارس: عباس تابش، رئیس سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرد که فروش اجباری کالا همراه با کالای دیگر تخلف است و با آن برخورد می‌شود.
مهر: عباس قبادی، معاون وزیر صمت گفت: در سنوات گذشته بالغ بر ۸۰۰ میلیون دلار به واردات گوشت قرمز منجمد اختصاص می‌یافت که به حدود ۱۰۰ میلیون دلار کاهش یافته و ناشی از تولید این محصول در داخل کشور است.
تسنیم: رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰ مجلس با بیان اینکه مصمم هستیم تا سود و زیان شرکت‌های دولتی را برآورد و ریخت‌وپاش‌ها را حسابرسی کنیم، گفت: امسال برای حقوق و مزایای شرکت‌های دولتی سقف تعیین می‌کنیم.
♦♦♦
پاس‌گل به سیگنال‌فروشی
دنیای اقتصاد نوشت: یکی از ارکان پویایی بازارهای مالی دسترسی به اطلاعات است. در سال‌های گذشته از طریق درگاهی به نام «کدال»، زمینه‌های دسترسی همه فعالان بازار سهام به اطلاعات عملکرد مالی شرکت‌ها فراهم شد تا هم عدم تقارن و رانت اطلاعات برای خواص از بین برود و هم افشای اطلاعات با کیفیت بهتری انجام شود. با این حال، همچنان یک مشکل جدی سهامداران را آزار می‌دهد. استفاده از جملات ثقیل و غیرقابل درک برای عامه مردم به ویژه تازه‌واردها موجب شده است تا اغلب معامله‌گران از خیر مراجعه به سامانه کدال بگذرند و ترجیح دهند به جای ارتقای سواد مالی و انجام معاملات تحلیلی، از طریق کانال‌های سیگنال‌فروشی مسیر خرید و فروش در این بازار را انتخاب کنند.
سایه جهش کرونا بر نفت
ایران نوشت: نگرانی‌ها بابت شیوع نوع دیگری از ویروس کرونا باعث شد که هفته گذشته قیمت نفت روندی کاهشی را در پیش بگیرد و به زیر 50 دلار در هر بشکه سقوط کند. تحلیلگران بازار نفت می‌گویند اگر روند شیوع نوع دوم ویروس کرونا در کشورها کنترل نشود، باید منتظر کاهش بیشتر تقاضا برای انرژی و به‌تبع آن کاهش بیشتر قیمت‌ها بود. ویروس جدید کرونا انگلیس را تعطیل کرده و منجر به ایجاد محدودیت‌های شدیدتر در اروپا شده است. در این زمینه جیووانی استاونوو، تحلیلگر بازار نفت، به رویترز گفته است: بازار نفت مجدداً در آخرین روزهای سال 2020، حال و هوای روزهای ابتدایی این سال را گرفته است. پیش‌بینی می‌شود با ادامه این روند، تقاضای نفت اروپا مجدداً آسیب ببیند.
اقتصاد ایران زیر ضرب عدم قطعیت
اعتماد نوشت: سه ماه مانده به پایان سال، اقتصاد ایران شرایط ویژه‌ای را تجربه می‌کند. تحریم‌ها وجود دارد اما امید به لغو آنها نیز افزایش یافته است. با این حال، «عدم قطعیت» در بازارها موجب شده تا روند سینوسی در قیمت‌ها همچنان برقرار باشد. اگر مشکلات نشات‌گرفته از تحریم و جدل‌های لفظی سیاسی-اقتصادی چهره‌های سیاسی تداوم یابد، اقتصاد در سال‌های آینده نیز بازیابی نمی‌شود. ممکن است رقم برخی شاخص‌ها مانند تورم، نقدینگی و پایه پولی نیز بالاتر رود. اقتصاد ایران در یک دهه اخیر تجربه دو تحریم نفتی را پشت سر گذاشته است. دور جدید تحریم‌ها که با لغو تمام معافیت‌های نفتی خریداران عمده ایران آغاز شد، به مراتب سخت‌تر بود و اقتصاد را آسیب‌پذیرتر کرد.
آزادسازی قیمت خودروهای کم‌تیراژ
همشهری نوشت: سرانجام پس از چند هفته تلاش وزارت صنعت و خودروسازان برنامه آزادسازی قیمت 45 درصد خودروهای تولید داخل به ثمر می‌نشیند. موضوعی که در بسته جهش تولید خودروسازان توسط وزیر صنعت به شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی دنبال شد. با این مصوبات قیمت 10 خودرو کم‌تیراژ مونتاژی و تولید داخل، در شرکت‌های خودروسازی تعیین شده و وظیفه شورای رقابت به تعیین ضوابط قیمت‌گذاری به خودروهای قدیمی پرتیراژ و انحصاری ایران‌خودرو و سایپا محدود خواهد شد. گزارش‌های میدانی حاکی از تندتر شدن شیب کاهش قیمت‌ها در هفته گذشته بوده است. حال باید دید با آزادسازی قیمت برخی خودروهای داخلی در بازار راکد خودرو، برای این نوع خودروها خریداری وجود خواهد داشت؟