آینده‌ای نه‌چندان روشن

صندوق بین‌المللی پول در مورد اثرات رشد اندک اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته در بلندمدت هشدار داد. این نهاد بدون آنکه اشاره‌ای به سیاست‌های مورد نظر خود داشته باشد، از دولتمردان و اقتصاددانان کشورهای توسعه‌یافته خواست تا از محرک‌های رشد بیشتری برای مقابله با اثرات پس از بحران اقتصادی استفاده کنند. این نهاد همچنین نسبت به خطر پیر شدن جمعیت که چند دهه است در این کشورها ادامه دارد، هشدار داد؛ چرا که به عقیده کارشناسان این نهاد، دوره رشد اندک اقتصادی را طولانی‌تر خواهد کرد. بنا بر آمار منتشر‌شده در گزارش «چشم‌انداز اقتصادی جهان» که هر سال دو بار توسط این صندوق چاپ می‌شود، رشد اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته، حتی پیش از بروز بحران اقتصادی جهان در حال کاهش بوده و بحران تنها روند آن را تشدید کرده است. در مورد اقتصادهای نوظهور اما این بحران جهانی بود که باعث کاهش روند رشد در آنها شد. همچنین پیش‌بینی‌ها نیز نشان می‌دهد این روند با سیاست‌های فعلی، قابل تصحیح نیست. رشد اقتصادی در هر دو گروه کشورها در سال‌های آینده کاهش خواهد یافت همچنان که بخشی از جمعیت که در بازار نیروی کار شرکت دارند نیز، به دلیل افزایش متوسط سن، کاهش خواهد یافت. در مورد اقتصادهای نوظهور نیز اگرچه در دهه‌های گذشته ارتقای آموزش و نوآوری در این کشورها توانسته است شکاف بین اقتصاد آنها و کشورهای توسعه‌یافته را به شدت کاهش دهد اما این دو عامل دیگر به شدت گذشته موثر نیستند. علاوه بر اینکه کاهش رشد اقتصادی و وجود پول کمتر برای سرمایه‌گذاری در این زمینه‌ها می‌تواند دستاوردهای گذشته را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در مجموع، سناریوی صندوق پیش‌بینی می‌کند رشد اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته، همچنان و طی سال‌های آینده، اگرچه نسبت به سال‌های اخیر اندکی بهبود را تجربه خواهد کرد اما همچنان کمتر از نرخ پیش از بحران باقی خواهد ماند. اما به نظر کارشناسان این نهاد، هنوز می‌توان نسبت به آینده خوش‌بین بود، بهبود شرایط اگرچه سخت، اما ممکن است. برای تحقق این موضوع باید بهره‌وری تقویت شود، مشوق‌های مالی برای اختراعات و ابداعات جدید و سیستم ثبت اختراع برقرار شود، با آموزش نیروی کار نیمه‌ماهر، بهره‌وری این قشر افزایش یابد، مشارکت زنان در بازار نیروی کار بیشتر شود و نسبت به توانمندسازی این گروه جمعیتی اقدام شود تا بتواند اثرات مسن شدن جمعیت و خروج از بازار نیروی کار را خنثی کند و تقاضا و سرمایه‌گذاری تقویت شود.