نکات مغفول یک گام مثبت نفتی

افتتاح فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی در بهمن‌ماه سال 1394 از مهم‌ترین دستاوردهای صنعتی و اقتصادی محسوب می‌شود؛ به‌ویژه اینکه تکمیل این دو فاز در سخت‌ترین شرایط دوران تحریم انجام شده که این خود نشانگر توان بالقوه و بالفعل متخصصان ایرانی است. با افتتاح این دو فاز جمع فازهای به بهره‌برداری رسیده ۱۳ فاز و فازهای در دست اجرا و در حال توسعه به ۱۱ فاز و جمعاً به ۲۴ فاز بالغ می‌شود. افتتاح هر کدام از فازهای ۲۴گانه گامی بزرگ در جهت توسعه زیربنای اقتصادی و صنعتی کشور محسوب می‌شود. برای تداوم نتیجه‌بخشی افتتاح فازهای پارس جنوبی در درازمدت و بهره‌وری هر چه بیشتر ملت ایران از این زحمات و در بهره‌برداری از این منبع عظیم خدادادی و سایر منابع انرژی در ایران خصوصاً در صنعت گاز لازم است به مواردی توجه بیشتر صورت گیرد که البته ذکر این موارد از اهمیت تلاش انجام‌شده و در دست انجام نمی‌کاهد. موضوع اول چگونه مصرف کردن این منبع عظیم اما تجدید‌ناپذیر است. دسترسی نسبتاً آسان و سریع به گاز شاید یکی از دلایل عدم توجه به ارزش آن بوده است. در حال حاضر قیمت گاز تحویلی به مجتمع‌های پتروشیمی شاید حتی کفاف هزینه‌های تولید و تصفیه را نیز نمی‌کند چه رسد به اینکه به درآمد ملی ایرانیان اضافه کند.
این امر سبب شده است تا توجه لازم و کافی به انتخاب پروژه‌های پایین‌دستی صورت نگیرد. تعریف بیش از 100 پروژه گازی در اقصی نقاط کشور حاکی از ارزان بودن این ماده حیاتی به‌عنوان خوراک بوده است؛ پروژه‌هایی که بعضاً در صورت افتتاح، معضلی به معضلات کنونی کشور در زمینه‌های حمل و نقل، محیط زیست، مشکلات کارگری و... خواهند افزود. از سوی دیگر در مقطع کنونی به دلیل تعدد پروژه‌ها و کمبود منابع، زمان اجرای آنها از حد استاندارد و معمول حدود سه سال به 10 سال و حتی بیشتر افزایش یافته و این خود سبب هدر رفتن منابع شده است. به دلیل تعدد این پروژه‌ها، در صورت به دست آمدن منابع سرمایه‌گذاری، این منابع باز میان تعداد زیاد پروژه‌ها تقسیم شده و شانس انجام آنها را به‌شدت کاهش خواهد داد.
پروژه‌هایی که برای تکمیل به بیش از ۶۰ میلیارد دلار نیاز دارند و طبیعتاً این حجم از سرمایه‌گذاری فقط در بخش پتروشیمی با توجه به حجم نیاز به سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها از قبیل بالادستی نفت، پالایشگاه‌ها، نیرو، حمل‌ونقل و... دست‌نیافتنی است. نکته منفی دیگر ارزان‌تر بودن گاز سوخت در مقایسه با قیمت خوراک است که خود هر اقدامی را در زمینه‌های کاهش مصرف انرژی و بهینه‌سازی مصارف سوخت منتفی می‌کند. انتظاری که می‌توان از دولت محترم داشت این است که با واقعی‌سازی قیمت گاز خوراک و سوخت گام مهمی در جهت اجرای طرح‌های اقتصادی‌تر برداشته شود و در آن صورت سرمایه‌گذاران توجه بیشتری به جنبه‌های اقتصادی طرح‌ها خواهند داشت و از هدر رفتن منابع ملی جلوگیری خواهد شد.

موضوع دوم جلوگیری از سوخت گاز در مشعل‌ها و به اصطلاح فلرینگ است که روزانه میلیون‌ها مترمکعب از این ماده ارزشمند در مناطق مختلف در مشعل‌ها می‌سوزد و لازم است با اقدام فوری در زمینه جلوگیری از سوخت این حجم عظیم از گاز و استفاده منطقی از آن اقدامات سریع و فوری با اولویت از سوی دولت محترم صورت گیرد.

مطلب سوم توجه به اقتصاد مقاومتی است؛ هر چند راه‌اندازی هر فاز این پروژه عظیم ملی گامی مهم در توسعه اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود اما از آنجا که این ذخیره صنعتی تجدید‌ناپذیر است لازم است که در زمان وجود آن، پایه‌های صنعتی و اقتصادی کشور چنان استحکام یابد که در آینده نه‌چندان دور با تحلیل رفتن این منابع اقتصاد کشور دچار رکود نشود. از مهم‌ترین کارهایی که می‌توان در این زمینه انجام داد نهادینه کردن صنایع تولید تجهیزات و خدمات در زمان اجرای پروژه و حمایت از ساخت داخل است تا از این مسیر بتوان گردش اقتصاد و بازار کار مطمئنی را پایه‌ریزی کرد که خود مقدمه صادرات خدمات و تولیدات صنعتی است.