سیاست دو‌فرزندی

بعد از ماه‌ها کشمکش و بحث، مقامات چینی اعلام کردند قصد دارند شرایط داشتن بیش از یک فرزند را در این کشور تسهیل کرده و همچنین اردوگاه‌های کار را در این کشور تعطیل کنند. هدف، رعایت بیشتر حقوق بشر عنوان شده است. مهم‌ترین تغییر، برچیده شدن نظامی است که «اصلاح از طریق کار» نامیده می‌شود و با استناد به آن صدها هزار نفر در این کشور، بدون محاکمه زندانی هستند. شروع به اجرای این نظام در سال 1957 بود که طبق آن پلیس اجازه داشت مجرمانی از قبیل دزدها، روسپی‌ها یا معتادان مواد مخدر را به منظور اصلاح رفتارشان، بدون محاکمه بین یک تا چهار سال در اردوگاه‌های کار نگه دارد. گزارش سال 2009 سازمان ملل متحد تعداد این اردوگاه‌ها را در سراسر چین 320 عدد تخمین زد که 190 هزار نفر در آنها زندانی هستند. این البته یکی از کمترین تخمین‌های موجود در مورد تعداد گرفتاران در این اردوگاه‌هاست. منتقدان سال‌هاست مقامات چین را متهم به سوءاستفاده از این اردوگاه‌ها برای ساکت کردن افراد به اصطلاح «مشکل‌ساز» می‌کنند. به اعتقاد آنها بیش از مجرمان، از این اردوگاه‌ها برای ساکت کردن فعالان حقوق بشر و مخالفان سیاسی حزب سیاسی کمونیست حاکم استفاده می‌شود. همچنین دولت این کشور به عنوان ‌بخشی از این اصلاحات وعده داده است تعداد جرم‌هایی را که مشمول مجازات اعدام می‌شوند کاهش خواهد داد. اما حتی کسانی هم که از چین هیچ نمی‌دانند در مورد سیاست تک‌فرزندی این کشور شنیده‌اند. طبق قانون تنظیم خانواده در این کشور، خانواده‌ها فقط حق داشتن یک فرزند را دارند و فقط در صورتی که هر دو نفر، تک‌فرزند خانواده‌های خود باشند، می‌توانند قانونی دو فرزند داشته باشند. این قانون قرار است فقط اندکی سهل‌گیرانه‌تر شود؛ به این صورت که اگر فقط یکی از والدین هم تک‌فرزند خانواده خود باشند، خانواده جدید بتواند دو بچه داشته باشد. با توجه به اینکه سیاست تک‌فرزندی دهه‌هاست در این کشور با هدف کاهش نرخ رشد جمعیت در حال اجراست، احتمالاً اکثر زوج‌های جدید تک‌فرزند خانواده‌ها بوده و اجازه داشتن دو فرزند را خواهند داشت. زوج‌های چینی به شدت از این قانون جدید استقبال کرده‌اند و به نظر می‌رسد اکثریت آنان از این بند قانونی برای داشتن دو فرزند استفاده خواهند کرد. همچنین زمزمه‌هایی مبنی بر قانونی‌ شدن داشتن دو فرزند برای تمام خانواده‌ها، از سال 2015 به بعد نیز به گوش می‌رسد. منتقدان اعتقاد دارند سیاست تک‌فرزندی، خصوصاً با توجه به مدت طولانی اجرای آن، باعث کهنسال شدن جمعیت این کشور شده که نه‌تنها رشد اقتصادی و ساعت کار مفید را در این کشور کاهش داده است بلکه در نبود بیمه‌های تامین اجتماعی بار سنگینی را برای جوانان موجب شده که مجبورند از افراد یک یا دو نسل قبل از خود نگهداری کنند. در چین، فرزند دوم خانواده (در صورتی که مادر از طرف نهادهای قانونی مجبور به سقط جنین نمی‌شد و می‌توانست کودک خود را به دنیا بیاورد) از هیچ حقی برخوردار نیست، شناسنامه نداشته و نمی‌تواند به مدرسه برود. در واقع این بچه‌ها، بدون داشتن شناسنامه که هویت آنها محسوب می‌شود، اجازه هیچ کاری را نداشته و در واقع از دید دولت، اصلاً وجود ندارند.