گام‌های کوچک
علی ربیعی: حذف یارانه طبقه متوسط جزو برنامه‌های ما نیست
موضوع یارانه‌های آشکار و پنهان از مهم‌ترین مسائلی است که سیاستگذاران اقتصادی کشور سال‌هاست نتوانسته‌اند آن را حل کنند. از زمانی که علی طیب‌نیا، وزیر پیشین اقتصاد، روز واریز یارانه‌های نقدی را برای دولت «مصیبت عظمی» توصیف کرد و بیژن زنگنه، وزیر نفت، پرداخت یارانه نقدی را «عذاب‌آور» خواند و گفت: بسیاری از شب‌ها از نگرانی اینکه چطور باید پول یارانه نقدی را تامین کنیم، خوابم نمی‌برد، چهار سال می‌گذرد، اما هنوز دولت و مجلس نتوانسته‌اند تدبیری برای حل این مساله اتخاذ کنند. با این حال فشار ناشی از افت درآمدهای نفتی اخیراً سیاستگذاران را به برداشتن گام‌هایی کوچک برای اصلاح این مساله وادار کرده است. یکی از گام‌های کوچکی که برای اصلاح این وضعیت برداشته شده، حذف یارانه نقدی پردرآمدهاست که در هفته‌های اخیر آغاز شده است. هفته گذشته سخنگوی دولت اعلام کرد: حذف یارانه پردرآمدها هر ماه انجام می‌شود اما حذف یارانه طبقه متوسط جزو برنامه‌های ما نیست. حامل‌های انرژی نیز در چند قدمی اصلاح قیمت قرار دارند و به نظر می‌رسد بنزین در اولویت است. شنبه هفته گذشته (20 مهرماه) روزنامه «ایران» نوشت: برنامه این بود که هر سال با شیب ملایم، قیمت‌ها اصلاح شود تا به قیمت فوب خلیج فارس برسد. اما به هر دلیلی این تصمیم مخالفانی داشت و اجرایی نشد. سال گذشته که شاهد تغییر در نرخ ارز و نرخ تورم بودیم، مخالفت‌ها بیشتر شد و در نهایت مسوولان سه قوه ترجیح دادند که این تغییرات از طریق سهمیه‌بندی ایجاد شود، چراکه در این حالت اگر مصرف‌کننده صرفه‌جویی کند تغییری در هزینه‌هایش رخ نخواهد داد، اما دستاوردهایی نیز برای کشور به دنبال دارد... دولت به دنبال راهکاری برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است و قرار است که بخشی از منابع آزادشده از محل حذف یارانه‌های پنهان، صرف افزایش رفاه دهک‌های ضعیف شود... قرار بود یارانه به جامعه هدف آن یعنی همین دهک‌های ضعیف و تولید و صنعت برسد. ادامه شرایط کنونی جز اعطای رانت بیشتر به ثروتمندان نیست و برخی از کارشناسان عقیده دارند که مخالفان اصلاح این روند نیز از مشمولان این رانت هستند. سهمیه‌بندی می‌تواند گام بعدی هدفمندسازی یارانه‌ها در شرایط کنونی را رقم بزند.
حذف یارانه‌ها برای طبقه متوسط نیست
سخنگوی دولت اعلام کرد: حذف یارانه پردرآمدها هر ماه انجام می‌شود، اما حذف یارانه طبقه متوسط جزو برنامه‌های ما نیست. علی ربیعی در حاشیه همایش ملی صندوق‌های خرد محلی، گفت: شاخص‌های متعددی برای حذف یارانه دهک بالای جامعه وجود دارد. برای نمونه افرادی بودند که یک میلیارد تومان درآمد داشتند. طبق گزارش ایرنا، سخنگوی دولت با بیان اینکه تعداد افراد حذف‌شده از فهرست یارانه‌بگیران را وزیر تعاون اعلام خواهد کرد، افزود: اینکه حدود ۳۰ میلیون نفر را حذف کنیم نه‌تنها منطقی نیست بلکه شدنی هم نیست. حذف یارانه‌ها برای افراد ثروتمند انجام می‌شود و ادامه دارد.
چشم‌انداز اقتصاد ایران تا پایان دولت روحانی
بانک جهانی پیش‌بینی کرد اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی از رکود خارج شود. بر اساس ارزیابی‌های این نهاد اگرچه در پایان سال ۲۰۱۹ اقتصاد ایران رشد منفی تجربه خواهد کرد و در مجموع سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ بیش از ۱۰ درصد حجم خود را از دست می‌دهد، اما می‌تواند اولین رشد مثبت خود پس از تحریم‌های اخیر را در سال آینده میلادی تجربه کند. دنیای اقتصاد نوشت: پیش‌بینی بانک جهانی بر مبنای فروش و صادرات ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز بنا شده است و انتظار می‌رود در سال آینده میلادی (۲۰۲۰)، اقتصاد ایران به میزان 1 /0 درصد منبسط شود. همچنین تخمین کارشناسان بانک جهانی نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۱ می‌تواند یک درصد رشد مثبت را در پیش داشته باشد که به معنای خروج کامل از رکود است. با وجود این، همچنان تورم در سطوح بالای ۲۰ درصد باقی خواهد ماند. البته بانک جهانی معتقد است که کاهش ارزش ریال در سال‌های آتی، افزایش رقابت‌پذیری صادرات کالاها و خدمات ایرانی را در منطقه می‌تواند به دنبال داشته باشد. از طرف دیگر مسائلی همچون تحریم بیشتر بر حجم تجارت و مبادلات مالی فعلی، می‌تواند به‌عنوان ریسک در مسیر اقتصاد ایران وجود داشته باشد. توصیه این بانک برای انعطاف بیشتر در برابر شوک‌های خارجی، ایجاد تنوع در اقتصاد با تمرکز بر بخش غیرنفتی و درآمدهای دولتی است.
ادعای بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی، در کنفرانس بین‌المللی اقتصاد جهانی و تحریم‌ها با اشاره به کاهش تورم ماهانه و رشد مثبت اقتصادی در بخش غیرنفتی کشور طی ماه‌های اخیر گفت: بحمدالله مجموعه تدابیر اخذشده تاکنون موفق بوده و ان‌شاءالله با تداوم این مسیر و با حمایت مردم و تمامی نهادها از این شرایط هم عبور خواهیم کرد. همتی افزود: باید بپذیریم حل معضل رکود تورمی در کشورهای توسعه‌یافته هم با موانعی روبه‌رو است اما این معضل در کشورمان در شرایط کاهش شدید درآمدهای نفتی و کسری بودجه ناشی از آن به اضافه ناترازی بانکی و تنگنای اعتباری اعمال سیاست‌های پولی و مالی برای خروج از شرایط رکود تورمی پیچیدگی‌های مربوط به خود را دارد ولی روند شاخص‌های کلان اقتصادی و ثبات ایجادشده در اقتصاد کشور غلبه بر مشکلات را نوید می‌دهد. رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در جلسه شورای گفت‌وگوی استان آذربایجان غربی گفت: در یک سال گذشته خوشبختانه ذخایر اسکناس ارزی‌مان نه‌تنها کاهش پیدا نکرده بلکه افزایش نیز داشته است و امسال بخش مهمی از ارز مورد نیاز کشور برای واردات از طریق صادرات غیرنفتی تامین شد. به گزارش تسنیم، عبدالناصر همتی با بیان اینکه باید تلاش کنیم میان صادرات و واردات تعادل ایجاد کنیم، در خصوص نقش فعالان اقتصادی در حل مشکلات کشور اظهار کرد: درخواست من این است که فعالان اقتصادی، شرایط کشور را درک کنند زیرا کشورمان در شرایط ویژه‌ای است، هیچ کس جز مردم ایران به منافع ملی ما فکر نمی‌کند و ما باید برای همه موارد پیش‌بینی داشته باشیم.
وعده ارزانی مسکن
وزیر راه و شهرسازی هفته گذشته دو بار از ارزانی مسکن در آینده سخن گفت. محمد اسلامی در گفت‌وگویی کوتاه با خانه ملت وعده داد که قیمت مسکن ارزان می‌شود و توضیح داد: رشد حباب‌گونه قیمت‌ها در دو سال اخیر غیرعادی و غیرواقعی بوده و روند چند ماه گذشته بازار مسکن نشان می‌دهد که قیمت خانه سیر نزولی دارد. وزیر راه و شهرسازی در دومین اظهار نظر خود درباره بازار مسکن نیز گفت: پیش از هرگونه تحلیل بازار مسکن باید بپذیریم که وزارت راه و شهرسازی هیچ‌گونه دخل و تصرفی در نوسانات اخیر بازار مسکن نداشته و رشد حباب‌گونه قیمت‌ها در دو سال اخیر غیرعادی و غیرواقعی بوده است. به گفته وی، خوشبختانه ایجاد ثبات در بازارهای موازی و بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی باعث شد تا ظرف چهارماهه گذشته، از هجوم سرمایه‌های سرگردان به بازار مسکن کاسته شود و نگرانی سرمایه‌گذاران برای آینده بازار کاهش یابد. طبق گزارش روزنامه اطلاعات، اسلامی تاکید کرد: اکنون قیمت خانه سیر نزولی به خود گرفته و به سمت نقطه تعادل حرکت می‌کند. آمارهای دریافتی از معاملات مسکن در سطح کشور هم به‌خوبی موید این مطلب است که قیمت مسکن روندی کاهشی دارد، اما هنوز تا رسیدن به تعادل فاصله داریم. وی افزود: پاسخ مناسب متقاضیان به درخواست وزارت راه و شهرسازی برای دست نگه داشتن در خرید خانه از یک‌سو و فروکش کردن تب معاملات موجب شده تا بازار مسکن به دوره رکود معاملات وارد شود و همین مساله بستر مناسبی برای کاهش قیمت‌ها را پدید آورده است.
افزایش 40 میلیارددلاری ارزش ذخایر گازی ایران
نامش «ارم» است؛ یعنی بهشت و فردوس. تازه کشف شده و به اندازه 16 سال مصرف گاز شهر هفت، هشت میلیون‌نفری تهران، گاز طبیعی در دل خود دارد. روزنامه ایران با این مقدمه، نوشت: این میدان جدید گازی ایران که یکصد و سی و سومین میدان گازی کشور به شمار می‌رود، افق تولید گاز در ایران را وسیع‌تر کرده و شش‌دهم درصد به ذخایر گازی کشور افزوده است. شش‌دهم درصدی که شاید کم به نظر برسد اما خودش به‌تنهایی می‌تواند بیش از 10 سال گاز مصرفی کشوری مانند اسپانیا را تامین کند و علت درصد کم آن، وجود 34 تریلیون مترمکعب ذخایر گازی دیگر در کشور است. ایران ۱۳۲ مخزن گازی پیش از این کشف کرده بود که ۱۰۲ مخزن آن هنوز توسعه نیافته است و «ارم» به این آمار اضافه می‌شود. ذخیره گاز درجای این میدان 19 تریلیون فوت‌مکعب (540 میلیارد مترمکعب) است که 13 تریلیون فوت‌مکعب آن قابل برداشت است. یعنی 382 میلیارد مترمکعب که رقم قابل توجهی است. این حجم تقریباً معادل یک فاز میدان گازی پارس جنوبی است. گفته می‌شود که ذخیره گازی این میدان می‌تواند ۱۶ سال نیاز مصرف گاز تهرانی‌ها را پاسخگو باشد و عایدی این میدان ۴۰ میلیارد دلار خواهد بود.
ریزش شدید شاخص بورس
روز سه‌شنبه 23 مهرماه شاخص بازار سهام ایران افت قابل توجهی را ثبت کرد. افت بیش از 10 هزار واحدی شاخص بورس در این روز در حالی بود که روز قبل از آن رئیس‌جمهور در نشست خبری خود گفته بود: خوشبختانه امروز بازار سرمایه، بازار پرنشاطی است و یکی از شاخص‌های بزرگ اقتصادی این است که در این شش ماه، بورس، بیش از 70 درصد رشد داشته است و این برای مردم خیلی مهم است. خیلی از مردم در این بازار حضور دارند و امیدواریم همه مسوولان بورس این را به‌خوبی هدایت کنند. بنابراین همه حواسمان باید جمع باشد و به فکر باشیم که نقدینگی درست هدایت شود. با این حال روز سه‌شنبه (23 مهر) سهامداران بازار سهام شاهد یک افت شدید در شاخص بودند. دنیای اقتصاد در این مورد نوشت: شاخص کل بورس تهران روز گذشته یکی از سهمگین‌ترین افت‌های خود را در سال جاری تجربه کرد. نماگر اصلی سهام در بدترین عملکرد خود طی پنج ماه اخیر تمام رشد پاییزی خود را پس داد و ضمن ریزشی 4 /3درصدی به کمترین سطح از آخرین روز کاری تابستان عقب‌نشینی کرد. تقریباً تمام نمادهای بورسی در جریان دادوستدهای دیروز با افت قیمت به کار خود پایان دادند. هجوم سهامداران برای عرضه سهام خود نه‌تنها عقب‌گرد مضاعف خریداران را در پی داشت، که در نهایت، منجر به تشکیل صف فروش در نماد حدود ۷۵ درصد از کل شرکت‌های بورسی شد. سیطره افق‌های کوتاه‌مدت سهامداری و هیجان‌زدگی مفرط معامله‌گران در کنار تقلیدهای نابجا از روند عمومی چنان بر معاملات سایه انداخته که دیگر جایی برای تحلیل نیست. با این همه فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، روز چهارشنبه 24 مهر در حاشیه جلسه هیات دولت در تحلیل ریزش شاخص بورس اظهار کرد: نوسان‌ها در بازار بورس باید پذیرفته شود؛ این روند پس از مدت کوتاهی به ثبات خواهد رسید. در زمان رشد شاخص بورس برخی صاحب‌نظران ابراز نگرانی داشتند که روند رشد شاخص بورس، خیلی سریع، تند و حبابی است، اما به نظر ما حباب نبود. طبق گزارش ایرنا، دژپسند با بیان اینکه سعی کردیم با عرضه سهام عمق بازار سرمایه را افزایش دهیم، اظهار کرد: این روند پس از مدت کوتاهی به ثبات خواهد رسید.
