مهاراجه‌ها آمدند

آرزوی چندین و چندساله مهاراجه‌ها سرانجام به حقیقت پیوست. آنها می‌خواستند مدیریت چابهار را به دست بگیرند تا به رقیب دیرینه‌شان یعنی چین بفهمانند که تنها او نیست که می‌تواند بندر کشورهای دیگر را مدیریت کند. چین چند وقتی هست که بندر گوادر پاکستان یکی از رقبای دیگر هندی‌ها را در اختیار گرفته و در حال توسعه دارد. حال با واگذاری اداره بندر چابهار، یک قدم دیگر برای رسیدن به رقیب خود برداشته است. اکنون اداره بندر چابهار برای مدت معینی و مطابق با فرمولی مشخص، به هندی‌ها واگذار شده است. نیتین گادکاری، وزیر کشتیرانی هند در سفر اخیر خود به ایران، این توافقنامه را امضا کرده است. او البته پیرو سفر هم‌قطار دیگرش در کابینه هند یعنی راجیو خِر، وزیر بازرگانی این کشور به ایران آمد و جوهر خودکار خود را به عنوان امضا، پای این قرارداد نشاند. البته در این میان خبر از این می‌رسد که او و مقامات کشورش باید موافقت آمریکا را هم به عنوان تضمین اجرای این قرارداد داشته باشند. پایگاه بیزینس استاندارد این خبر را اعلام کرده و گفته دولت هند تمایل دارد با آمریکا وارد مذاکره شود تا برای انجام فعالیت در چابهار در برابر تحریم‌ها، ضمانت دریافت کند؛ نکته‌ای که هنوز از سوی هیچ مقام دولتی ایران، مورد تایید قرار نگرفته است. حال پشت پرده این توافق هر چه باشد، ایران، افغانستان و هند اردیبهشت‌ماه امسال توافق سه‌جانبه ایجاد دالان بین‌المللی ترانزیت از طریق بندر چابهار را در حضور سران خود در ایران به امضا رساندند. توافقی که به هر حال گام اول اجرایی‌شدن سرمایه‌گذاری هندی‌ها در این بندر است. البته این پایانی برای توسعه چابهار نخواهد بود چراکه آن‌گونه که مقامات دولتی می‌گویند، طرح توسعه این بندر در چند فاز طراحی شده است که تنها فاز اول آن برای اجرای عملیات عمرانی و سرمایه‌گذاری به هندی‌ها سپرده شده است. آن‌گونه که آمارها می‌گویند، بندر چابهار ظرفیت تخلیه و بارگیری 85 هزار تن کالا را دارد و کشتی‌ها با تناژ بالا هم می‌توانند در این بندر پهلو بگیرند، بر همین اساس قرار است در این طرح توسعه، راهی برای پهلوگیری نفتکش‌های 300 هزار تنی در چابهار فراهم شود. یعنی درست عکس شرایطی که اکنون چابهار دارد؛ اگرچه همین حالا هم، تمام کشتی‌های معمول در جهان به طور کامل می‌توانند در این منطقه تخلیه و بارگیری کنند. در عین حال، در حال حاضر شش پست اسکله در بندر چابهار وجود دارد که ایران عزم خود را جزم کرده تا این اسکله‌ها را برای افزایش ظرفیت این بندر و پهلوگیری نفتکش‌های 300 هزار تنی، به 22 پست برساند. این کار البته تحت طرحی هدایت می‌شود که توسعه سواحل مکران از جمله بندر چابهار را که در این سواحل قرار گرفته است دنبال می‌کند؛ همان موضوعی که بارها و بارها از سوی مقام معظم رهبری نیز مورد تاکید قرار گرفته و دولت هم، آن را در برنامه ششم توسعه لحاظ کرده است؛ به نحوی که سرمایه‌گذاری در سواحل مکران و مناطق شرقی کشور و نیز افزایش ظرفیت‌های بندر ترانزیتی چابهار در بخش‌های مختلف را در اولویت‌های خود قرار داده است. به هر حال اکنون اداره بندر چابهار به هندی‌ها سپرده شده و قرار است در چارچوب این قرارداد، در دو مرحله هند، علاوه بر سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی، به تکمیل بندر چابهار نیز کمک کند؛ یعنی در مجموع 150 میلیون دلار برای تکمیل زیرساخت‌های مربوط به این بندر هزینه کرده و تامین تجهیزات آن به میزان 85 میلیون دلار را نیز صورت دهد. در حال حاضر، تیم‌های کارشناسی و فنی برای اجرایی‌سازی قرارداد در حال کار هستند و به نظر هم می‌رسد که آینده درخشانی در انتظار این بندر و بومی‌های مستقر در آن باشد. در این میان دولت هند هم اعلام کرده به محض امضای قرارداد، 85 میلیون دلار برای خرید تجهیزات لازم برای احداث و راه‌اندازی پایانه کانتینری و لنگرگاه چندمنظوره در بندر چابهار سرمایه‌گذاری خواهد کرد و پس از آن، سالانه برای عملیاتی کردن این بندر، دولت این کشور، 95 /22 میلیون دلار هزینه خواهد کرد؛ پیش‌تر هم خبر رسیده بود که کابینه نارندرا دامورداس مودی، در اکتبر 2014، تشکیل سرمایه‌گذاری مشترک میان بندر کاندلا و جواهر لعل نهرو برای توسعه بندر چابهار را تصویب کرده بود.