گرفتاران خاموشی

مریم شکرانی: عصبانی‌اند... مرغ‌های تلف‌شده را جلوی اداره برق گناباد به آتش کشیده‌اند. فقط دو مرغدار شش هزار پرنده‌شان تلف شده و می‌گویند زیان قطع برق دامن کسب‌وکارهای زیادی را گرفته است. گویا خاموشی‌ها چندان بر اساس برنامه نبوده یا قطعی‌ها بیشتر از ساعات اعلام‌شده، طول کشیده است. حالا بیشتر از همه فعالان صنایع غذایی زیان دیده‌اند. آ‌نهایی که مواد اولیه و تولیدشان فسادپذیر بوده و با قطعی برق بخش زیادی از سرمایه خود را از دست داده‌اند. کسب‌وکارهای ایران این روزها درگیر نوسانات قیمت دلار و نارسایی‌های واردات مواد اولیه هستند. به جز این آنها بار دیگر با چالش بزرگ بازگشت تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند و درست در همین زمان است که شبکه برق تاب و توان بار مصرف را از دست می‌دهد و خاموشی‌های نقطه به نقطه دامان ایرانی‌ها را می‌گیرد. مجموع تولید نیروگاه‌های برق ایران تنها 50 هزارمگاوات است و در نخستین ماه تابستان میزان مصرف بارها رکوردشکنی کرده و به رقم تاریخی مصرف 57 هزارمگاوات رسیده است. همین موضوع باعث شده که ادارات برق به در دسترس‌ترین راهکار متوسل شوند و برق مناطق مختلف را قطع کنند. در این میان صاحبان مشاغل عصبانی‌تر از بقیه به نظر می‌رسند. نانوایی‌ها در حرکات اعتراضی خمیرهای ترشیده و فاسد را روی پله‌های ادارات برق پهن می‌کنند، مرغدارها پرنده‌های تلف‌شده را آتش می‌زنند و دیگری لبنیات فاسد را به خیابان می‌ریزد... خسارت سنگین است و آنها حرفشان این است که چرا دولت در خاموشی‌ها ملاحظات صنایع و مشاغل را در نظر نگرفته است.

جدول و نمودارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد که بیشترین مصرف‌کنندگان برق، مشترکان خانگی هستند. آنها که پول کمتری نسبت به کسب‌وکارها می‌دهند و البته بریز و بپاش بیشتری هم دارند. آمارهای جهانی هم حاکی از آن است که ایرانی‌ها به طور سرانه چیزی حدود دو تا سه برابر میانگین جهانی برق مصرف می‌کنند و حالا دوباره خیلی‌ها سیاستگذاران را سرزنش می‌کنند که چرا قیمت‌های برق در ایران را واقعی نمی‌کنند که جلوی این همه اسراف و خسارت را بگیرد؟ البته سیاستمداران هم سالیان سال است که بیماری وخیم اقتصاد ایران را با انواع و اقسام یارانه‌ها پوشانده‌اند تا با تخفیف نارضایتی عمومی، جراحی اقتصاد بیمار را به تعویق بیندازند. نتیجه آن شده است که بیماری شدت گرفته و امسال خاموشی‌های گاه و بیگاه به تمام معضلات کسب‌وکار در ایران اضافه شده است. کسب‌وکارهایی که می‌گویند قطع برق سرمایه بزرگی از آنها را زائل کرده است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که بر اساس اعلام وزارت نیرو چیزی حدود 300 قرارداد سرمایه‌گذاری در حوزه برق لغو شده است. سرمایه‌گذاران علت لغو این قراردادها را نوسانات قیمت دلار و شرایط نامساعد اقتصادی می‌دانند و معتقدند با این وضعیت و البته تعرفه‌های کم برق، صنعت دیگر مزیت سرمایه‌گذاری ندارد. به جز این بخش زیادی از پروژه‌های نیروگاهی حتی با پیشرفت 90 درصد معطل نقدینگی مانده‌اند. پروژه‌هایی که دولت می‌توانست با تزریق کمی اعتبار آنها را به مدار تولید وارد کند و جلوی زیان این همه کسب‌وکار را بگیرد. این مسائل در حالی رخ داده است که پیش‌بینی این اتفاقات برای وزارت نیرو دور از ذهن نبوده اما مشکل آنجاست که ما اعتقادی به پیشگیری نداشته و بنابراین ناچاریم خسارت‌های سنگین بپردازیم.