چالش مشارکت زنان
چگونه می‌توان سهم زنان را از صندلی‌های مجلس افزایش داد؟
از آن روزهایی که زنان، استیفای «حق رای» را برای خود لازم دیدند و نداشتن آن را تبعیض مردان حاکم علیه خود تلقی کردند، بیش از دو سده می‌گذرد. هرچند آن سال‌ها تصور آنکه زنان بتوانند مشارکت خود را تا حد یک قانونگذار و نماینده مجلس ارتقا دهند، رویا و آرزویی دوردست بود اما با همه تلاش‌ها و تحرکات شکل‌گرفته در زدودن تبعیض‌های جنسیتی در سراسر دنیا، همچنان مطالعات توسعه در جوامع امروزی، حضور زنان در توسعه سیاسی و اقتصادی را کمرنگ توصیف می‌کنند.
زینب موسوی: از آن روزهایی که زنان، استیفای «حق رای» را برای خود لازم دیدند و نداشتن آن را تبعیض مردان حاکم علیه خود تلقی کردند، بیش از دو سده می‌گذرد. هرچند آن سال‌ها تصور آنکه زنان بتوانند مشارکت خود را تا حد یک قانونگذار و نماینده مجلس ارتقا دهند، رویا و آرزویی دوردست بود اما با همه تلاش‌ها و تحرکات شکل‌گرفته در زدودن تبعیض‌های جنسیتی در سراسر دنیا، همچنان مطالعات توسعه در جوامع امروزی، حضور زنان در توسعه سیاسی و اقتصادی را کمرنگ توصیف می‌کنند.
زنان که امروز، دست‌کم حدود نیمی از جمعیت رای‌دهنده را تقریباً در همه کشورها تشکیل می‌دهند، هنوز در نقاطی از دنیا، در احراز برخی مناصب، مسیری دشوار و گاه بن‌بست در پیش دارند. آنان چندین دهه است که با وجود برابری ظاهری با مردان در بسیاری از موارد ازجمله داشتن حق رای، حق شرکت در انتخابات و رقابت برای دستیابی به بسیاری از مناصب، نتوانسته‌اند مشارکت سیاسی خود را تا دستیابی بدون تبعیض حق «انتخاب شدن» افزایش دهند. آمارها نشان می‌دهد با وجود پیشرفت زنان در زمینه ارتقای مشارکت سیاسی خود، میزان این مشارکت در نقشه جایگاه زنان در سیاست، 8 /21 درصد است. در ایران اما رقم مشارکت سیاسی زنان در خوش‌بینانه‌ترین حالت به شش درصد هم نرسیده است. بنابر گزارش مجمع جهانی اقتصاد، در سال 2015 رتبه شکاف جنسیتی ایران در میان 142 کشور جهان 137 است. آمارهای نگران‌کننده درباره شکاف جنسیتی در ایران و پایین بودن سهم زنان در پارلمان و مناصب مدیریتی عالی، برخی نمایندگان زن مجلس دهم را بر آن داشته تا با نامناسب خواندن ترکیب جنسیتی کنونی پارلمان که به گفته آنها پاسخگوی مسائل و مطالبات زنان در جامعه هم نیست، تسهیل شرایط برای افزایش مشارکت سیاسی زنان را از پارلمان آغاز کنند.
جالب آنکه مجلس دهم با حضور 8 /5درصدی زنان تشکیل شد و این حضور، خود بارقه امید برای افزایش مشارکت سیاسی زنان ایرانی بوده است زیرا تصدی 8 /5 درصد از کرسی‌های پارلمان توسط زنان خود رکوردی در میزان مشارکت زنان در نهادهای تصمیم‌گیر جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آید. برمبنای آنچه گفته شد، زنان نماینده مجلس دهم طرحی را تدوین کرده‌اند که با استفاده از مکانیسم تبعیض مثبت، در تلاش برای افزایش تعداد نمایندگان زن پارلمان است؛ طرحی که مخالفانش، آن را مانعی بر سر انتخاب مستقیم مردم می‌خوانند اما موافقان، تاکید دارند در شرایطی که فرصت‌ها میان زنان و مردان ناعادلانه توزیع شده و رقابت میان آنان عادلانه نیست، پس لازم است که برای افزایش مشارکت زنان از تبعیض مثبت استفاده شود. آنها سهمیه‌بندی را یکی از راهکارهایی می‌دانند که می‌تواند با حمایت احزاب یا اجرایی شدن در چارچوب انتخابات استانی، تعداد منتخبان زن برای حضور در پارلمان را افزایش دهد. در این پرونده، چالش‌های طرح یادشده و مزایای آن را بررسی می‌کنیم. همچنین در پی پاسخ به این پرسش هستیم که آیا این طرح می‌تواند به سیاق درست، تعداد نمایندگان زن را افزایش دهد یا همانند آنچه برخی منتقدان می‌گویند، طرحی است که انتخاب مردم را محدود می‌کند.
