خوآن خوسه: تحریم ایران غیر‌منصفانه است و باید لغو شود

وزیر نیرو و هیدروکربن بولیوی، جزو شش وزیری بود که به دبیر کلی محمدحسین عادلی بر مجمع کشورهای صادرکننده گاز رای مثبت داد. با این شش رای بود که عادلی توانست پنج رای کاندیدای لیبی را پشت سر بگذارد و دو رای نماینده روسیه را مات کند. پس از آن بود که هر 13 عضو مجمع کشورهای صا درکننده گاز تصمیم گرفتند بر روی نام عادلی اجماع کنند تا مطابق اساسنامه GECF، دبیر کل انتخاب شود. با این شرایط بود که ایران پس از بیش از نیم قرن یک سمت درجه یک بین‌المللی در حوزه نفت و گاز گرفت.
«خوآن خوسه سوسا سوروکو»، روابط نزدیکی با رئیس‌جمهور مورالس دارد. او چند ماهی است که به عنوان وزیر جدید نیرو و هیدروکربن دولت چند‌ملیتی بولیوی منصوب شده است. مورالس عذر وزیر قبلی را به خاطر تامین نکردن انتظاراتش خواست و آقای خوآن را آورد. مهندس است و حالا سکان گاز این کشور 5/10 میلیون‌نفری را به دست گرفته است. «قبل از سفرم به ایران پیش رئیس‌جمهور مورالس رفتم و با ایشان صحبت کردم.»‌ سوسا سوروکو، این جمله را وقتی که با بیژن نامدارزنگنه دیدار کرده گفته است. می‌توان حدس زد که اولین رئیس‌جمهور سرخپوست بولیوی به وزیرش تکلیف کرده باشد تا رای‌اش را به نفع کاندیدای دبیر کلی ایران به صندوق بریزد. بولیوی یک میلیون و 98 هزار کیلومتر مربعی با برزیل، آرژانتین، پاراگوئه، شیلی و پرو هم‌مرز است اما با کشورهای انقلابی چون اکوادور، کوبا و ونزوئلا روابط نزدیکی دارد. سفیرشان در ایران زمانی گفته بود که با دیدن سمبل‌هایی نظیر پرسپولیس شباهت‌های فرهنگی زیادی بین ایران و کشورش یافته است. هر چند فاصله دو کشور زیاد باشد. مورالس منابع هیدورکربنی این کشور را در اول می سال 2006 یک‌بار دیگر ملی کرد. 62 سال بعد از ایران. بعد از اعلام مورالس، بولیویایی‌ها ۵۶ عدد از تاسیسات گاز این کشور را تصاحب کردند. بنابراین شرکت‌های نفتی خارجی ترجیح دادند پیش از پایان مهلت ۱۸۰ روزه مورالس، قراردادهای جدیدی امضا کنند که به موجب آن ۸۲ درصد درآمد میدان‌های بزرگ گازی را به دولت این کشور بدهند. بزرگ‌ترین مشتری گازی بولیوی برزیل است. بولیوی منابع نفتی قابل ذکری ندارد.
قرار مصاحبه را پیش از رفتنش به ضیافت شام رئیس‌جمهور روحانی می‌گذارم. لاجرم تا پایان شب در هتل آزادی منتظر می‌مانم تا اتوبوس حامل وزیران نفت و انرژی از سعدآباد برگردد. خوآن خوسه، ظاهری ساده و رفتاری گرم دارد. بعد از مهمانی شام اما آنقدر خسته شده است که باید مصاحبه را کوتاه در لابی هتل انجام دهیم. مبلمانی در منتهی‌الیه چپ لابی پیدا می‌کنیم تا مصاحبه آغاز شود. مصاحبه‌ای که با حضور سفیر دولت چند‌ملیتی بولیوی در تهران برگزار شد. مورالس، نام دولتش را برای احترام به اقوام و ملیت‌های مختلف کشورش چند‌ملیتی گذاشته است. از آقای وزیر درباره دوره ملی شدن منابع هیدروکربوری بولیوی و تاثیرش بر همکاری شرکت‌های نفتی بین‌المللی سوال می‌کنم و وقتی به موضعش درباره تحریم ایران می‌رسم می‌گوید: «این تحریم‌ها کاملاً غیر‌منصفانه است و باید لغو شود.» او اما ترجیح می‌دهد به سوالم در خصوص کمک به ایران برای انتقال پول نفتش پاسخ ندهد. مصاحبه که تمام می‌شود از آقای خوآن می‌خواهم بایستد تا از او عکس بگیرم. می‌پذیرد. یک روز بعد از 13 آبان به همراه هیات‌های گازی شرکت‌کننده در مجمع کشورهای صادرکننده گاز به اصفهان می‌رود و بعد از آن ایران را ترک می‌کند.
هم اینجا لازم می‌دانم از همکاری سفیر و کارکنان سفارت بولیوی برای کمک به انجام این گفت‌و‌گو تشکر کنم. همچنین از سرکار خانم شادی سعیدی‌پور، که در ترجمه مصاحبه از زبان اسپانیولی یاری‌ام کردند صمیمانه قدردانی کنم.
آقای وزیر، جنابعالی اولین باری است که به ایران می‌آیید این در حالی است که تهران و لاپاز بعد از به قدرت رسیدن رئیس‌جمهور مورالس به ویژه در سال‌های اخیر روابط نزدیکی با هم برقرار کرده‌اند. مایلم ابتدا نظرتان را درباره سفرتان به ایران بدانم.
فکر نمی‌کردم ایران کشور بزرگی باشد. اما الان باید بگویم با دیدن این کشور وسیع که تقریباً 80 میلیون نفر جمعیت دارد و مساحتش در حدود یک میلیون و 600هزار کیلومتر‌مربع است متعجب شدم.

 با توجه به توانمندی‌های ایران در صنعت نفت و گاز و شرایط بولیوی به نظر شما این دو کشور می‌توانند با هم همکاری نفتی داشته باشند؟‌
همکاری‌های بین دو کشور ایران و بولیوی در حال حاضر هم جریان دارد. شرکت ملی نفت ایران از سال 2008 همکاری‌اش را با بولیوی آغاز کرده و در صنعت نفت و گاز ما حضور دارد. تفاهمنامه‌ای با ایران داریم که بر اساس آن، ایران در حال انجام مطالعات اکتشافی نفت و گاز در مناطق مشخص‌شده‌ای از کشور ماست.

 رابطه بین دو کشور ظاهراً بیشتر شکل سرمایه‌گذاری ایران در بولیوی است. آقای وزیر سوالم این است که کشور شما چگونه می‌تواند در یک رابطه دو‌طرفه با صنعت نفت ایران شرکت کند؟
نمی‌توانم بگویم ایران و بولیوی کدام‌یک سرمایه‌گذاری بیشتری در کشورهای هم انجام می‌دهند. اما می‌توانم بگویم هم‌اکنون رابطه دو کشور برای انجام اکتشافات گازی در بولیوی برقرار است. نکته مهم این است که اگر ایران در این مناطق موفق به کشف گاز شود می‌تواند برای توسعه آن مخازن نیز سرمایه‌گذاری کند.

 رئیس‌جمهور مورالس، از سال ۲۰۰۶ تلاش کرد تا منابع هیدروکربنی بولیوی را ملی کند. ایران هم 62 سال پیش صنعت نفت خود را ملی کرد. پس این دو کشور به نوعی تجربه مشترک ملی شدن را دارند. ایران پس از ملی شدن صنعت نفتش فراز و نشیب زیادی را دیده است. می‌خواهم بدانم وضعیت کشور شما بعد از ملی شدن منابع هیدروکربنی‌تان به چه شکل است.
همان‌طور که گفتید صنعت هیدروکربن کشور ما قبلاً ملی نبود. بعد از تلاش‌های رئیس‌جمهور مورالس برای ملی کردن این صنعت، ما توانستیم از سال 2006 تا سال 2012 درآمدمان را از این صنعت از 11 میلیارد دلار به 19 میلیارد دلار افزایش دهیم. این رقم قابل ملاحظه‌ای است.

 این افزایش درآمد را چگونه در اقتصادتان سرمایه‌گذاری کردید؟
ما این افزایش درآمدها را از طرفی در بخش‌های مختلف تولیدی سرمایه‌گذاری کردیم و از طرف دیگر به صورت اهدای بن‌های مختلف به دانش‌آموزان، سالخوردگان و دانشجویان و برای رفاه مردم هزینه کردیم.

 با مواضعی که آقای مورالس در مورد ایالات متحده و فعالیت کمپانی‌های بزرگ نقتی گرفته است فکر می‌کنم شرکت‌های چند‌ملیتی بزرگ نفتی امکان زیادی برای کار در بولیوی ندارند. این موضوع در اکتشاف و تولید گاز کشور شما تاثیر منفی نگذاشته است؟
‌همان‌طور که می‌دانید رئیس‌جمهور مورالس همیشه ضد‌‌امپریالیست بوده و هست. به همین دلیل ما نیز تصور می‌کردیم که با ملی شدن صنعت گاز شرکت‌های بزرگ غربی دست از کار کشیده و بولیوی را ترک می‌کنند. ولی آنها این کار را نکردند و تصمیم گرفتند با احترام به این ملی شدن صنایع هیدروکربنی کشور و رعایت قوانین وضع‌شده به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

 اگر این‌طور است که می‌گویید مایلم آمار رسمی و دقیق تولید گاز کشورتان را قبل و بعد از ملی شدن بگویید.
قبل از ملی شدن صنایع هیدروکربنی کشور، تولید گاز بولیوی 40 میلیون متر‌مکعب در سال بود. ولی بعد از ملی شدن و در حال حاضر میزان تولید گازمان به سالانه 70 میلیون متر‌مکعب رسیده است. ما بولیویایی‌ها از این بابت خیلی خرسندیم. ولی آمریکا از این وضعیت خوشحال نیست. این موضوع نشان می‌دهد در گذشته این تولیدات در جایی دیگر صرف منافع آمریکا شده است.

‌چه تعداد شرکت نفتی خارجی در بولیوی فعالیت می‌کنند؟
در حال حاضر حدود 14 شرکت خارجی در بولیوی فعالیت می‌کنند.

‌اگر از شما بخواهم موضع‌تان را درباره تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت ایران صریحاً بیان کنید، چه خواهید گفت؟
به نظر ما این تحریم‌ها کاملاً غیر‌منصفانه است و باید لغو شود.

 با شرایط فعلی و روابط حسنه دو کشور می‌توان این سوال را پرسید که آیا کشور شما در این شرایط تحریم به نقل و انتقال پول نفت ایران کمک می‌کند؟
ترجیح می‌دهم که الان به این سوال شما جواب ندهم.