بنگاه‌های اینترنتی

حتی در مزایده‌های سازمان‌های خیریه نیز شرکت‌های بزرگ فناوری به دنبال معامله‌های بسیار بزرگ هستند. اخیراً در رویدادی که به منظور جمع‌آوری کمک برای صندوق مبارزه با فقر Tipping Point در سانفرانسیسکو برگزار شده بود، مهمانان به سرعت بهای یک بسته بلیت‌های خیریه را با فاصله‌های 100 هزاردلاری بالا بردند. ثروت‌های به دست آمده توسط کارآفرینان سیلیکون‌ولی آنقدر زیاد است که در این رویداد 14 میلیون دلار بدون هیچ زحمتی جمع‌آوری شد و مهمانان با افشاندن برف شادی به جشن و پایکوبی پرداختند.
شرکت‌های سیلیکون‌ولی پول‌های زیادی نیز خرج می‌کنند. طبق گزارش بنگاه پژوهشی دی‌لاجیک، سال گذشته ادغام و خریدهایی با ارزش 184 میلیارد دلار در صنعت فناوری آمریکا اتفاق افتاد. این رقم امسال بیشتر خواهد شد. هفته گذشته این گمانه‌زنی قوت گرفت که شرکت سلزفورس (SalesForce) ارائه‌دهنده نرم‌افزارهای تجاری پردازش ابری چندین درخواست خرید داشته است. مایکروسافت و اوراکل علاقه‌مند به خرید بودند اما شرکت ساپ (SAP) خود را کنار کشید.
ناکامی‌های اخیر توئیتر و لینکدین آنها را آسیب‌پذیر ساخت و تعداد دیگری از بنگاه‌های اینترنتی آنقدر قدرتمند شده‌اند که اشتهای دیگران را برای جذب خود تحریک کنند. این بنگاه‌ها با وجود بزرگ‌ بودن بر خلاف شرکت‌هایی مانند گوگل یک بنیانگذار دارای اکثریت سهام ندارند که بتوانند از بلعیده شدن خود توسط دیگران پیشگیری کنند.
خرید شرکت سلزفورس با ارزش 48 میلیارد دلار در بازار سهام ارزان تمام نمی‌شود. اما بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا این پول را دارند. مایکروسافت 95 میلیارد دلار پول نقد و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت را در ترازنامه خود دارد. در میان 10 بنگاه برتر آمریکایی که بیشترین ذخایر نقدی را دارند (به استثنای بنگاه‌های مالی)، شش مورد بنگاه فناوری هستند که توسط اپل هدایت می‌شوند و توانسته‌اند در مجموع 485 میلیارد دلار پس‌انداز کنند. این رقم به اضافه ارزش بالای سهام آنها به این شکارچیان بالقوه صنعت فناوری توانایی و قدرت شکار زیادی داده است. علاوه بر این شرکت‌های مختلف دیگر، از بنگاه‌های رسانه‌ای قدیمی گرفته تا غول‌های فناوری چینی مانند علی‌بابا و تن‌سنت، در سیلیکون‌ولی پرسه می‌زنند و قصد دارند با کسب و کار آنلاین آمریکایی بیشتر آشنا شوند.
با وجود اینکه چشم‌انداز رشد گسترده و روزافزون بخش اینترنت ارزش سهام بسیاری از بنگاه‌ها را افزایش داده است، تردیدهایی در مورد توانایی برخی از آنها برای ادامه موفقیت‌های بزرگ‌شان دیده می‌شود. به تازگی دو شبکه بزرگ اجتماعی توئیتر و لینکدین نتوانستند پیش‌بینی‌های درآمدی خود را محقق سازند و ارزش سهام آنها به ترتیب 28 و 21 درصد کاهش یافت. تداوم ضعف عملکردی می‌تواند به کاهش ارزش سهام برخی شرکت‌های سهامی عام منجر شود و آنها به اهدافی ساده برای خرید و فروش تبدیل شوند.
سرمایه بازاری توئیتر از 33 میلیارد دلار در ماه گذشته به 24 میلیارد دلار کاهش یافت. اما این بنگاه هنوز طعمه بزرگی برای بلعیدن است. در چند سال گذشته توئیتر چندین شرکت کوچک‌تر را خریداری کرد تا بتواند سرعت رشد خود را افزایش دهد اما مدیریت آن سرمایه‌گذاران را از رشد بیشتر آن مایوس کرد. اگر این شرایط عوض نشود، یک شرکت اینترنتی دیگر سقوط می‌کند.
گوگل بزرگ‌ترین خریدار است. مشکل اصلی توئیتر آن است که آگهی‌دهندگان هنوز آن را به عنوان یک پیشنهاد کوچک می‌بینند. گوگل که غول آگهی‌های آنلاین است، می‌تواند این مساله را حل کند. رابطه بین این دو بنگاه نزدیک‌تر شده است. هنگامی که توئیتر در 28 آوریل میزان درآمدهایش را گزارش داد، اعلام کرد با گوگل شریک شده است تا بتواند اثربخشی آگهی‌ها و در نتیجه فروش آنها را افزایش دهد. بنگاه چینی تن‌سنت که خدمات پیام‌رسانی پرطرفدار وی‌چت را ارائه می‌دهد نیز ممکن است علاقه‌مند باشد. هر چند دولت آمریکا چندان مایل نیست یکی از سکوهای مهم گفتمان آزاد به مالکیت چین درآید.
بنگاه‌های دارای اندازه متوسط که مورد حمایت آگهی‌دهندگان هستند، اخیراً دچار مشکل شده‌اند چرا که مشخص شد تعدادی از آنها با آن سرعتی که انتظار می‌رود نمی‌توانند کاربران و درآمد خود را افزایش دهند. به عبارت دیگر، به گفته برایان ویسر از شرکت پژوهشی بیوتال که صنعت اینترنت را مطالعه می‌کند: «تبلیغات آنلاین برای بنگاه‌هایی که نام گوگل یا فیس‌بوک را یدک نمی‌کشند می‌تواند کاری بسیار دشوار باشد. چهار بنگاه گوگل، فیس‌بوک، بیدو و علی‌بابا نیمی از تبلیغات دیجیتال جهان را تحت کنترل دارند. بنابراین هر بنگاهی که نظرات آنلاین را مطرح و از تبلیغات محلی درآمد کسب می‌کند، می‌تواند نامزد مناسبی برای فروش باشد.»
یاهو که در زمان بروز حباب اینترنت در دهه 1990 محبوبیت زیادی کسب کرده بود، اکنون در معرض گمانه‌زنی‌های فروش قرار دارد. این بنگاه فرآیند فروش سرمایه‌گذاری پرارزش خود را در علی‌بابا طی می‌کند و قصد دارد سهام خود در یاهو ژاپن را بفروشد. مدیرعامل یاهو ماریسا ما‌یر همه حقه‌های خود را برای جلب سرمایه‌گذاران سوار کرده است. تحلیلگران و سرمایه‌گذاران اصرار دارند یاهو و AOL ادغام شوند تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود. اما مشکل آنجاست که هم خانم ما‌یر و هم تیم آرمسترانگ مدیرعامل AOL دوست ندارند شغل خود را از دست بدهند.
یاهو که میلیاردها دلار پول نقد در اختیار دارد، می‌تواند برای بنگاه‌های سهام خصوصی یا یک بنگاه رسانه‌ای قدیمی که قصد دارد دارایی‌های ویدئویی آنلاین خود را تقویت کند نیز جذاب باشد. شرکت کام‌کست که به تازگی از بیم مقررات آنتی‌تراست از خرید تایم‌وارنر منصرف شد، پول نقد زیادی دارد که نمی‌داند آن را کجا خرج کند.
اگر طعمه‌ای بزرگ به قطعات کوچک‌تر تقسیم شود، شکار آسان‌تر است. ئی‌بی (eBay) و پی‌پل (PayPal) اکنون بخش‌هایی از یک شرکت هستند اما اواخر امسال از هم جدا می‌شوند. استقلال آنها زیاد طول نخواهد کشید.
کسب و کار حراجی ئی‌بی کاربران خود را به دیگر وب‌سایت‌های فروش از قبیل آمازون باخته است. علی‌بابا که مالک تائوبائو -معادل چینی ئی‌بی- است، می‌تواند در مورد خرید آن فکر کند. پی‌پل که تراکنش‌های آنلاین را تسهیل می‌کند، می‌تواند برای بانک‌ها و شرکت‌های کارت‌های اعتباری جذاب باشد، شرکت‌هایی مانند آمریکن اکسپرس که قصد دارند جایگاه خود را در پرداخت‌های تلفن همراه و آنلاین محکم سازند.
برخی شرکت‌ها قصد دارند در همان حوزه‌هایی که قدرتمند هستند، گسترش یابند تا بهتر بتوانند رقبا را از صحنه خارج کنند. این کار ممکن است باعث خشم مقامات مقرراتی شود. به گفته یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ در سهام شرکت‌های اینترنتی «مزیت استفاده از اینترنت آن است که نظام‌های مقرراتی از میزان سلطه‌ای که می‌توان در یک سکو ایجاد کرد، آگاهی ندارند و بنابراین به آسانی می‌توان انحصار ایجاد کرد». گوگل که تحت نظارت شدید مقررات‌گذاران اروپایی قرار گرفته است، ممکن است برای تغییر تلاش کند و شاید تا زمان بهبود فضای سیاسی از هرگونه معامله بزرگ اجتناب ورزد.
دیگر بنگاه‌ها قصد دارند با سرمایه‌گذاری در زمینه‌های جدیدی که با جریان‌های اصلی درآمدی ارتباطی ندارند به تثبیت وضعیت خود بپردازند. به عنوان نمونه، مایکروسافت در کار فروش نرم‌افزار است اما بعید نیست که به جای سلزفورس بنگاه لینکدین را که یک شبکه اجتماعی حرفه‌ای است بخرد. بهتر است این خریدها هر چه زودتر انجام گیرد قبل از اینکه ظرفیت بالقوه بنگاه‌ یا زمینه خاص به اثبات برسد. سال گذشته فیس‌بوک شرکت مجازی-واقعی آکلوس‌وی‌آر (OculusVR) را به قیمت دو میلیارد دلار خرید. مارک زاکربرگ رئیس فیس‌بوک مطمئن نبود چه کاری می‌تواند با این شرکت انجام دهد اما می‌دانست ارزش این بنگاه جوان افزایش خواهد یافت.
هر بخش از کسب و کار اینترنتی به بلوغ بیشتری برسد، یکپارچگی در آن بیشتر می‌شود. تجارت سیر و سفر آنلاین نمونه‌ای از آن چیزی است که ممکن است در جاهای دیگر اتفاق بیفتد. تجارت سیر و سفر و بخش رزرو در اواخر دهه 1990 ظهور کرد و شرکت‌های زیادی وارد این رقابت شدند اما این کسب و کار در آمریکا اکنون تحت سلطه دو شرکت پرایس‌لاین (Priceline) و اکسپیدیا (Expedia) قرار دارد.
آینده معاملات سیلیکون‌ولی بیشتر به ارزش‌گذاری‌ها، نرخ پایین بهره و سلامت بازار سهام بستگی خواهد داشت. برخی به سقوط اخیر توئیتر و لینکدین نگاه می‌کنند و همانند یک سرمایه‌دار ماجراجو از خود می‌پرسند آیا اینها نشانه‌های قبل از زمین‌لرزه هستند؟ تاکنون به نظر می‌رسد لایه‌های زلزله‌خیز ثابت هستند و نگرانی سرمایه‌گذاران بیشتر متوجه شرکت‌های خاصی است که نتوانسته‌اند به اهداف خود دست یابند. برخی دیگر نیز انتظار دارند اصلاحات گسترده‌ای در میان بنگاه‌های اینترنتی در راه باشند. غول‌های بزرگ دارنده پول نقد در این صنعت می‌توانند این مساله را حل کنند: چه زمانی برای فعالیت بهتر از هنگامی است که قیمت‌ها سقوط کرده‌اند و سرمایه‌گذاران مایل به فروش هستند.
منبع:‌اکونومیست