نگاه به سازمان تامین اجتماعی واقع‌بینانه نیست

در سال ۹۳ کل بودجه برآوردی سازمان تامین اجتماعی در حدود ۴۶ هزار میلیارد تومان بود که اگر این رقم را با آن ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی مقایسه کنیم می‌بینیم که میزان بدهی دولت چه وضعیتی دارد. در واقع بدهی دولت دو سال بودجه سازمان تامین اجتماعی را به خود اختصاص می‌دهد. در این مورد اینکه چطور این اتفاق رخ داده، مهم است. قانون تامین اجتماعی از سال ۱۳۵۴ قابلیت اجرا پیدا کرد. در این قانون ابتدا به ساکن آنچه برای دولت تعهدآور بود ماده ۲۸ قانون تامین اجتماعی بود که سهم سه درصد حق بیمه را برای دولت تعریف کرده بود. اما به تدریج ردیف‌های تعهدی دولت مرتب افزایش یافت و امروز ۳۴ ردیف تعهدی دولت برای خودش تعریف کرده است. این تعهداتی که دولت ایجاد کرده، باعث شده برای سازمان هزینه قطعی نوشته و سبب شود مجموعه کثیر افرادی که حق آنها هم این است که بیمه شوند تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار بگیرند. این اتفاق دو نوع هزینه برای این سازمان به وجود آورده است. هزینه‌های کوتاه‌مدت در حوزه درمان و هزینه‌های بلندمدت در حوزه بازنشستگی و از کارافتادگی و سایر تعهداتی که در نظر گرفته شده است. اما برای حل مشکل که خیلی زود‌تر باید به آن فکر می‌کردند، چه باید کرد؟ بودجه‌های سنواتی و پرداخت‌های دولت درباره این تعهدات را که نگاه کنیم می‌بینیم چه به شکل نقدی و چه به شکل واگذاری شرکت‌ها اصلاً این رقم‌ها قابل مقایسه با میزان تعهدات دولت نیست. یعنی حتی یک سال هم نبوده که دولت تعهدات خود را در بودجه لحاظ کند. با این حال به نظر می‌رسد مشکل ما در سازمان تامین اجتماعی این است که بدهکاری‌های دولت به مجموعه بیمه‌شده‌ها را در بدهکاری‌های داخل ستون‌های بودجه سالانه می‌آوردند که البته دولت همان را هم پرداخت نمی‌کند. بنابراین باید فکری دیگر کرد. به نظر می‌رسد نگاه دولت به سازمان تامین اجتماعی یک نگاه واقع‌بینانه نیست. اگر یک زمان این محاسبات بیمه‌ای در تامین اجتماعی به شکل واقعی بیرون بیاید و منابع و تعهدات حال و آینده سازمان تامین اجتماعی نسبت به بیمه‌شدگانی که پرداخت حق بیمه کرده‌اند معین شود، آن وقت مشخص می‌‌شود که جایگاه سازمان چگونه است و علائم و نشانه‌های جدیدی به دولت خواهد داد تا از امروز به فکر باشد که البته خیلی هم دیر است.