«واتس‌اپ» آزاد شد
دیوار فیلترینگ تَرَک برداشت اما کافی نیست
سرانجام گوشه‌ای از سد فیلترینگ که چند سال باعث آزار مردم و تشدید شکاف میان جامعه و نظام حکمرانی شده بود، شکسته شد. هفته گذشته با رای و نظر اکثریت اعضای شورای عالی فضای مجازی، واتس‌اپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شدند. این اقدام، گام اول طرح رفع محدودیت و فیلترینگ در دولت چهاردهم است که احتمالاً با رفع فیلتر دیگر شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها ادامه پیدا می‌کند. آن‌گونه که سازندگی گزارش داده: پیام‌رسان‌ها و شبکه‌هایی که جزء لاینفک زندگی امروز مردم شده‌اند اما عده‌ای معتقدند باید از دسترس مردم دور بمانند. در حالی سومین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور و با حضور سران قوای مقننه و قضائیه همچنین اعضای حقوقی و حقیقی شورای عالی فضای مجازی برگزار شد که میلیون‌ها نفر منتظر تصمیم‌گیری این شورا درباره فیلترینگ بودند. موضوع این جلسه بازنگری «سیاست‌های مسدودسازی» بود که اعضا ضمن تاکید بر اهمیت «حکمرانی قانونمند» در فضای مجازی «به رفع محدودیت‌های دسترسی به برخی سکوهای پرکاربرد خارجی شامل واتس‌اپ و گوگل‌پلی با اجماع رای مثبت دادند». این تصمیم در حالی گرفته شد که تا پیش از برگزاری نشست، شمار زیادی از چهره‌های اصول‌گرا ازجمله وزیر پیشین ارتباطات در مخالفت با رفع فیلتر فضای مجازی گفت: «افرادی که تصمیم می‌گیرند پاسخگوی عواقب تصمیمشان هم باشند.» آقای عیسی زارع‌پور گفت: «آقایانی که مسئول هستند و در شورای عالی فضای مجازی تصمیم‌گیری می‌کنند، باید تصمیم بگیرند چگونه می‌خواهند قوانین فضای مجازی را پیاده کنند. آنها باید درباره اتفاقاتی که برای مردم می‌افتد، پاسخگو باشند. امیدوارم دوستان تصمیم درستی در مورد فیلترینگ بگیرند.» همچنین پیش از برگزاری نشست شورای عالی فضای مجازی ۱۳۶ نماینده مجلس در نامه‌ای به شورای عالی فضای مجازی با فعالیت مجدد نرم‌افزارهای خارجی مخالفت کردند اما حاضر به افشای اسامی خود نشدند. این نمایندگان در بخشی از نامه خود، فعالیت مجدد پلت‌فرم‌های خارجی را «هدیه به دشمنان» ایران نامیدند و در مذمت بازگشایی سکوهای خارجی نوشتند: «طرح چنین مسئله‌ای، آن هم در این روزها و ماه‌های حساس منطقه و جهان، جای تعجب فراوان دارد و هدیه شگفتانه‌ای به دشمنان در جنگ نرم علیه ملت ایران است.» از سوی دیگر، ساعتی پیش از برگزاری نشست، مسعود پزشکیان در صفحه شخصی‌اش پوستری به اشتراک گذاشت که در آن حدیثی از نهج‌البلاغه خودنمایی می‌کرد. آقای پزشکیان نوشت: «ذِمَّتِی بِمَا أَقُولُ رَهِینَةٌ» به این معنی که «گردنم را در گرو وعده‌هایم» می‌گذارم. این توئیت رئیس‌جمهوری بسیاری را خوشحال کرد و در شبکه‌های اجتماعی اکثریت جامعه آزادی‌خواه به استقبال آن رفتند. محمدجواد ظریف نیز گفت: رئیس‌جمهور پزشکیان به رفع فیلترینگ اعتقاد دارد و فیلترینگ را در شأن مردم و کشور نمی‌داند، همچنین تمام کارشناسان معتقد هستند که این موضوع برای امنیت کشور مفید نیست.
اجرای قانون حجاب و عفاف به دوقطبی‌سازی منجر می‌شود
حوزه زنان یکی از حوزه‌های پرخبر در ایران است. همیشه خبری غافلگیرکننده وجود دارد که نه‌تنها زنان و دختران را متعجب کند، که مردان را هم به واکنش وادارد. بعد از شهریور 1401، بحث حجاب به یکی از اصلی‌ترین مباحث در جامعه بدل شد؛ بخش زیادی از مردم در تقابل با حجاب اجباری در جامعه ظاهر شدند و بخش دیگری هم از قانون‌گذاران درخواست تدوین قانون حجاب را داشتند. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: قانون حجاب و عفاف در مجلس تدوین شد و رئیس مجلس اعلام کرد این قانون را ابلاغ خواهد کرد. انتشار متن قانون در جامعه واکنش‌های منفی زیادی برانگیخت. فعالان سیاسی، جامعه‌شناسان، وکلا و حقوقدانان و کارشناسان و متخصصان زیادی نسبت به این قانون واکنش نشان دادند و اجرای آن را موجب ایجاد تنش و دوقطبی‌سازی در جامعه دانستند. درنهایت علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور خبر داد که رئیس‌جمهور قانون عفاف و حجاب را در دستور کار شورای عالی امنیت ملی قرار داد. «سپاس از رئیس‌جمهور که اجرای این قانون را با توجه به تبعات اجتماعی آن در دستور کار شورای امنیت ملی قرار داد.» با اعلام این خبر ابلاغ قانون حجاب و عفاف متوقف شد. معاون زنان رئیس‌جمهور هم با توجه به مسائلی که اجرای این قانون برای جامعه ایجاد می‌کند، معتقد است: «این قانون به این وضعی که منتشر شده، اجرا نخواهد شد.» زهرا بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده است. او هم مانند دیگر فعالان سیاسی و متولی امور زنان در کشور می‌گوید: «تمام افرادی که دغدغه‌مند ایران هستند، در سطوح مختلف خدمت‌گزارند یا متنفذین و رابطان بین مردم و دولت به شمار می‌روند، مثل سمن‌ها، فعالان جامعه مدنی، علما، برخی روحانیونی که راجع به این بحث نظر دادند، وکلا، برخی قضات همه نگران همین دوقطبی‌سازی و آثار و پیامدهای آن در امنیت ملی کشور هستند. در شرایط فعلی که داریم، قطعاً این دوقطبی‌سازی به ضرر کل کشور خواهد شد.»
آلودگی هوا؛ از انکار مازوت‌سوزی تا مرگ‌های زودرس
بی‌شک برای شما عادی شده که بشنوید و بخوانید که سالانه میلیون‌ها نفر به دلیل آلودگی هوا دچار مرگ زودهنگام می‌شوند. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: یا ممکن است شنیده باشید که ماشین، اتوبوس، کامیون و نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها منابع آلودگی هوا هستند؛ نکته مهم این است که وقتی ما منابع آلودگی هوا را می‌شناسیم و می‌دانیم که کاری هم برای کنترل آلودگی آنها انجام نمی‌شود، بهترین تدبیر را باید بیندیشیم و آن‌هم این است که روح و جسم خود را از آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا دور نگه داریم. هر چند که ممکن است این کار با سختی‌هایی همراه باشد، اما آسم، سکته مغزی، حملات قلبی، سرطان، زوال عقل، سرفه یا خارش چشم، عفونت‌های تنفسی، بیماری عروق کرونر قلب، بدتر شدن بسیاری از بیماری‌های تنفسی و ریوی، علائم افسردگی و رفتارهای خودکشی و مرگ زودرس از بیماری‌ها و مشکلاتی است که با افزایش و استمرار آلودگی هوا بروز و ظهور می‌کنند و به گفته پزشکان، آمار ابتلا به این بیماری‌ها روزبه‌روز در حال افزایش است. اما آنچه اتفاق افتاده این است که مسئولان به‌‌رغم آگاهی از این خطرات و افزایش بیماری‌ها تمایلی برای مدیریت این بحران ندارند تا جایی که عباس شاهسونی؛ رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همین چند روز پیش در گفت‌وگویی با ایرنا، موانع رفع آلودگی هوا و کنترل نشدن مازوت‌سوزی کارخانه‌ها را گردن تحریم‌ها انداخت و تاکید کرد که تحریم‌ها هم مانع ورود تکنولوژی‌های جدید به کشور می‌شود، هم تامین منابع مالی موردنیاز برای انجام اقدامات لازم در این رابطه را سخت می‌کند. جالب است که این مقام مسئول در بخش دیگری از این گفت‌وگو این را بیان کرده بود که سال 13۹۶ میانگین غلظت ذرات معلق در کشور ۳۰ میکروگرم بر مترمکعب بوده و در سال ۱۴۰۲ هم همین مقدار است. یعنی از آن موقع تاکنون افزایشی نداشته است. در حالی که در سال 13۹۶ میانگین مصرف روزانه سوخت در کشور ۸۰ میلیون لیتر بوده و الان به ۱۲۰ میلیون لیتر رسیده است. یعنی مصرف سوخت در کشور روزانه ۴۰ میلیون لیتر بیشتر شده ولی آلودگی هوا افزایش نیافته است. این نشان می‌دهد که کارهایی انجام شده ولی این اقدامات فقط باعث شده وضع موجود حفظ شود. همین چند هفته پیش بود که خبر ممانعت از مازوت‌سوزی کارخانه‌ها از سوی رئیس سازمان محیط‌زیست حسابی خبرساز شد و رئیس‌جمهور هم نسبت به اجرای این کار تاکید داشت، اما این ماجرا چند روز بیشتر دوام نداشت و نکته جالب‌تر اینکه شاهسونی، مازوت‌سوزی در تهران را انکار می‌کند و می‌گوید مازوت‌سوزی هم که در کلان‌شهرهایی مانند اراک و اصفهان انجام می‌شود به خاطر ناترازی انرژی است!
تمرکززدایی از پایتخت
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در جلسه تمرکززدایی از پایتخت، جلوگیری از توسعه پایتخت به دلیل محدودیت و کمبود شدید منابع و زیرساخت‌های لازم را سیاست قطعی دولت چهاردهم عنوان کرد و اظهار داشت: در شرایطی که توسعه نامتوازن و بدون در نظر گرفتن منابع و زیرساخت‌ها، زندگی در تهران را برای ساکنان آن با مشکلات جدی مواجه کرده، معتقدم ادامه چنین روندی ناممکن است و برای اصلاح این وضعیت در گام اول باید از توسعه پایتخت جلوگیری کرد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: پزشکیان با بیان اینکه دولت در راستای تمرکززدایی از پایتخت برای واگذاری فرآیندهای اداری و توزیع اختیارات و بخش‌های اجرایی به دیگر استان‌ها آمادگی دارد، افزود: تا زمانی که زمینه توسعه در تهران وجود داشته باشد، این روند قابل کنترل نیست، بنابراین دولت در این زمینه نسبت به واگذاری فرآیندهای اداری و اجرایی به استانداری‌ها آمادگی دارد. رئیس‌جمهور در ادامه خواستار مشارکت و نقش‌آفرینی بیشتر دانشگاه‌های مرتبط با عمران و شهرسازی در حوزه مطالعات و تحقیقات جدید و به‌روز برای ساماندهی تهران، جلوگیری از توسعه آن و امکان‌سنجی انتقال پایتخت شد و تصریح کرد: در این راستا تخصیص بودجه و اعتبارات به دانشگاه‌ها بر مبنای تحقیقات و پژوهش‌هایی خواهد بود که مبتنی بر ارائه راهکارهای دقیق و قابل اجرا برای حل مشکلات کشور تهیه شود. پزشکیان همچنین وزارت راه و شهرسازی را مکلف کرد در اسرع وقت، با بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها و مشاوران بین‌المللی، طرحی جامع برای ساماندهی، تمرکززدایی و امکان‌سنجی انتقال پایتخت، با پیوست رسانه‌ای و با لحاظ تصمیمات اتخاذشده تدوین و برای تصویب و اجرا به دولت ارائه کند.
مهاجرت سالانه ۵۰ هزار پشت‌کنکوری
احمد بیگدلی، عضو کمیسیون اجتماعی، گفت: «تعدادی از دانش‌آموزان به دلیل ناکامی در کنکور مهاجرت می‌کنند، تا جایی که سن مهاجرت به دانش‌آموزان دبیرستانی رسیده است. هم‌اکنون سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار دانش‌آموزی که در کنکور موفق نشده‌اند، مهاجرت می‌کنند.» آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: احمد بیگدلی در توضیح بیشتر گفت: «خانواده‌هایی به من مراجعه می‌کنند و می‌گویند، من بچه ۱۸ساله‌ام را تنها، بدون اینکه خودم بتوانم برای ثبت‌نام همراهش بروم به اروپا فرستاده‌ام. درصورتی‌که یک بچه 18 تا 20ساله را بعضی مواقع حتی وقتی در تهران و شهرستان هم می‌خواهند بفرستند دانشگاه تحصیل کند، خانواده استرس دارد؛ حالا چقدر این خانواده سختی کشیده و ناچار شده است که بچه را رها کند و به خاطر تحصیل به خارج از ایران بفرستد.» به گفته او، مهاجرت دانش‌آموزان باعث از دست دادن ارز زیادی برای ما می‌شود: «بررسی کرده و متوجه شدم که ۲۵ هزار دانش‌آموز و دانشجو فقط در استانبول ترکیه داریم. اینها هرکدام هزینه‌های تحصیلی و رفت‌وآمدشان حدود دو میلیارد تومان می‌شود، حال این ۲۵ هزار را در دو میلیارد ضرب کنید؛ ببینید چه مقدار ارز از کشور خارج می‌شود. جالب این است که همه آنها با ارز غیررسمی خارج می‌شوند.»