تاریخ انتشار:
آمریکا از منابع نفت و گاز خاور میانه بی‌نیاز می‌شود / احتمال تغییر در هژمونی سیاسی منطقه
«گاز شیل» مهم ترین تهدید دارندگان ذخایر گاز
پانزدهمین اجلاس وزراتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز دو پرده داشت. پرده اولش با انتخاب محمدحسین عادلی به عنوان دبیرکل جدید، ایران را خوشحال کرد.
پانزدهمین اجلاس وزراتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز دو پرده داشت. پرده اولش با انتخاب محمدحسین عادلی به عنوان دبیرکل جدید، ایران را خوشحال کرد. پرده دومش اما، هشداری بود که دبیرکل فعلی روس داد تا همه کشورهای صادرکننده مجمع گازی را نگران کند: «انقلاب شیل گاز (گاز حاصل از لایه‌های رسوبی) به عنوان تهدیدی برای بازارهای گاز طبیعی مطرح است.» لونید بوخانوفسکی، بعد از پایان اجلاس وزرا، به همراه زنگنه به کنفرانس خبری آمد و به صراحت از گازهای حاصل از لایه‌های رسوبی را تهدیدی برای کشورهای سنتی تولیدکننده گاز دانست. بلافاصله بعد از آن هم گفت: «مجمع کشورهای صادرکننده گاز، مطالعاتی درباره ساز و کار قیمت‌گذاری و تاثیر شیل اویل‌ها بر بازارهای جهانی و همچنین هزینه حمل و نقل گاز داشته که این مطالعات آماده شده و پس از بررسی‌های نهایی نتایج آن را در سال جاری ارائه می‌کنیم.» این گزارش بی‌ترید یکی از مهم‌ترین گزارش‌ها برای کشورهای تولیدکننده سنتی نفت و گاز است. چه، آینه‌ای خواهد بود در آینده این کشورها را عیان می‌کند. کشورهایی که عمده درآمدشان از نفت و گاز است. از ایران گرفته تا قطر. از عربستان تا روسیه.
رابطه قیمت‌های بالا با تولید نفت و گاز شیل
سخنان دبیرکل مجمع صادرکنندگان گاز که تمام شد وزیر نفت ایران پشت پرده تهدید کشورهای دارنده ذخایر نفت و گاز طبیعی را فاش گفت. اینکه چرا در دهه اخیر قیمت‌های نفت عمدتاً بالا مانده‌اند. اینکه چرا مصرف‌کنندگان بزرگ دنیا قدم جدی ایی برای پایین کشیدن قیمت نفت برنداشته‌اند. «از هم اکنون تا چند سال آینده نیازی نداریم که اوپک نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ قیمت‌های بالا برای نفت ایفا کند زیرا با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که آمریکا برای توسعه منابع شیل گس و شیل اویل انجام داده خود به طور طبیعی این نقش را ایفا خواهد کرد و اجازه نمی‌دهد قیمت‌ها پایین بیاید زیرا سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های آنها دچار ریسک خواهد شد.» این صریح‌ترین جمله‌ای است که از زبان یکی از وزرای نفتی اوپک درباره آینده این سازمان قدیمی کشورهای جهان سومی بیان شده است. بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی جهان، سال‌هاست که با بالا نگه داشتن قیمت‌های نفت، تولید نفت و گازهای غیرمتعارف (شیل) را آغاز و اقتصادی کرده است. وزارت انرژی آمریکا در آخرین گزارش سالانه چشم‌انداز انرژی خود، در سناریویی خوش‌بینانه، تولید روزانه نفت شیل را سه تا پنج میلیون بشکه در 20 سال آینده برآورد کرده است. دانشگاه هاروارد اما، پا فراتر گذاشته و پیش‌بینی کرده است در پنج سال آینده روزانه 16 میلیون بشکه به تولید نفت آمریکا از نفت‌های شیل افزوده خواهد شد به شرط آنکه قیمت‌های نفت به طور مداوم بین 100 تا 120 دلار در هر بشکه باقی بماند. حالا معلوم است که چرا آمریکا به قیمت‌های بالای نفت نیاز دارد. معلوم است که نقش اوپک کاهش یافته است. شیل‌ها برای اوپکی‌ها و کشورهای عضو جی. ئی. سی. اف تهدید بزرگی هستند حتی اگر دبیرکل اوپک به صراحت دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز سخن نگوید.
هزینه تولید هر بشکه نفت شیل 50 دلار است
نفت و گازی شیل نفت و گازی است که از لایه‌های سنگی رسوبی و شن‌های نفتی در ورقه‌های زمین استخراج می‌شود. هزینه‌های استخراج این نوع نفت و گاز زیاد است. تکنولوژی بالایی می‌خواهد. به نوشته ماهنامه تخصصی اکتشاف و تولید، آمریکایی‌ها با ترکیب حفاری افقی و عمودی، با کاربرد یک ماده شیمیایی ویژه تزریق آب بسیار زیاد با فشار بالا ﺑﻪ مخازن و سنگ‌هایی که حاوی مقدار کمی نفت هستند توانسته‌اند سنگ‌ها را در زیر زمین حفر کنند و نفت آن را استخراج کنند. ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺮ ﺑﺸﻜﻪ اﻳﻦ ﻧﻮ ﻧﻔﺖ ﺧﺎک ۵۰ دلار تخمین زده شده است که کمتر از ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻔﺖ از شن‌های نفتی اﺳﺖ.
آمریکا از نفت خاورمیانه بی‌نیاز می‌شود
توسعه تولید نفت و گاز شیل در ایالات متحده آثار سیاسی عجیبی خاصه بر منطقه خاورمیانه دارد. پیش‌بینی شده است در پنج تا هفت سال آینده، آمریکا دیگر نیازی به واردات نفت از خاورمیانه نداشته باشد. تولید نفت شیل در حال حاضر در آمریکا روزانه بیش از یک میلیون بشکه است. برخی هم معتقدند تولید نفت آمریکا تنها از منابع شیل تا در پنج، شش سال آینده، معادل تولید نفت ایران پیش از تحریم‌ها خواهد بود؛ و شاید از تولید نفت ایران هم فراتر رود. آن روز است که آمریکا دیگر به نفت عربستان و خاورمیانه وابستگی ندارد. روزی که دیر نیست. در حال حاضر کانادا روزانه بیش از 2/3 میلیون بشکه از نفت شیل را صادر می‌کند که دو میلیون بشکه آن مستقیم به آمریکا می‌رود. برخی تحلیلگران هم پیش‌بینی کرده‌اند که تولید آمریکا از مایعات شیل تا سال 2030 به تولید نفت عربستان سعودی برسد. آن روز معادلات جهانی و سیاست آمریکا در خاورمیانه را بی‌شک تغییر خواهد کرد. آمریکایی که به نفت خاورمیانه محتاج نباشد جور دیگری با حاکمانش سخن خواهد گفت.
آمریکا چقدر ذخیره نفت و گاز شیل دارد؟
بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده توسط سازمان بین‌المللی انرژی، آمریکا با 68 میلیارد بشکه ذخایر نفت شیل دومین دارنده این گونه از ذخایر در دنیاست. روسیه با 75 میلیارد بشکه، رتبه نخست ذخایر نفتی شیل را دارد. بعد از آمریکا هم چین با 32 میلیارد بشکه در رتبه سوم دارندگان ذخایر نفت شیل قرار گرفته است. حجم کل ذخایر نفت شیل جهان، 345 میلیارد بشکه برآورد شده است. ماجرا برای ذخایر گاز شیل متفاوت است. چین با داشتن 1115 تریلیون فوت مکعب بیشترین ذخایر گازی شیل را دارد. رتبه دوم هم با 802 میلیارد فوت مکعب در اختیار آرژانتین است. آمریکا در ذخایر گازی شیل بعد از الجزایر در رتبه چهارم قرار گرفته است.
شیل، هژمونی سیاسی خاورمیانه را تغییر می‌دهد
اگر دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز «شیل‌ها» را تهدید می‌داند و اگر زنگنه در فحوا معتقد است امریکایی‌ها برای عملیاتی کردن این تهدید قیمت‌های جهانی نفت را بالا نگه خواهند داشت بی‌راه نیست. با توسعه شیل‌ها هژمونی سیاسی منطقه خاورمیانه تغییر خواهد کرد. شیوخ عرب دیگر اهرمی برای پیشبرد حرفهایشان در واشنگتن نخواهند داشت و آمریکا هم دیگر الزامی به حفظ امنیت حکام مادم‌العمر عرب نخواهد دید. نفت و گاز شیل چنان پیچیدگی‌ای در آینده کشورهای نفت‌خیز ایجاد کرده است که وزیر نفت عربستان با همراهی وزیر خارجه کهنه‌کارشان به واشنگتن بروند تا از دوستان آمریکایی‌شان مطمئن شوند که شیل‌ها خللی در آینده روابط‌شان ایجاد نخواهد کرد. توسعه نفت و گاز شیل، روابط بین‌الملل را متحول خواهد کرد.
رابطه توسعه نفت و گاز شیل‌ها مذاکرات ژنو
اگر توسعه نفت و گاز شیل، تاثیر بلند مدت بر سیاست دارند، بر اقتصاد تاثیری آنی می‌گذارند. کشورهای تولیدکننده نفت و گاز طبیعی با از دست دادن بازارهایشان، پول کمتری به خزانه خواهند ریخت و دخل کم در زمانه‌ای که خرج‌ها بالا رفته است هر کشوری با معضل روبرو خواهد کرد. بازارهای رفته انرژی به سادگی باز نخواهند گشت. خاصه آنکه آمریکا و چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت و گاز جهان، خود داری بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز شیل هستند. اگر این دو کشور در سال‌های آینده تمام نفت و گاز مصرفی‌شان را خود تولید کنند و اگر حتی به صادرکننده تبدیل شوند آن وقت یک نفر باید اوضاع ما را پیش‌بینی کند!؟ چراغ زرد شده است. فقط چند سال فرصت باقی است. ایران نباید این سال‌ها را زیر سایه تحریم‌ها از دست دهد. از این رو است که مذاکرات ژنو باید هرچه سریع‌تر به نتیجه برسد. فقط چند سال فرصت طلایی داریم.
رابطه قیمت‌های بالا با تولید نفت و گاز شیل
سخنان دبیرکل مجمع صادرکنندگان گاز که تمام شد وزیر نفت ایران پشت پرده تهدید کشورهای دارنده ذخایر نفت و گاز طبیعی را فاش گفت. اینکه چرا در دهه اخیر قیمت‌های نفت عمدتاً بالا مانده‌اند. اینکه چرا مصرف‌کنندگان بزرگ دنیا قدم جدی ایی برای پایین کشیدن قیمت نفت برنداشته‌اند. «از هم اکنون تا چند سال آینده نیازی نداریم که اوپک نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ قیمت‌های بالا برای نفت ایفا کند زیرا با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که آمریکا برای توسعه منابع شیل گس و شیل اویل انجام داده خود به طور طبیعی این نقش را ایفا خواهد کرد و اجازه نمی‌دهد قیمت‌ها پایین بیاید زیرا سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های آنها دچار ریسک خواهد شد.» این صریح‌ترین جمله‌ای است که از زبان یکی از وزرای نفتی اوپک درباره آینده این سازمان قدیمی کشورهای جهان سومی بیان شده است. بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی جهان، سال‌هاست که با بالا نگه داشتن قیمت‌های نفت، تولید نفت و گازهای غیرمتعارف (شیل) را آغاز و اقتصادی کرده است. وزارت انرژی آمریکا در آخرین گزارش سالانه چشم‌انداز انرژی خود، در سناریویی خوش‌بینانه، تولید روزانه نفت شیل را سه تا پنج میلیون بشکه در 20 سال آینده برآورد کرده است. دانشگاه هاروارد اما، پا فراتر گذاشته و پیش‌بینی کرده است در پنج سال آینده روزانه 16 میلیون بشکه به تولید نفت آمریکا از نفت‌های شیل افزوده خواهد شد به شرط آنکه قیمت‌های نفت به طور مداوم بین 100 تا 120 دلار در هر بشکه باقی بماند. حالا معلوم است که چرا آمریکا به قیمت‌های بالای نفت نیاز دارد. معلوم است که نقش اوپک کاهش یافته است. شیل‌ها برای اوپکی‌ها و کشورهای عضو جی. ئی. سی. اف تهدید بزرگی هستند حتی اگر دبیرکل اوپک به صراحت دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز سخن نگوید.
هزینه تولید هر بشکه نفت شیل 50 دلار است
نفت و گازی شیل نفت و گازی است که از لایه‌های سنگی رسوبی و شن‌های نفتی در ورقه‌های زمین استخراج می‌شود. هزینه‌های استخراج این نوع نفت و گاز زیاد است. تکنولوژی بالایی می‌خواهد. به نوشته ماهنامه تخصصی اکتشاف و تولید، آمریکایی‌ها با ترکیب حفاری افقی و عمودی، با کاربرد یک ماده شیمیایی ویژه تزریق آب بسیار زیاد با فشار بالا ﺑﻪ مخازن و سنگ‌هایی که حاوی مقدار کمی نفت هستند توانسته‌اند سنگ‌ها را در زیر زمین حفر کنند و نفت آن را استخراج کنند. ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺮ ﺑﺸﻜﻪ اﻳﻦ ﻧﻮ ﻧﻔﺖ ﺧﺎک ۵۰ دلار تخمین زده شده است که کمتر از ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻔﺖ از شن‌های نفتی اﺳﺖ.
آمریکا از نفت خاورمیانه بی‌نیاز می‌شود
توسعه تولید نفت و گاز شیل در ایالات متحده آثار سیاسی عجیبی خاصه بر منطقه خاورمیانه دارد. پیش‌بینی شده است در پنج تا هفت سال آینده، آمریکا دیگر نیازی به واردات نفت از خاورمیانه نداشته باشد. تولید نفت شیل در حال حاضر در آمریکا روزانه بیش از یک میلیون بشکه است. برخی هم معتقدند تولید نفت آمریکا تنها از منابع شیل تا در پنج، شش سال آینده، معادل تولید نفت ایران پیش از تحریم‌ها خواهد بود؛ و شاید از تولید نفت ایران هم فراتر رود. آن روز است که آمریکا دیگر به نفت عربستان و خاورمیانه وابستگی ندارد. روزی که دیر نیست. در حال حاضر کانادا روزانه بیش از 2/3 میلیون بشکه از نفت شیل را صادر می‌کند که دو میلیون بشکه آن مستقیم به آمریکا می‌رود. برخی تحلیلگران هم پیش‌بینی کرده‌اند که تولید آمریکا از مایعات شیل تا سال 2030 به تولید نفت عربستان سعودی برسد. آن روز معادلات جهانی و سیاست آمریکا در خاورمیانه را بی‌شک تغییر خواهد کرد. آمریکایی که به نفت خاورمیانه محتاج نباشد جور دیگری با حاکمانش سخن خواهد گفت.
آمریکا چقدر ذخیره نفت و گاز شیل دارد؟
بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده توسط سازمان بین‌المللی انرژی، آمریکا با 68 میلیارد بشکه ذخایر نفت شیل دومین دارنده این گونه از ذخایر در دنیاست. روسیه با 75 میلیارد بشکه، رتبه نخست ذخایر نفتی شیل را دارد. بعد از آمریکا هم چین با 32 میلیارد بشکه در رتبه سوم دارندگان ذخایر نفت شیل قرار گرفته است. حجم کل ذخایر نفت شیل جهان، 345 میلیارد بشکه برآورد شده است. ماجرا برای ذخایر گاز شیل متفاوت است. چین با داشتن 1115 تریلیون فوت مکعب بیشترین ذخایر گازی شیل را دارد. رتبه دوم هم با 802 میلیارد فوت مکعب در اختیار آرژانتین است. آمریکا در ذخایر گازی شیل بعد از الجزایر در رتبه چهارم قرار گرفته است.
شیل، هژمونی سیاسی خاورمیانه را تغییر می‌دهد
اگر دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز «شیل‌ها» را تهدید می‌داند و اگر زنگنه در فحوا معتقد است امریکایی‌ها برای عملیاتی کردن این تهدید قیمت‌های جهانی نفت را بالا نگه خواهند داشت بی‌راه نیست. با توسعه شیل‌ها هژمونی سیاسی منطقه خاورمیانه تغییر خواهد کرد. شیوخ عرب دیگر اهرمی برای پیشبرد حرفهایشان در واشنگتن نخواهند داشت و آمریکا هم دیگر الزامی به حفظ امنیت حکام مادم‌العمر عرب نخواهد دید. نفت و گاز شیل چنان پیچیدگی‌ای در آینده کشورهای نفت‌خیز ایجاد کرده است که وزیر نفت عربستان با همراهی وزیر خارجه کهنه‌کارشان به واشنگتن بروند تا از دوستان آمریکایی‌شان مطمئن شوند که شیل‌ها خللی در آینده روابط‌شان ایجاد نخواهد کرد. توسعه نفت و گاز شیل، روابط بین‌الملل را متحول خواهد کرد.
رابطه توسعه نفت و گاز شیل‌ها مذاکرات ژنو
اگر توسعه نفت و گاز شیل، تاثیر بلند مدت بر سیاست دارند، بر اقتصاد تاثیری آنی می‌گذارند. کشورهای تولیدکننده نفت و گاز طبیعی با از دست دادن بازارهایشان، پول کمتری به خزانه خواهند ریخت و دخل کم در زمانه‌ای که خرج‌ها بالا رفته است هر کشوری با معضل روبرو خواهد کرد. بازارهای رفته انرژی به سادگی باز نخواهند گشت. خاصه آنکه آمریکا و چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت و گاز جهان، خود داری بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز شیل هستند. اگر این دو کشور در سال‌های آینده تمام نفت و گاز مصرفی‌شان را خود تولید کنند و اگر حتی به صادرکننده تبدیل شوند آن وقت یک نفر باید اوضاع ما را پیش‌بینی کند!؟ چراغ زرد شده است. فقط چند سال فرصت باقی است. ایران نباید این سال‌ها را زیر سایه تحریم‌ها از دست دهد. از این رو است که مذاکرات ژنو باید هرچه سریع‌تر به نتیجه برسد. فقط چند سال فرصت طلایی داریم.
دیدگاه تان را بنویسید