نوبل قرارداد

بالاخره در روز دهم اکتبر سال 2016، برنده جایزه علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد یا همان یادبود نوبل از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعلام شد. اولیور سیمون هارت انگلیسی از هاروارد و بنگت هولمستروم فنلاندی از ام‌آی‌تی که البته در حال حاضر هردو تابعیت آمریکایی نیز دارند، به خاطر تلاش‌هایشان در زمینه نظریه قرارداد، برندگان این جایزه بودند. نظریه قرارداد را شاید بتوان در یک نگاه کلی‌تر موضوعی دانست که وجه بزرگ آن اقتصاد اطلاعات نامیده می‌شود، یعنی جایی که ممکن است عاملان اقتصادی به دلیل یکسان نبودن اطلاعات، منافع مشترکی از معامله یا قراردادی که با یکدیگر می‌بندند، کسب نکنند. از همین رو این شاخه را می‌توان یکی از مهم‌ترین موضوعات علم اقتصاد دانست که با زندگی روزمره‌مان سروکار دارد. کسب و کار بسیاری از شرکت‌های بزرگ بر پایه رویکردهای نظری بر قراردادها و آنچه سازگاری انگیزه و مشوق‌ها نامیده می‌شود، بنا شده است. با این مقدمه بیش از پیش می‌توان اهمیت کار این دو محقق را درک کرد و فهمید که چرا جایزه نوبل به آنها اعطا شده است.
اگر نگاهی به چند دهه اخیر بیندازیم، متوجه می‌شویم که کمیته نوبل گاه برخلاف انتظار و پیش‌بینی‌ها، جوایزش را اهدا می‌کند تا توجه دنیای آکادمیک را به سوی شاخه و موضوعی خاص در علم اقتصاد جلب کند، اما ظاهراً این بار کمتر کسی از اهدای این جایزه به هارت و هولمستروم متعجب شده است. برای درک بهتر این امر کافی است واکنش‌های اقتصاددانان معروف به این خبر را مرور کنید، شاید جالب‌ترین آنها، سخن پل کروگمن باشد که خود، در سال 2008، این جایزه را به خانه برده است، او بلافاصله پس از شنیدن خبر گفته است: «هارت و هولمستروم آنقدری مستحق این جایزه بودند که من اول با خودم فکر کردم که آیا آنها قبلاً این جایزه را نبرده‌اند؟!»
در پرونده حاضر، ابتدا به طور مفصل دو برنده اصلی را که نامشان در بالا ذکر شد معرفی کرده‌ایم. یکی از جذاب‌ترین لحظات زندگی نوبلسیت‌ها لحظه‌ای است که خبر برنده شدن‌شان را از سوی کمیته نوبل به طور مستقیم می‌شنوند، جالب آنکه وب‌سایت رسمی جایزه نوبل هم این مکالمات را منتشر می‌کند، ما نیز ترجمه این دقایق شگفت‌انگیز را در ادامه مطالب‌مان آورده‌ایم تا از نزدیک خوشحالی آنها را حس کنید. سپس شاخه نظریه قرارداد و دلیل اصلی اعطا شدن این جایزه، بررسی شده است که خواننده را با بنیان‌های نظری این شاخه از علم اقتصاد و مسائلی که با آن سر و کار دارد، آشنا می‌کند
درنهایت، ‌طبق سنت هرساله، به معرفی کوتاه پیش‌بینی‌های موسسه تامسون رویترز در مورد نوبل اقتصاد امسال که البته محقق نشد، پرداخته‌ایم.