تاریخ انتشار:
گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران
درخواست دو سال پیش صدا و سیما رد شده بود
واگذاری اراضی و همچنین مستغلات و املاک دولت برای رد دیون در برخی موارد و یا تخصیص ردیف درآمدی در بودجه سالیانه از جمله مواردی بود که در دولت‌های نهم و دهم بسیار بر سر زبان‌ها افتاد و حاشیه‌های فراوانی را نیز به همراه داشت. شاید بتوان گفت یکی از پر‌حاشیه‌ترین و جنجالی‌ترین واگذاری‌ها در بین مواردی که گفته شد مربوط به واگذاری نمایشگاه بین‌المللی تهران باشد. محلی که زمین آن اوقاف و متعلق به آستان قدس رضوی است و از طرف دیگر برای واگذاری آن در ابتدای دولت دهم اتفاقات مختلفی افتاده است.
واگذاری اراضی و همچنین مستغلات و املاک دولت برای رد دیون در برخی موارد و یا تخصیص ردیف درآمدی در بودجه سالیانه از جمله مواردی بود که در دولت‌های نهم و دهم بسیار بر سر زبان‌ها افتاد و حاشیه‌های فراوانی را نیز به همراه داشت. شاید بتوان گفت یکی از پر‌حاشیه‌ترین و جنجالی‌ترین واگذاری‌ها در بین مواردی که گفته شد مربوط به واگذاری نمایشگاه بین‌المللی تهران باشد. محلی که زمین آن اوقاف و متعلق به آستان قدس رضوی است و از طرف دیگر برای واگذاری آن در ابتدای دولت دهم اتفاقات مختلفی افتاده است. از واگذاری به سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح گرفته تا لغو واگذاری با دستور مستقیم محمود احمدی‌نژاد و برکناری مدیرعامل وقت شرکت نمایشگاهها و پس از آن هم پایان کار بابک افقهی رئیس وقت سازمان توسعه تجارت که از مدافعان عدم واگذاری نمایشگاه بود. برای شفافیت بیشتر این اتفاقات، به سراغ کاظم اکبرپور مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران رفتیم که در ادامه گفت‌وگو با او را می‌خوانید.
***
آقای اکبرپور چه خبر از واگذاری نمایشگاه بین‌المللی؟
آقا شب و روز داریم توبیخ می‌گیریم و جواب پس می‌دهیم و...
خب چرا توبیخ؟
به هر حال دیگر...
شما از حق و حقیقت دفاع کردید.
ما داریم کار خودمان را می‌کنیم ولی دوستان فکر می‌کنند ما دنبال مسائلی هستیم در صورتی که ما کار حرفه‌ای خودمان را انجام می‌دهیم.
دنبال چه مسائلی؟
نمی‌دانم، می‌گویند اراضی نمایشگاه را به صدا و سیما می‌خواهید واگذار کنید؟ بالاخره به کجا می‌خواهید واگذار کنید؟ گفتیم آقا ما به هیچ‌کس نمی‌خواهیم واگذار کنیم.
نظر سازمان خصوصی‌سازی چیست؟ آنها چه می‌گویند؟
با آنها صحبت نکرده‌ام.
این واگذاری به لحاظ قانونی چگونه است؟
خب به لحاظ قانونی سازمان خصوصی‌سازی متصدی و مسوول واگذاری شرکت‌هاست.
درست است، چه شد که چنین اتفاقی افتاد؟
حدود دو سال قبل رئیس سازمان صدا و سیما نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌نویسد که ما یک بخش از زمین‌های نمایشگاه را برای کارهای خودمان می‌خواهیم. این نامه می‌رسد و روال قانونی‌اش را طی می‌کند و نهایتاً به کمیسیون لوایح دولت می‌رود، آنجا ما حاضر می‌شویم و از لوایح دولت دفاع می‌کنیم، در نهایت موکول می‌شود به اینکه نظر وزارتخانه‌های بازرگانی آن زمان و وزارت اقتصاد و دارایی به عنوان متولی واگذاری گرفته شود که گرفته شد و هر دو وزارتخانه این نظر را اعلام می‌کنند که این کار قانونی نیست و نباید انجام شود. به خصوص وزیر اقتصاد و دارایی در نامه‌ای مخالفت جدی این وزارتخانه را با واگذاری بخش‌هایی از اراضی نمایشگاه بین‌المللی به سازمان صدا و سیما اعلام می‌کند که من بخش‌هایی از این نامه را برای شما می‌خوانم. نوشته‌اند «همان‌طور که جنابعالی آگاهی دارید تداوم فعالیت‌های نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران تحت نظر مالکیت آن با عنایت به تاثیر فعالیت شرکت نمایشگاه بین‌المللی در داخل و خارج از کشور در توسعه صادرات غیرنفتی که مورد تایید و تاکید کلیه مراجع ذی‌صلاح به خصوص دولت محترم است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار
است؛ لذا واگذاری دارایی اصلی شرکت مذکور که اراضی مورد تقاضاست و چنانچه ملک مورد از ید آن خارج شود در عمل تداوم فعالیت شرکت نمایشگاه و شرکت مذکور از موضوعیت خارج می‌شود» و در نهایت وزیر اقتصاد در این نامه آورده است که درخواست سازمان صدا و سیما مورد تایید این وزارت نیست و عملاً و قطعاً این درخواست از دور خارج می‌شود. بنابراین آن درخواست با این کار جدیدی که اتفاق افتاده که کل زمین واگذار شود به سازمان صدا و سیما، هیچ ارتباطی ندارد. یک کار جدیدی بوده که انجام شده است.
برداشت‌تان چیست؟ بر اساس آنچه شما روایت کردید روندی که الان اتفاق می‌افتد قانونی نیست. حتی این اقدام شاید تصفیه‌حساب سیاسی یا شاید تسویه بدهی باشد، دلایلی که دولت برای شما آورده است چیست؟ با توجه به اینکه شما خودتان از مردان دولت هستید.
خب طبعاً من در مورد مسائل سیاسی و جایگاه سیاسی اظهارنظر نمی‌کنم چون متخصص این کار نیستم ولی درباره بحث‌های تخصصی اظهارنظر می‌کنم. این تصمیم از هر ناحیه‌ای که گرفته شده باشد و هر علتی که داشته باشد یک تصمیم غیرقانونی و خلاف قانون است. خلاف قانون که می‌گویم به خصوص اصل 44 قانون اساسی که سیاست‌های کلی آن می‌گوید شرکت‌های در حال واگذاری باید به اهلش واگذار شود و به کسانی واگذار شود که صلاحیت فنی این کار را داشته باشند. بنابراین فعالیت‌های سازمان صدا و سیما هیچ‌گونه سنخیتی با صنعت، معدن، تجارت و صادرات و امثالهم ندارد، از این رو اصلاً این تصمیم از پایه اشتباه است و به نظر می‌رسد باید تجدیدنظر اساسی روی آن صورت گیرد.
همان‌طور که خودتان هم قبلاًَ اعلام کرده بودید، واگذاری نمایشگاه در گروه دوم لیست واگذاری‌ها قرار دارد. شرکت‌هایی که در گروه دوم قرار دارند چه ویژگی‌هایی در واگذاری‌شان باید رعایت شود؟
شرکت‌هایی که در لیست گروه دو واگذاری هستند شرایط‌شان با گروه یک فرق می‌کند از جمله آنها این است که باید 20 درصد از سهام آنها دولتی باقی بماند و سه سال از تاریخ تصویب فرصت دارند که این واگذاری را انجام دهند، بقیه قوانین مترتب بر واگذاری هم برایشان جاری و ساری است، از جمله اینکه عرض کردم باید دستگاه‌های غیردولتی یا بخش‌های خصوصی همسو باشند که هم صلاحیت فنی داشته باشند و هم اهلیت داشته باشند مورد نظر قرار گیرد.
در مورد اهمیت نمایشگاه و اینکه سالیانه چند نمایشگاه برگزار می‌کنید هم می‌شود توضیح دهید؟
حدود یکصد رویداد نمایشگاهی و جشنواره‌ای هم به صورت بین‌المللی و هم به صورت ملی در این شهر برگزار می‌کنیم که نقش‌اش بسیار اهمیت دارد. علاوه بر آن چیزی حدود 20 نمایشگاه در خارج از کشور هم برگزار می‌کنیم که این نمایشگاهها بیشتر هزینه‌ای هستند و مستقیماً تجار و بازرگانان را هدایت می‌کنند به سمت بازارهای خارج از کشور بنابراین فکر می‌کنم با واگذاری نمایشگاه به غیراهلش اصل این فعالیت‌ها از گردونه اقتصاد کشور و از گردونه صنعت و تجارت کشور خارج می‌شود که لطمه جبران‌ناپذیری به این صنعت وارد می‌کند. البته سایت نمایشگاه استانی ما هم هست. آنها هم خیلی فعالند ولی سایت نمایشگاه بین‌المللی که در تهران مستقر است اهمیت‌اش صدچندان است.
حالا با توجه به واکنش تندی که شما نسبت به واگذاری داشته‌اید، پیش‌بینی می‌کنید واکنش دولت نسبت به شما چه باشد؟
من پیش‌بینی می‌کنم با توجه به اینکه آقای دکتر غضنفری، فردی بسیار منطقی و به‌رغم اینکه مردی آرام و فرهیخته هستند ولی در قبال مسائل غیرمنطقی که اتفاق می‌افتد تا حالا واکنش‌های خیلی جالب و خیلی قاطعی نشان دادند در این ارتباط هم قطعاً ایشان پیگیری‌های لازم را خواهند کرد. البته من صحبتی با ایشان نداشتم ولی فکر می‌کنم ایشان پیگیری‌های لازم را داشته باشند و ان‌شاءالله ما بتوانیم با کمک ایشان در دولت این قضیه را منتفی کنیم.
بعد از آن نشست خبری که شما پیرامون این واگذاری برگزار کردید، از دولت هیچ‌گونه تماسی با شما گرفته نشد یا حرفی به شما نزدند؟ یا سازمان صدا و سیما صحبتی با شما یا برخوردی با شما نداشتند؟
نه، من صحبتی با کسی نداشتم.
نظر نمایندگان مجلس نسبت به این واگذاری چیست؟
الان من نمی‌توانم اظهارنظر صریحی کنم ولی دورنمای اظهارنظرها را که دریافت کردیم و بررسی کردیم بخش عمده‌ای از نمایندگان مجلس الحمدلله اظهارنظرهای خیلی خوبی کردند و اعتقاد دارند این کار منطقی و عقلانی نیست و باید جلوی آن گرفته شود و قطعاً آنها هم به موقع کمک خواهند کرد.
حالا عقلانی و منطقی دلایل خیلی متقنی نیستند یعنی همان‌طور که شما گفتید سازمان صدا و سیما صلاحیت فنی و اهلیت در این زمینه ندارد، درست است؟
بله، درست است.
چه اتفاقی افتاده است که اراضی نمایشگاه تهران که ظاهراً متعلق به آستان قدس رضوی هم هست اینقدر برای ارگان‌ها و سازمان‌ها قابل توجه شده و اینقدر به آن علاقه‌مند شده‌اند، داستان از چه قرار است؟ می‌دانید چرا این سوال را از شما می‌پرسم چون مدیران قبلی، بخش‌هایی از زمین نمایشگاه را به سازمان صدا و سیما یا به سالن اجلاس سران دادند ولی از زمان مدیریت شما حتی یک وجب از خاک نمایشگاه به هیچ سازمان و ارگانی داده نشده است. داستانش چیست؟ برای چه اینقدر علاقه‌مندند؟
زمین‌های نمایشگاه به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارد دارای جاذبه است و خیلی‌ها علاقه‌مندند که نهادهای دولتی یا نهادهای عمومی خودشان از این فضا استفاده کنند. حالا در شکل بدترش بعضی از اشخاص هم اینجا نظراتی دارند. تخلفاتی در آنجا شده است که حالا ما بعضی از آنها را رفع تصرف کردیم و بعضی از آنها را پیگیری کردیم که رفع تصرف شود و به هر حال زمین جای خوبی است و بالاخره جاذبه دارد و خیلی طمع دیگران را برمی‌انگیزد.
اوایل دولت دهم هم یکسری صحبت‌ها در خصوص واگذاری نمایشگاه بود. اگر خاطرتان باشد حتی از اتاق بازرگانی هم گفته بودند که نمایشگاه بین‌المللی تهران باید به اتاق بازرگانی واگذار شود چون در واقع خانه اصلی بخش خصوصی می‌تواند باشد یا حتی مواردی بود که آقای عسگراولادی گفته بودند حاضر است چک خرید نمایشگاه را بکشد و از این قبیل موارد. البته آن موقع آقای قلی‌زاده مدیرعامل بودند و شما معاون شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران بودید، یک چنین بحث‌هایی مطرح شد و اگر قرار است این واگذاری صورت بگیرد چرا مقدمات آن انجام نشد که در طول دولت دهم به بخش خصوصی واقعی واگذار شود یا چرا یکدفعه و تا کمتر از یک ماه مانده به پایان عمر دولت دهم چنین تصمیمات خلق‌الساعه‌ای گرفته می‌شود؟
عرض کنم که واگذاری نمایشگاه پیچیدگی‌هایی دارد، آنجا یک سازمان دیگر مستقر هست به نام سازمان توسعه تجارت. قبلاً مرکز دیگری مستقر بود تحت عنوان مرکز توسعه صادرات ایران، قبل از آن هم اینجا شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران بود. قبل از انقلاب و قبل از این اقدام‌ها و انتزاع‌ها مالکیت این زمین به صورت وقف در اختیار آستان قدس رضوی بود، مجموعه اینها و مختصاتی که روی آن بنا شده است باعث شده که در ارزش‌گذاری و در واقع تقسیم اموال و دارایی‌های آن مشکلات و ابهاماتی به وجود بیاید که حل آن به سادگی میسر نیست یعنی شفاف‌سازی این کار به سادگی میسر نیست. من در مصاحبه قبلی هم عرض کردم سازمان توسعه تجارت معتقد است که بخش‌های وسیعی از اینجا در مالکیت آن سازمان است.
این گفته بر اساس چه مستنداتی است؟
مستندات هم هست. یک قانونی هست به نام قانون انتزاع شرکت نمایشگاه بین‌المللی از مرکز توسعه تجارت ایران که آن موقع دو سال فرصت اجرا داشته است و در زمان دو سال این کار به درستی انجام نشده و شفافیت در اموال و دارایی‌ها صورت نگرفته بنابراین این ابهامات وجود دارد. منتها در یک جمله بخواهم عرض کنم این است که متولی و متصدی اصلی این کار سازمان خصوصی‌سازی است. شاید من تخصص لازم را هم نداشته باشم که در این مورد اظهارنظر کنم ولی با قوانین و مقرراتی که سازمان خصوصی‌سازی دارد باید این کار را انجام داد. حالا سازمان خصوصی‌سازی چه وقتی انجام می‌دهد ما هم آماده همکاری بوده و هستیم.
آقای اکبرپور اینکه گفتید آن قانون انتزاعی نمایشگاه بین‌المللی از سازمان توسعه تجارت موضوعی است که مطرح است و سازمان توسعه تجارت ادعا می‌کند متولی بخش زیادی از اراضی نمایشگاه تهران است، چرا اینها نسبت به این واگذاری واکنش نشان ندادند؟ چرا تا به حال هیچ صحبتی نکردند؟ با توجه به اینکه دفتر آقای صافدل رئیس سازمان توسعه تجارت چند متر آن طرف‌تر از دفتر شماست.
خب طبعاً برای واگذاری شرکت نمایشگاهها مطرح شده. ما باید اول واکنش نشان می‌دادیم، طبعاً آقای صافدل و دوستان‌شان هم باید واکنش نشان دهند.
چون ظاهراً منافع آنها هم به خطر می‌افتد. همین طور است؟
طبعاً آنها هم باید نسبت به این واگذاری واکنش نشان دهند و این سوال را باید از آنها هم بپرسید که چرا واکنش نشان ندادند.
پیش از این شما گفته بودید بر اساس قانون نمایشگاه بین‌المللی تا پایان سال 1392 باید واگذار شود، درست است؟
مهلتش این چنین است ولی طبعاً وقتی که شرایط فراهم نباشد مهلت را تمدید می‌کنند یا فکر دیگری برایش می‌کنند.
شما به عنوان مدیرعامل نمایشگاه تصور خودتان چیست؟ نمایشگاه به کدام گروه واگذار شود، می‌تواند بیشترین نفع را برای شرکتی که بستر تجارت خارجی کشور را دارد فراهم کند و مفید باشد؟
متولی این کار، سازمان خصوصی‌سازی است و ما نمی‌توانیم اظهارنظری کنیم ولی من فکر می‌کنم با توجه به شرایط تحریم و با توجه به وزنی که شرکت نمایشگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در تهران دارد به نظر می‌‌آید در این شرایط حساس دولت خودش بتواند استفادههای خیلی خوب از آن ببرد. اگر بتواند خودش فرماندهی کار را بر عهده داشته باشد، از همه گزینه‌ها در شرایط حاضر مناسب‌تر است تا اینکه این شرایط اضطرار حذف شود و بعد بتوانند در مورد واگذاری‌اش تصمیماتی را بگیرند.
گفتید دولت این تصمیمات را بگیرد. چون دولت روزهای پایانی خودش را دارد طی می‌کند یک صحبت‌هایی هست مبنی بر اینکه شما ظاهراً مقدماتی را فراهم می‌کنید که واگذاری نمایشگاه به دولت بعدی کشیده شود، فکر می‌کنید نظر دولت بعدی چه باشد؟ شما با آقای ترکان یا بقیه مشاوران آقای دکتر روحانی در این خصوص صحبت کرده‌اید؟
من صحبتی نداشتم ولی تصور و برداشت من این است که عرض کردم چون نمایشگاه بین‌المللی به عنوان یک ابزار است و یک وسیله مهم است هم برای تبادل فن، دانش و نوآوری در زمینه صنعت، معدن و بازرگانی و هم در زمینه توسعه صادرات که در قالب نمایشگاه متبلور می‌شود، فکر می‌کنم دولت بعدی هم از این ابزار بتواند استفاده خیلی خوب بکند. حتی من معتقدم به عنوان یک سلاح کارآمد در عرصه اقتصاد بتواند از آن استفاده کند هم برای بنگاه‌های متوسط و بنگاه‌های کوچک، اینها محصولات‌شان را در بازاریابی به منصه ظهور بگذارند و هم اینکه بتواند در این شرایط حساس با حضور در مجامع بین‌المللی، از پتانسیل بازارهای خارج از کشور نیز استفاده کند. بنابراین دولت آینده باید استفادههای خوبی از نمایشگاه بین‌المللی کند.
شما در نشست خبری‌تان یک اصطلاحی به کار بردید؛ گفتید که واگذاری نمایشگاه به صدا و سیما در واقع مانند یک شلاقی می‌ماند که به پیکره نیمه‌جان تجارت و اقتصاد ایران وارد می‌شود، واقعاً این عقیده شخصی خودتان است؛ اینکه الان اقتصاد ایران به صورت نیمه‌جان است؟
من در بحث‌های حیطه کاری خودمان این موضوع را عرض کردم. منظور از اقتصاد ایران آن بخشی است که مربوط می‌شود به حضور و ظهور در نمایشگاهها و بازارهای پایدار. اگر این اتفاق بیفتد و نمایشگاه واگذار شود و حذف شود و این نقش نادیده گرفته شود واقعاً می‌شود گفت این پیکر نیمه‌جان است و اگر ما این کار را انجام دهیم شلاقی به این پیکر نیمه‌جان زده‌ایم وگرنه اقتصاد کشور که اقتصاد توانایی است و کار خودش را دارد انجام می‌دهد. من در حیطه کار خودم این موضوع را عرض کردم.
حالا یک فرضی را در نظر بگیریم که این اتفاق بیفتد یعنی واگذاری صورت گیرد و نمایشگاه را به سازمان صدا و سیما بدهند. آیا مدیریت آن تغییر می‌کند یا بر اساس قانون که باید 20 درصد در اختیار دولت باشد مدیریت همچنان در اختیار دولت خواهد بود؟
من اصلاً این فرض را منتفی می‌دانم. به قول علما سالبه‌ای به انتفای موضوع می‌دانم. چون معتقدم این کار به هیچ عنوان صورت نمی‌گیرد و انجام نمی‌شود.
پس شما پشت‌تان به یک جایی گرم است، می‌شود بگویید کجا؟
من پشتم به منطق و استدلال گرم است و به قانون.
فکر می‌کنید حرفی که آقای رحیمی معاون اول رئیس‌جمهور زدند هم مبتنی بر استدلال و منطق بود؟ اینکه یکباره بیایند و یک چنین اظهارنظری کنند؟
خب ببینید گاهی افراد یک اظهارنظرهایی می‌کنند که شاید مستحق قانون نباشد ولی در این مورد خاص من اعتقاد دارم این تصمیم، تصمیم قانونی نیست.
و اگر این اتفاق بیفتد همچنان روی حرف‌تان هستید که شما و مدیران نمایشگاه استعفای دسته‌جمعی خواهید داد؟
صد درصد و به طور قطع.
دیدگاه تان را بنویسید