گام نهایی

آقای صالح‌آبادی راه‌اندازی موسسات رتبه‌بندی اولویت سال 92 سازمان بورس بود که صورت نگرفت. اکنون اقدامات انجام‌شده و برنامه‌های آینده سازمان بورس در این خصوص چیست؟
سازمان بورس در سال 91، همایشی را برگزار کرد و کشورهایی مانند پاکستان، چین و قبرس در این همایش شرکت کردند. بعد از آن تفاهمنامه‌ای را با پاکستان امضا کردیم که از تجربیات آنها هم استفاده کنیم. ما سال 92 با کشورهای خارجی همکاری‌هایی کردیم و مطالعاتی برای ما انجام شد و در اختیار ما قرار گرفت و بر اساس آن ضوابط و مقرراتی را تهیه کردیم و تا آخر سال دیگر تقریباً روی این ضوابط کار می‌شد. الان ضوابط نهایی است و ما به زودی ظرف حداکثر یک ماه آینده ضوابط مربوط به موسسات رتبه‌بندی را اعلام می‌کنیم و بعد از آن مجوز می‌دهیم. مجوز را که بدهیم فکر می‌کنم از نیمه دوم سال موسسات رتبه‌بندی دیگر می‌توانند شکل بگیرند.

آقای دکتر در خصوص حضور موسسات رتبه‌بندی خارجی در ایران و اینکه مجوز آن نیاز به تایید شورای عالی بورس دارد،‌ چه اقدامی کرده‌اید؟
ما علاقه‌مند هستیم که از تجربیات خارجی حتماً استفاده کنیم. به ویژه اینکه ما در این حوزه تجربه قابل توجهی در کشور نداریم. در حال حاضر برخی از موسسات رتبه‌بندی خارجی هم علاقه‌مند به حضور هستند. منتها شکل حضور آن را باید تعریف کنیم که به چه صورت باشد. البته روش‌های مختلفی در قالب سهامداری،‌ در قالب مشاوره و قالب‌های دیگر وجود دارد که در واقع موسسات رتبه‌بندی داخلی ما می‌توانند با خارجی‌ها کار کنند. حالا بایستی در خصوص روش آن به جمع‌بندی برسیم. یعنی ما اجازه دهیم که شرکت‌های خارجی سهامدار مدیریتی یا غیرمدیریتی شوند، یا موسسات ایرانی بتوانند تحت لیسانس شرکت‌های خارجی فعالیت کنند یا با آنها قرارداد مشاوره و همکاری داشته باشند، حالا اینها بحث‌هایی است که باید نهایی شود.

آیا موسسات رتبه‌سنجی بین‌المللی برای ورود به بازار ایران اظهار تمایل کرده‌اند؟
بعضی از موسسات از سال گذشته اعلام آمادگی کردند که با موسسات ما همکاری داشته باشند. من فکر می‌کنم با توجه به اینکه الان فضای بین‌المللی مناسب‌تر شده شاید بتوانیم از موسسات معتبرتر هم در سطح بین‌المللی استفاده کنیم.

به نظر شما سه موسسه برتر رتبه‌بندی وارد این حوزه در ایران می‌شوند؟
باید سوابق‌شان بیشتر بررسی شود. آنها را باید ما خودمان دقیق‌تر بررسی کنیم.

مهم‌ترین علت راه نیفتادن این موسسات در سال گذشته چه بود؟
ما در سال گذشته روی مقررات و قوانین این حوزه کار می‌کردیم. منتها عمده دلایل اساسی که این نهاد به عنوان حلقه تکمیلی نهادهای مالی در آخرین حلقه قرار می‌گیرد چند مورد است. یکی اینکه به هر حال موسسات رتبه‌بندی به دلیل بحث تضاد منافع جزو پیچیده‌ترین نهادهای مالی هستند. نکته بعدی اینکه ساختار نرخ‌های سود ما در اوراق بهادار به گونه‌ای بود که ما نمی‌توانستیم نرخ اوراق را متناسب با ریسک تعیین کنیم به هر حال زمانی که ریسک اوراقی بالاتر می‌رود طبیعتاً نرخ‌اش هم بالاتر است، زمانی که ریسک اوراقی پایین‌تر است خب نرخ‌اش هم پایین‌تر است. بنابراین بایستی ما در ساختار نرخ‌ها انعطاف‌پذیری می‌داشتیم که خب در گذشته این‌چنین نبود ولی الان شرایط مهیاتر است و می‌شود همگام با ریسک، نرخ اوراق هم متفاوت‌تر باشد و یکی دیگر از موضوعاتی که برای ما مهم‌ بود این است که حضور موسسات رتبه‌بندی خارجی به چه شکلی می‌تواند در داخل مطرح باشد. من فکر می‌کنم با توجه به فضاهای خوبی که در سطح بین‌المللی ایجاد شده، امروز ما راحت‌تر می‌توانیم حضور شرکای خارجی را در این نهاد مالی نسبت به گذشته داشته باشیم. بنابراین مجموعه این عوامل باعث شد که یک مقداری کار به طول بینجامد و ما توانستیم از تجربیات بیشتری استفاده کنیم.