انتظارات بجا یا نابجا؟

تامین مالی موضوعی پراهمیت در مسائل اقتصادی کشور است و گویا این مساله در کشور ما بیشتر بر دوش نظام بانکی گذاشته شده و بر محوریت بانک‌ها به انجام می‌رسد. این در حالی است که در دنیا روش‌های دیگری برای تامین مالی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی وجود دارد که یکی از آنها تامین مالی از طریق بازار سرمایه است. به هرحال در چنین شرایطی انتظار می‌رود تسهیلات مورد نیاز چه برای سرمایه‌گذاران خرد چه برای سرمایه‌گذاران بزرگ از طریق بانک‌ها مهیا شود اما از آنجا که نظام بانکی دست به گریبان مشکلات بسیاری است، محقق شدن این امر با چالش‌های فراوانی همراه شده است. از مهم‌ترین این مشکلات می‌توان به بدهی دولت به بانک‌ها و معوقات بانکی اشاره کرد. طبق آمار ارائه‌شده، مشخص است دولت بدهی بسیاری به نظام بانکی کشور دارد در نتیجه به نظر می‌رسد این سیستم نمی‌تواند منابع لازم در زمینه تولید را تامین کند. در این زمینه افراد بسیاری نیز، عقیده دارند سیستم نظام بانکی در کشور معیوب است و در این صورت نمی‌توان انتظار داشت بنگاه‌های اقتصادی از این طریق تامین مالی شوند. البته از آنجا که این مساله تنها یکی از موارد مورد انتظار از سیستم بانکی است، کارشناسان بسیاری معتقدند که تناسب میان ظرفیت‌های موجود در نظام بانکی با سطح انتظارات از آنها، نیازمند اصلاحاتی برای بهبود عملکرد نظام بانکی کشور است و در این زمینه باید اقداماتی صورت بگیرد. حال جای سوال است که از نگاه دولت، مردم و... جدا از مقوله تامین مالی چه انتظاراتی از نظام بانکی وجود دارد؟ آیا انتظاراتی که برای این سیستم وجود داشته،‌ اصولی بوده یا اینکه صدماتی به این بخش وارد کرده است؟ نظام بانکی در چه صورت می‌تواند نقش واقعی خود در اقتصاد کشور را ایفا کند؟ و اینکه آیا اقداماتی برای اصلاح ساختار نظام بانکی و کاهش انتظارات از این بخش صورت گرفته است؟ البته برنامه اصلاح ساختار نظام بانکی در سال 1395 در راستای اقدام و عمل به سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مورد بررسی قرار گرفته است، ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی، در جلسه تشریح فاز اول برنامه اصلاح نظام بانکی با مدیران عامل بانک‌ها اعلام کرد: «در گذشته، توقعات غیراصولی از نظام بانکی به این مجموعه آسیب رسانده که این امر آثار خود را در قالب بدهی‌های انباشته‌شده، نمایان کرده است.» همچنین برای پاسخ گرفتن به سوالات در این پرونده تجارت فردا به گفت‌وگو با حسن معتمدی، مدیرعامل بانک اقتصادنوین پرداخته‌ایم.
او معتقد است: «شکل‌گیری برنامه اصلاح ساختار نظام بانکی سطح انتظارات از نظام بانکی را نه‌تنها کاهش نداده بلکه در بحث‌های متعدد مربوط به اقتصاد مقاومتی و سایر مسائل اقتصادی و اجتماعی، توقعات از بانک‌ها تشدید شده و به آنها کماکان به عنوان سازوکار اصلی تامین مالی و ابزار حل مشکلات اقتصادی کشور نگاه می‌شود.» همچنین به گفته او بانک‌ها یکی از زیرسیستم‌های مهم اقتصادی کشور محسوب شده و باید در راستای استراتژی و برنامه‌های اقتصاد کلان در خدمت رشد و توسعه کشور باشند. اما، انتظارات فراتر از ظرفیت و توان آنها بدون توجه به سایر زیرسیستم‌های موثر بر نظام اقتصادی و اجتماعی کشور، نه‌تنها کمکی به افزایش نقش و توان بانک‌ها در اقتصاد نمی‌کند، بلکه با انتظارات غیرمنطقی و اغراق‌آمیز از نظام پولی، بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت نیز دچار مشکل می‌شود.»