صیادی حاشیه‌ساز

محبوبه فکوری: انگار چشم‌بادامی‌ها هرکجا که پا می‌گذارند، دردسرساز می‌شوند. یک‌بار در بازار، یک‌بار در مناطق آزاد و بار دیگر در پروژه‌های عمرانی ایران. این‌بار هم که روانه آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان شده‌اند تا بلکه از این آب‌ها هم صیدی برای خود بگیرند و از آب گل‌آلود خلأهای قانونی، ماهی‌های خوش آب و رنگی برای خود صید کنند. چند ماهی هست که به شایعاتی مبنی بر اجاره بخشی از دریای عمان و خلیج‌فارس به چینی‌ها جهت صید ماهی دامن زده شده است. شیلات می‌گوید کار چینی‌ها غیرقانونی است و فعالان حوزه صید و صیادی می‌گویند که آنها از آب‌های ایران سوءاستفاده می‌کنند و با بر هم ریختن حریم‌های قانونی مشخص‌شده و صید ماهی بیش از حد مجاز تعیین‌شده، تلاش دارند منفعت بیشتری از این فضای کنونی ببرند. صیادان محلی هم که ناراضی از اوضاع پیش‌آمده بر این باورند که حق آنها در این عرصه نادیده گرفته شده است. موضوع از این قرار است که کشتی‌های صیادی که قابلیت صید در عمق 200متری را هم دارند، وارد آب‌های جنوبی ایران شده‌اند و آنچه صید می‌کنند را به سرزمین چین و ماچین می‌برند؛ بدون اینکه عوارضی بدهند و ارز حاصل از این صادرات را که رسماً در آمارهای گمرک هم وارد می‌شود، بپردازند. شیلات اما چیز دیگری می‌گوید. مقامات این سازمان دولتی وابسته به وزارت جهاد کشاورزی می‌گویند که اصل موضوع اشکال و ایرادی ندارد و شاید لازم باشد تنها در بخشی از قوانین و مقررات مربوط به صیادی تجدیدنظرهایی صورت گیرد. آنها مدعی هستند که کشتی‌های صیادی حاشیه‌ساز چینی‌ها، آنقدر هم که در فضای مجازی راجع به آن گفته می‌شود، حاشیه ندارد و هیچ کشتی‌ای نیست که مالکیت صد درصد چینی داشته باشد و به آب‌های ایران ورود کند و ذخایرش را ببلعد؛ بلکه همه‌چیز در چارچوب قانون است؛ اما کارشناسان می‌گویند که دو موضوع با هم خلط شده است. در واقع، اکنون کشتی چینی در آب‌های خلیج‌فارس نداریم؛ چراکه طبق قوانین موجود اجازه چنین کاری داده نمی‌شود و هیچ کشتی خارجی، نمی‌تواند در آب‌های ایران، صید داشته باشد؛ بلکه این کشتی‌ها اکنون با مشارکت شرکت‌های ایرانی، تغییر پرچم داده و در حقیقت به مالکیت یک شرکت ایرانی-چینی درآمده‌اند؛ پس کشتی ایرانی است، حتی اگر حاشیه‌هایش چینی باشد. این کشتی از نظر قوانین بین‌المللی و به لحاظ حقوقی، کشتی‌ای است که مالکیت آن متعلق به ایران است و بنابراین، چینی به حساب نمی‌آید. پس از نظر شکل ظاهری و فرم انجام کار، تخلفی صورت نگرفته است که کشتی غیرایرانی، در آب‌های ایران، صید و صیادی کند؛ ولی موضوع یک جنبه دیگر هم دارد. از نظر واقعی، اگر بخواهیم به موضوع نگاه کنیم، کشتی‌ها چینی بوده و بهره‌بردار و خدمه کشتی، همگی ملیت چینی دارند و تعداد کمی در حدود یک تا دو نفر، نماینده طرف ایرانی بر روی این کشتی‌ها حضور دارند. به هر روی، مجوزی که صادر شده بر اساس اجازه موسسه تحقیقات شیلات است که ذخایری از انواع ماهیانی همچون میکتوفیده را که برداشت نشده است دارای قابلیت صید می‌داند. این موضوع البته فلسفه‌ای هم دارد، در واقع شیلات اعلام می‌کند که در آب‌های عمیق خلیج‌فارس، ذخایری از این ماهی به شکل دست‌نخورده باقی مانده است؛ بنابراین مجوز برای کشتی‌هایی صادر شده که شیلات آن را برای ایرانی‌هایی صادر کرده که بعضاً شریک چینی دارند.