بازار ناکام

تامین خودروهای مجاز هیبریدی توسط خودروسازان ایرانی از جمله سیاست‌هایی است که در جهت رفع مشکلات آلودگی‌های زیست‌محیطی در نظر گرفته شده اما تاکنون در رابطه با این مبحث که از سال‌های پیش، مطرح شده، اقداماتی صورت نگرفته است و تنها به فعالیت‌هایی که برخی از خودروسازان یا پروژه‌های دانشگاهی به آن پرداخته‌اند، بسنده شده است. با وجود اینکه اخبار بسیاری در رابطه با آینده این خودروها که از منبع انرژی جدید برخوردارند شنیده می‌شود و حتی برای وسایل حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شده‌اند، اما آنچنان استقبالی از آنها نشده است. در حال حاضر تنها تعداد معدودی از این خودروها توسط افراد خاص به کشور وارد شده‌ و به نظر می‌رسد، این خودروها که اصولاً لوکس هم هستند، در میزان آلایندگی محیط زیست اثری نداشته باشند و بیشتر از جنبه زیبایی و بهره‌‌ بردن از خودروهای آخرین مدل استفاده می‌شوند. با این حال اگرچه بسیاری از کارشناسان معتقدند ورود خودروهای الکتریکی و هیبریدی به کشور زمینه‌ساز کاهش مشکلات زیست‌محیطی است و استفاده از آنها برای حل مشکلات تنفسی در کلانشهرها و کاهش منابع سوختی مفید است اما در مقابل کارشناسان دیگری هستند که حضور این خودروها را برای کشور به صرفه نمی‌دانند چراکه همچنان زیرساخت‌های لازم برای این وسایل نقلیه از جمله جایگاه مناسب برای شارژ این خودرو‌ها، عرضه باتری‌هایی مناسب و... در کشور فراهم نیست و این خود بی‌اقبالی به این خودروها و به تعویق افتادن تولید آنها را در پیش داشته است. حتی برخی از کارشناسان اظهار می‌کنند چندسالی زمان لازم است تا بتوانیم از این خودروها در سطح کشور استفاده کنیم. اما به تازگی تحقیقاتی در این زمینه انجام شده که نشان می‌دهد این مساله همچنان قابل پیگیری است. این گزارش که به هدف بررسی مسائل و مشکلات موجود بر سر راه‌اندازی زیرساخت‌های مناسب برای بهره‌بری از این خودروها صورت گرفته است، اعلام کرده مهم‌ترین دلیل عدم استقبال از تولید این خودروها، قیمت تمام‌شده بالای این محصولات، نبود تضمین لازم برای وجود تقاضای مشتریان و نبود متولی واحد برای تولید آنها بوده است. پس در صورتی که بتوانند تقاضای مشتریان را بالا ببرند، شرکت‌ یا سازمانی مسوولیت تولید این خودروها را که نیاز به انرژی‌های جدید دارند، بر عهده می‌گیرد. چراکه بر اساس این گزارش، شرکت‌های خودروسازی ادعا کرده‌اند که اگر مشکلات در خصوص تضمین مشتریان برطرف شود، توانمندی‌ تولید این نمونه از خودروها در کشور وجود دارد. اما آیا در این زمینه اقدامات و مشوق‌هایی برای ایجاد انگیزه در میان مشتریان ایجاد می‌‌شود؟ آیا این وسیله نقلیه مورد اقبال عموم مشتریان قرار می‌گیرد؟ یا اینکه مانند سایر طرح‌های دولت در سال‌های گذشته بدون تاثیر می‌ماند؟ همان‌طور که شاهدیم، دولت در گذشته طرح‌هایی در زمینه گازسوز کردن خودروها برای کاهش معضلات آلایندگی محیط زیست انجام داده که تاثیر آنچنانی نداشته‌اند و تنها هزینه‌های بالایی به اقتصاد کشور تحمیل شده است. حتی در این زمینه اقداماتی مانند در نظر گرفتن تعرفه ناچیز برای واردات خودروها انجام شده اما به نظر می‌رسد به دلیل قیمت بالایی که این محصولات دارند، واردات این خودروها نیز محدود مانده است. دراین زمینه به گفت‌وگو با امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران پرداختیم. او می‌گوید: اصولاً خودرو هیبریدی از چند منظر در ایران به‌صرفه نیست. اولاً هزینه سوخت در کشور نسبت به دیگر هزینه‌ها نازل است. همچنین هزینه‌های خرید این نوع خودروها حتی بدون گمرک بالا خواهد بود. از آن مهم‌تر مساله تعمیر و نگهداری است. همچنین او معتقد است: طبیعی است که با این اوصاف تمایل مشتریان به این نوع خودروها و حتی خودروهای الکتریکی در حد صفر است. همین جا اشاره کنم که دردسرهای خودروهای الکتریکی برای مردم بسیار بیشتر از خودروهای هیبریدی خواهد بود و حداقل تا پنج سال آینده اصلاً نمی‌توان به آن فکر کرد.