تاریخ انتشار:
وقتی خرید خودرو صفر ممنوع می‌شود
بایکوت خودروسازان
«نمی‌خریم تا خودروسازان آدم شوند»، «آنقدر نمی‌خریم تا پراید بشود هفت میلیون»، «نخرید تا خودروسازی تعطیل شود»؛ اینها تنها چند نمونه از کامنت‌های مردم در شبکه‌های اجتماعی و در راستای حمایت از کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» است، کمپینی که هر چند اوایل خیلی جدی گرفته نشد، اما حالا کم‌کم به دغدغه‌ای جدید برای خودروسازان داخلی تبدیل شده است.
«نمی‌خریم تا خودروسازان آدم شوند»، «آنقدر نمی‌خریم تا پراید بشود هفت میلیون»، «نخرید تا خودروسازی تعطیل شود»؛ اینها تنها چند نمونه از کامنت‌های مردم در شبکه‌های اجتماعی و در راستای حمایت از کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» است، کمپینی که هر چند اوایل خیلی جدی گرفته نشد، اما حالا کم‌کم به دغدغه‌ای جدید برای خودروسازان داخلی تبدیل شده است.
اگرچه هنوز مشخص نیست پشت این کمپین به چه کسانی گرم است و نفعش برای کیست، اما شکل گرفتن‌اش حداقل این واقعیت را بیشتر نشان داد که ایرانی‌ها دل خوشی از خودروسازان خود ندارند و بخشی از آنها حتی آرزوی تعطیلی غول‌های جاده مخصوص را در سر می‌پرورانند.
اما کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» چه زمانی ایجاد شد؟ به نظر می‌رسد ایده ایجاد این کمپین، به پس از توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 در وین، مربوط می‌شود، چه آنکه پیشتر، خبری از آن نبود و پس از اعلام توافق و سپس هیاهوی خودروسازان مبنی بر شراکت با بزرگان دنیا، ناگهان در شبکه‌های اجتماعی جان گرفت.
اگرچه در ابتدا کمتر کسی وقعی به این کمپین گذاشت و باورش کرد، اما رفته‌رفته به طرفداران و حامیانش افزوده شد و کار به جایی رسید که فعالان صنعت خودرو نیز به آن واکنش نشان دادند.
اصل حرف اهالی این کمپین این است که نباید خودرو صفر داخلی خرید، به چند دلیل؛ اول اینکه خودروسازان داخلی متنبه شوند و کیفیت محصولات‌شان را بالا ببرند و دوم اینکه در تنگنای فروش قرار بگیرند و مجبور به کاهش قیمت خودروهای خود شوند.
البته دلیل پیوستن بخشی دیگر از مردم به کمپین موردنظر این است که آنها منتظر ورود خودروهای با کیفیت و ارزان به بازار کشور هستند و از همین رو خرید خودروهای داخلی را تحریم کرده‌اند. در واقع این دسته از حامیان کمپین، به هوای آنکه قرار است پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، خودروهای خوب آلمانی و ایتالیایی و حتی آمریکایی روانه بازار کشور شوند، برای خرید خودرو داخلی دست نگه‌داشته و چشم‌انتظار خارجی‌ها نشسته‌اند.
این البته در حالی است که هنوز هیچ قرارداد رسمی میان خودروسازان ایرانی و خارجی به امضا نرسیده و به اعتقاد کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، برای حضور و آغاز به کار بزرگان صنعت خودرو جهان در «جاده مخصوص»، حداقل باید یک سال و نیم دیگر صبر کرد.
کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» اما حامیان دیگری نیز دارد که شاید چندان منتظر ورود خودروهای خارجی نباشند، اما به شدت امیدوارند که قیمت همین خودروهای فعلی نیز افتی اساسی کرده و با جیب آنها همسان شود. این دست از اعضای کمپین موردنظر، به کاهش قیمت حداقلی راضی نیستند و آن‌طور که از کامنت‌هایشان مشخص می‌شود، انتظار پراید هفت‌میلیونی و پژوی 15میلیونی را می‌کشند. اما آیا رویای آنها تعبیرشدنی است؟ به احتمال قریب به یقین، خیر.
نه کارشناسان و نه خودروسازان و نه حتی منتقدان صنعت خودرو، هیچ کدام حرف از یک‌سوم شدن و حتی نصف شدن قیمت خودروهای داخلی نمی‌زنند و حداکثر اتفاق ممکن را کاهش قیمت در بازار و یکی شدن آن با نرخ کارخانه می‌دانند.
اما کمپین خرید خودرو صفر ممنوع، حامیان و اعضایی بسیار رادیکال را نیز به خود می‌بیند، چه آنکه آنها نه منتظر خودروهای جدید هستند و نه به دنبال کاهش قیمت، بلکه خواسته اول و آخرشان تعطیلی خودروسازی کشور است و بس.
اتفاقاً از همین جاست که خیلی‌ها معتقدند پشت کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع»، واردکنندگان و چینی‌ها خوابیده‌اند، زیرا آنها ذی‌نفعان بزرگ تعطیلی خودروسازی کشور به شمار می‌روند. این ادعا البته ثابت نشده و واقعاً کسی به‌طور قطع نمی‌داند که کمپین موردنظر خودجوش و مردمی است یا از جایی خاص هدایت می‌شود. با این حال، خودروسازان، حامیان این کمپین را مخلوطی از اقشار مختلف دانسته و در ضمن تاکید می‌کنند که این ماجرا نمی‌تواند عمر زیادی داشته باشد.
زخمی که سر باز کرد
هر چه هست بازار خودرو ایران در حال حاضر شرایطی شاید بی‌سابقه را می‌گذراند، چه آنکه صف‌آرایی مشتریان را در مقابل خود می‌بیند و قهر آنها را کاملاً و بیش از هر زمان دیگری لمس می‌کند.
این روزها ایرانی‌ها علاقه‌ای به خرید خودرو ندارند و حالا این پرسش پیش آمده که دلیل این نخریدن‌ها چیست؟ چرا ایرانی‌ها با بازار خودرو قهر کرده و رودر روی خودروسازان کشور ایستاده و کمر به تعطیلی آنها بسته‌اند؟
هر چند در نگاه اول به نظر می‌رسد هدف از نخریدن خودرو در مقطع زمانی فعلی، خرید خودروهای خوب (همان‌هایی که قرار است در آینده و در قالب شراکت خودروسازان داخلی با خارجی‌ها تولید شوند) است، اما برخی کارشناسان بر این باورند که مردم می‌خواهند با «نخریدن» عمق نارضایتی و ناخشنودی‌شان را از خودروسازان کشور نشان بدهند.
به اعتقاد کارشناسان، درست است که عواملی مانند کاهش قدرت خرید و قیمت بالا و امید به ورود خودروهای جدید به کشور، دلایل اصلی رکود فعلی بازار و همچنین ایجاد کمپین مورد بحث، به شمار می‌روند، اما پشت این برخورد مشتریان پیغامی بزرگ به خودروسازان نهفته است.
پیام ایرانی‌ها به خودروسازان داخلی این است که آنها دیگر تاب کیفیت پایین و قیمت بالا و خدمات پس از فروش نامناسب را ندارند و آنها (خودروسازان) باید خود را اصلاح کنند. در واقع بخشی از مشتریان ایرانی یا به عبارت بهتر بخشی از حامیان و اعضای کمپین، به دنبال صاف کردن طلب خود با خودروسازان هستند و می‌خواهند با تحریم خرید خودرو، آنها را به اصلاح و تغییر رویه وادار کنند.
حرف اصلی این دسته از مشتریان، اصلاح است نه تعطیلی، چه آنکه در کامنت‌های خود تاکید می‌کنند راضی به بسته شدن در خودروسازان نبوده و هدفشان این است که آنها (شرکت‌های خودروساز داخلی) خود را تکان داده و ضمن بالا بردن کیفیت، قیمت را نیز پایین بیاورند.
این موضوع را خودروسازان نیز به نوعی تایید کرده و بر اعتراض مشتریان مبنی بر کم‌کاری‌ها و کم‌کیفیتی‌ها صحه می‌گذارند و در واقع قبول دارند که نیت بخشی از حامیان کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع»، خیر است و آنها به دنبال تعطیل کردن ایران‌خودرو و سایپا نیستند.
به اعتقاد کارشناسان، اگر نگاهی به عملکرد خودروسازان طی 14 سال گذشته بیندازیم، به خوبی متوجه کم و کاستی‌ها و کمبودها در کیفیت و خدمات پس از فروش خودروهای داخلی می‌شویم و از همین رو مشتریان بر آن شده‌اند تا با پیغام دادن به جاده مخصوصی‌ها، آنها را از خواب بیدار کنند و به اصطلاح، تکان‌شان بدهند.
اما آیا غول‌های جاده مخصوص از خواب بر خواهند خاست؟ باید منتظر ماند و دید.
مردم کوتاه می‌آیند یا خودروسازان؟
اما پرسش مهم دیگر در رابطه با کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» این است که آیا انتظارات اهالی این کمپین، منطقی و اهداف‌شان تحقق‌یافتنی است؟
اگر این پرسش را از خودروسازان بپرسیم، قطعاً پاسخ منفی داده و نه‌تنها احتمال کاهش قیمت را رد می‌کنند، بلکه عمر کمپین را نیز زودگذر عنوان خواهند کرد. به اعتقاد خودروسازان، کمپین موردنظر دوامی ندارد و روند رو به نزول آن به زودی آغاز خواهد شد و از همین رو هیچ حرفی مبنی بر کاهش قیمت به زبان نمی‌آورند.
خودروسازان به صراحت تاکید می‌کنند که قیمت خودرو (در کارخانه) پایین نخواهد آمد و حتی اگر خودشان بخواهند، اصلاً امکان چنین اقدامی وجود ندارد.
این البته در حالی است که قیمت خودروها (چه داخلی‌ها و چه وارداتی‌ها) در بازار، طی یکی دو ماه گذشته افت قابل‌توجهی کرده و حتی در برخی موارد به زیر قیمت کارخانه رسیده است. با این حال، خودروسازان هیچ برنامه‌ای برای کاستن قیمت محصولات خود ندارند و حتی اگر پایش بیفتد و مجوزش صادر شود، قیمت‌ها را بالاتر نیز خواهند برد.
در این شرایط که مردم و خودروسازان به نوعی رو در روی هم قرار گرفته‌اند، باید منتظر ماند و دید در نهایت کدام‌شان کوتاه خواهند آمد و قیمت رسمی خودروها کاهش پیدا می‌کند یا مشتریان به بازار باز خواهند گشت.
دیدگاه تان را بنویسید