تاریخ انتشار:
گفت‌وگو با مدیرعامل لیزینگ پارسیان درباره نقش لیزینگ در خروج از رکود
لیزینگ به تحریک تقاضا کمک می‌کند
علی زارعی مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره شرکت لیزینگ پارسیان سابقه طولانی در صنعت لیزینگ به‌عنوان مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره دارد و سال‌ها دبیر کل و عضو هیات‌مدیره کانون شرکت‌های لیزینگ ایران بوده و از موسسان و عضو هیات‌مدیره بیش از پنج شرکت لیزینگ معتبر کشور و همچنین از موسسان و عضو هیات‌مدیره انجمن ملی لیزینگ ایران است.
علی زارعی مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره شرکت لیزینگ پارسیان سابقه طولانی در صنعت لیزینگ به‌عنوان مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره دارد و سال‌ها دبیر کل و عضو هیات‌مدیره کانون شرکت‌های لیزینگ ایران بوده و از موسسان و عضو هیات‌مدیره بیش از پنج شرکت لیزینگ معتبر کشور و همچنین از موسسان و عضو هیات‌مدیره انجمن ملی لیزینگ ایران است. به بهانه روز صنعت و معدن و نقش صنعت لیزینگ در رونق تولید و اقتصاد کشور گفت‌وگویی با او انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
به عنوان سوال اول به نظر شما تامین مالی به روش لیزینگ چقدر موفق بوده است؟
شرکت‌های لیزینگ نقش مهمی را در تامین نیازمندی‌های بنگاه‌های تولیدی و خانوارها بر عهده دارند. این شرکت‌ها می‌توانند با ارائه سبد محصولات خود، مشکل نقدینگی مشتریان خود را تا حد زیادی مرتفع کنند؛ به عبارت دیگر نقش لیزینگ‌ها در تامین مالی برای خرید کالاهای سرمایه‌ای بنگاه‌ها و تولیدکنندگان در جهت تحقق سیاست‌های تامین مالی چشمگیر است.
حجم کل عملیات لیزینگ در 20 سال اخیر در کشورهای مختلف جهان بالغ بر 10 هزار میلیارد دلار می‌شود که از سال 1994 تا سال 2014 رشد 136 درصدی را نشان می‌دهد. با توجه به اولویت‌های کشور در راستای اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید داخلی، شرکت‌های لیزینگ با ارائه خدمات به فعالان اقتصادی، نقشی پررنگ در شرایط فعلی اقتصاد کشور دارند. لیزینگ‌ها از یک طرف با تامین مالی برای خرید کالاهای مصرفی بادوام، قدرت خرید مصرف‌کنندگان را افزایش داده و تقاضا را تقویت می‌کنند، از سوی دیگر به‌واسطه نحوه ارائه تسهیلات از سفته‌بازی جلوگیری می‌کنند. نقش لیزینگ‌ها در تامین مالی برای خرید کالاهای سرمایه‌ای بنگاه‌ها و تولیدکنندگان در جهت تحقق سیاست‌های تامین مالی چشمگیر است.
این تامین مالی از چه طرقی انجام می‌شود؟
تامین منابع مالی باید به‌گونه‌ای صورت پذیرد که از تنوع کافی برخوردار بوده و افق‌های زمانی مختلفی را مدنظر قرار دهد تا با ریسک‌های تامین مالی مجدد روبه‌رو نشود. ازاین‌رو در صنعت لیزینگ ایران، استفاده از روش‌های نوین، متنوع و پایدار در تامین منابع شرکت‌ها در چارچوب بانکداری بدون ربا امری حیاتی محسوب می‌شود. صنعت لیزینگ با توجه به گستردگی و انعطاف‌پذیری عملیات و استفاده از ابزارهایی مانند «لیزینگ سرمایه‌ای (مالی)»، «لیزینگ اهرمی یا اجاره سه‌جانبه»، «لیزینگ برون‌مرزی و سندیکایی» و «اوراق صکوک اجاره» و امکان جذب منابع مالی ارزان‌قیمت به‌واسطه شرکت مالی بین‌المللی (INTERNATIONAL FINANCE CORPORATION) یا (IFC) می‌تواند نقش بسزایی در راستای تامین منابع مالی برای شرکت‌ها داشته باشد. لیزینگ‌ها ضمن ارائه تعریف جدید از توزیع منابع مالی، می‌توانند نقش موثری را در بازتولید ثروت و به دنبال آن افزایش امکان دستیابی اقشار محروم به تسهیلات اعطایی که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده، ایفا کنند.
لیزینگ‌ها چگونه بر رونق تولید اثرگذارند؟
لیزینگ با توجه به قابلیت‌هایی که در ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا داراست، یکی از مهم‌ترین مراکز تامین اعتبار در سطح اقتصادی داخلی و بین‌المللی معرفی شده است.
دولت می‌تواند با حمایت غیرمستقیم از عرضه‌کنندگان و بهره‌گیری از کانال‌های متنوع برای تقویت قدرت خرید و انتخاب مشتریان، به ایجاد رقابت در بین عرضه‌کنندگان و تولیدکنندگان کالای باکیفیت و قیمت رقابتی و نهایتاً بهبود رفاه جامعه و رونق اقتصاد دست یابد. در ایران نسبت حجم عملیات لیزینگ به GDP در سال‌های 2012 و 2013 به ترتیب 26 /0 و 24 /0 درصد بوده که با رشد قابل توجهی در سال 2014 به 42 /0 درصد رسید.
توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور ما به عنوان کشوری درحال‌توسعه، مستلزم بهره‌گیری از تجربیات کشورهای هم‌تراز خود است. از جمله تجربیات کشورهای در حال توسعه که امروز به عنوان کشورهای تازه صنعتی‌شده و نوظهور از آنها یاد می‌شود، نقش صنعت لیزینگ (واسپاری) در پیشرفت و توسعه این کشورها مهم بوده به طوری که سهم قابل توجهی از تولید ناخالص ملی این کشورها، به ارزش‌آفرینی صنعت لیزینگ، وابستگی مستقیم دارد.
در کشورهای توسعه‌یافته چطور؟
با رفع تحریم‌های اقتصادی فرصت بسیار خوبی برای بنگاه‌ها فراهم شده تا بتوانند بدون مانع شکاف فناوری را که در حوزه تولید بنگاه‌ها ایجاد شده پر کنند. در این راستا لیزینگ‌ها که فلسفه وجودی‌شان تامین مالی کالاهای سرمایه‌ای مورد نیاز بنگاه‌هاست، نقشی کلیدی در کمک به تامین مالی خرید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی دارند.
باید گفت عملیات لیزینگ (واسپاری) در چرخه اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته اثرات مثبت و اجتناب‌ناپذیری در ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا به جا گذاشته و از آنجا که لیزینگ‌ها واسط بین شرکت‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده هستند، با ارائه تسهیلات، مصرف‌کنندگان را به خرید ترغیب می‌کنند و به این نحو در افزایش تولید و اشتغال نقش‌آفرینی می‌کنند. از این تجربه می‌توان در کشورمان و البته با نگاه بومی‌سازی استفاده کرد تا زمینه رشد و توسعه پایدار ایران عزیزمان فراهم شود.
در حالی که گفته می‌شود مشکل اقتصاد ایران در سمت تقاضاست، صنعت لیزینگ چه نقشی می‌تواند برای تولید کشور ایفا کند؟
تحلیل داده‌های درآمد و هزینه خانوار نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید خانوارها بوده که کاهش تقاضا را در پی داشته است. همان‌طور که در قبل اشاره شد شرکت‌های لیزینگ با تامین منابع مالی برای خرید کالاهای مصرفی بادوام موجب افزایش قدرت خرید مصرف‌کننده شده و توانایی تحریک بخش تقاضا را دارند. این شرکت‌ها از طریق ابزار «لیزینگ کمک‌فروش» می‌توانند موجبات فروش کالاهای تولیدکنندگان را فراهم کنند که به عنوان یک اهرم ضدتورمی توانایی ایفای نقش داشته باشند. عملیات لیزینگ در چرخه اقتصادی کشورها اثرات مثبت اجتناب‌ناپذیری در ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا و سرانجام توازن منطقی در موازنه پرداخت‌های جوامع صنعتی و رو به توسعه به جای گذاشته است. شرکت‌های لیزینگ با تبعیت از سیاست‌های پولی و مالی ابلاغی از سوی ارکان قانونگذار می‌توانند از تمام توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود در راستای اشتغال‌زایی و توزیع عادلانه منابع و تسهیلات استفاده کنند.
پس به نظر شما استفاده از لیزینگ می‌تواند راه نجات اقتصاد ایران باشد؟
فضای اقتصادی کشور در حال حاضر شرایط بسیار حساس و پرچالشی را تجربه می‌کند. اقتصاد ایران با عارضه‌ای به نام «رکود تورمی» دست‌وپنجه نرم می‌کند. سیاست‌های پولی و مالی انقباضی دولت در حال حاضر تورم را کاهش داده اما وضعیت رکود را به طور همزمان تشدید کرده است. با توجه به توافق هسته‌ای، انتظارات درباره شرایط اقتصادی کشور در دوره پساتحریم و تصور کاهش قیمت‌ها در اثر رفع تحریم‌ها، باعث کندشدن فعالیت اقتصادی و تردید در تصمیم‌گیری برخی از فعالان اقتصادی شده است. از طرفی تحلیل داده‌های درآمد و هزینه خانوار نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید خانوارها بوده که کاهش تقاضا را در پی داشته است. صنعت لیزینگ نیز به تبع نظام بانکی کشور تا حد زیادی تحت تاثیر فضای پسابرجام است. در مجموع و با لحاظ کردن این موارد، لیزینگ‌ها می‌توانند در کنار سایر نهادها و بنگاه‌های اقتصادی با استفاده حداکثری از فرصت‌های ایجادشده، تحول اقتصاد کشور را تسهیل کنند.
صنعت لیزینگ بیشتر در چه بخش‌هایی می‌تواند این نقش تسهیل‌کنندگی را ایفا کند؟
همان‌طور که در قبل اشاره شد شرکت‌های لیزینگ از طریق ابزار «لیزینگ کمک‌فروش» امکان فروش کالاهای تولیدکنندگان را دارا هستند که می‌توانند به عنوان یک اهرم ضدتورمی ایفای نقش داشته باشند. تسهیلات لیزینگ به‌واسطه افزایش قدرت خرید متقاضیان و ایجاد انعطاف در نحوه پرداخت می‌تواند به تحریک تقاضاهای بالقوه کمک کند. به خصوص در مورد کالاهای سرمایه‌ای با قیمت بالا وجود تسهیلات لیزینگ برای رونق بازار ضروری است، از جمله در بازار خودرو سواری و سنگین، لیزینگ مسکن و تجهیزات صنعتی، هواپیما و...
چقدر از محصولات تولیدی به روش لیزینگ فروش می‌رود؟
مطابق دستورالعمل اجرایی تاسیس، نحوه فعالیت و نظارت بر شرکت‌های لیزینگ مصوب بانک مرکزی، حیطه فعالیت شرکت‌های لیزینگ کالاهای مصرفی بادوام و سرمایه‌ای تعیین شده است. شرکت‌های لیزینگ از توانایی بالایی در ارائه تسهیلات لیزینگ در قالب «لیزینگ کمک‌فروش» محصولات لوازم‌خانگی، خودرو، تجهیزات صنعتی و غیره برخوردار هستند. بنگاه‌ها می‌توانند با همکاری شرکت‌های لیزینگ درصد قابل توجهی از محصولات خود را از طریق تسهیلات لیزینگ به فروش برسانند. مطابق اطلاعات استخراج‌شده از گزارش‌های سالانه موسسه «Euro Money» مندرج در «سالنامه لیزینگ بین‌المللی»، درصد سهم محصولات مختلف از حجم عملیات لیزینگ در اروپا طی سال 2015 میلادی اعلام شده که به عنوان نمونه 49 درصد از محصولات لیزینگی اروپا مختص خودرو سواری بوده است.
آیا این ابزار را می‌شود برای رفع تنگنای مالی بنگاه‌هایی که نیاز به خرید ماشین‌آلات تکنولوژی تولید دارند نیز به کار برد؟
با رفع تحریم‌های اقتصادی فرصت بسیار خوبی برای بنگاه‌ها فراهم شده تا بتوانند بدون مانع شکاف فناوری را که در حوزه تولید بنگاه‌ها ایجاد شده پر کنند. در این راستا لیزینگ‌ها که فلسفه وجودی‌شان تامین مالی کالاهای سرمایه‌ای مورد نیاز بنگاه‌هاست، نقشی کلیدی در کمک به تامین مالی خرید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی دارند. بنگاه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از تسهیلات لیزینگ در قالب عقود اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی و فرصت‌های فراهم شده در شبکه بانکی، به روزترین تکنولوژی‌ها را برای ارتقای تولید و بهره‌وری خود در اختیار گیرند. در سایه فرصت‌های به وجود آمده در فضای پسابرجام امکان استفاده از سایر روش‌های لیزینگ مانند لیزینگ عملیاتی، لیزینگ سندیکایی و لیزینگ برون‌مرزی جهت تامین مالی و گسترش ناوگان حمل و نقل هوایی، دریایی و ریلی و پروژه‌های نفت و گاز کشور فراهم شده است. به‌کارگیری این روش‌ها علاوه بر گسترش فعالیت صنعت لیزینگ، در ایجاد، رشد و توسعه اقتصادی هم می‌تواند سهم بسزایی داشته باشد.
آیا توسعه این صنعت هم به رونق تولید وابسته است و آیا شرایط رکود بر لیزینگ هم اثرگذار است؟
صنعت لیزینگ به‌واسطه ماهیت خود می‌تواند چه در دوره رونق و چه در دوره رکود اقتصادی از ظرفیت‌های خود در جهت تسهیل چرخه اقتصاد استفاده کند و متعاقباً به توسعه خود بپردازد. لیزینگ‌ها می‌توانند در دوره رونق با کمک به خرید تاسیسات، ماشین‌آلات و سایر کالاهای سرمایه‌ای مولد از سوی بنگاه‌ها به افزایش ظرفیت تولید و ارتقای بهره‌وری آنها کمک کنند.
همچنین در دوره رکود با ارائه تسهیلات مناسب برای کالاهای بادوام نهایی مانند خودرو، لوازم‌خانگی و هر نوع کالای بادوام ساخته‌شده به رونق اقتصادی و افزایش فروش بنگاه‌ها و قدرت خرید مصرف‌کنندگان یاری می‌رسانند. یکی از موانع تعاملات اقتصادی و تامین ماشین‌آلات صنعتی، وجود تحریم‌های اقتصادی بود که با رفع این موانع دورنمای رونق اقتصادی در پیش‌رو قرار گرفته است. لیزینگ‌ها به تبع نیاز بازار با توسعه روش‌ها و کارکردهای خود در جهت توسعه این صنعت گام برمی‌دارند.
پس به نظر شما چه مانع یا موانعی بر سر راه رشد این صنعت قرار گرفته است؟
از جمله موانع رشد صنعت لیزینگ در ابعاد مختلف در ایران می‌توان به ضعف قوانین، دیدگاه‌های سیاستگذاران و مسوولان، نبود پژوهش‌های بنیادی برای بومی‌سازی روش‌های لیزینگ و ذهنیت جامعه به این صنعت اشاره کرد. حجم صنایع مختلف از حجم کل عملیات لیزینگ اروپا در سال 2015 مطابق اطلاعات استخراج‌شده از گزارش‌های سالانه موسسه «Euro Money» مندرج در «سالنامه لیزینگ بین‌المللی»، به شرح نمودار همراه است.
در حال حاضر لیزینگ در کدام صنایع رونق دارد؟
لیزینگ در حال حاضر در بازارهای خودرو سواری، خودرو کار، لوازم‌خانگی و در مرحله بعد در بازار تجهیزات صنعتی و پزشکی در حال ایفای نقش است. اگرچه لیزینگ به‌طور سنتی کارکرد بسیار مهمی در حوزه مسکن دارد اما در حال حاضر این ظرفیت مسکوت مانده است. به‌رغم استقبال فعالان صنعت مسکن و خریداران از خدمات لیزینگ به عنوان روشی اقتصادی و سهل‌الوصول برای خرید مسکن، در سال‌های گذشته موانعی در ادامه فعالیت لیزینگ‌ها در این حوزه ایجاد شد. صنعت مسکن در ماه‌های اخیر دچار رکود شدیدی است که ضعف قدرت خرید یکی از عوامل آن است؛ بنابراین شناساندن ظرفیت لیزینگ‌ها در ایجاد تحرک در حوزه مسکن ضروری است.
دیدگاه تان را بنویسید