همچنان به دنبال عدالت

اوباما تاکنون کمتر درباره تفاوت‌ها و نا‌برابری‌های نژادی در ایالات متحده سخنرانی کرده است، با این وجود او برای همیشه به عنوان اولین رئیس‌جمهور دو‌رگه ایالات متحده در یادها خواهد ماند. سخنرانی که قرار است او در بیست و هشتم آگوست ایراد کند از این نظر تاریخی خواهد بود، اولین رئیس‌جمهور دورگه آمریکا قرار است در پنجاهمین سالگرد «راهپیمایی در واشنگتن برای کار و آزادی» سخنرانی کند. راهپیمایی مذکور که در بیست و هشت آگوست سال 1963 صورت گرفت، هنوز هم یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌ها در ایالات متحده محسوب می‌شود، هدف از این راهپیمایی درخواست حقوق اجتماعی و اقتصادی برای آفریقایی‌-آمریکاییان ایالات متحده عنوان شده بود. این سخنرانی که بانی آن مارتین لوتر‌کینگ بود، با سخنرانی معروف او «رویایی دارم» در عمارت یادبود لینکلن واشنگتن، جاودانه شد. تخمین زده شد 200 تا 300 هزار نفر در این تظاهرات شرکت کردند که حدود 80 درصد آنها سیاهپوست بودند. حالا به نظر می‌رسد رویای لوترکینگ، محقق شده باشد. یک آمریکایی آفریقایی‌تبار بالاترین مقام اجرایی کشوری است که تا 50 سال پیش، سیاهپوستان در آن حق حضور در دانشگاه را نداشتند، اما آیا واقعاً رویای لوترکینگ به تحقق پیوسته است؟ وضعیت سیاهان در ایالات متحده تا چه حد بهتر شده است؟ اوباما همیشه مبارزه با نابرابری‌های اقتصادی را یکی از اهداف دوران ریاست‌جمهوری خود ذکر کرده است. او که عکسی از راهپیمایی واشنگتن را در دفتر خود دارد، همیشه می‌گوید راهپیمایان آن روز، بیش از همه عدالت اقتصادی می‌خواستند. عدالتی که به‌رغم همه چیز، هنوز هم محقق نشده است. فقر، بیکاری، عدم پوشش بیمه، همه و همه در میان سیاهان بیشتر هستند. اگر بخواهیم منصف باشیم، باید بپذیریم بسیاری از اشکال تبعیض‌نژادی شدید از میان رفته است، اما نابرابری اقتصادی، از سال 1963 تا به امروز چندان فرقی نداشته است. 50 سال پیش، میزان بیکاری بین سفیدپوستان آمریکا پنج درصد بود و در همین زمان بیکاری سیاهان 9/10 درصد تخمین زده می‌شد. امروز بیکاری بین شهروندان سفیدپوست ایالات متحده 6/6 درصد و بین سیاهپوستان، 6/12 درصد است. تقریباً 21 درصد سیاهپوستان و 13 درصد سفیدپوستان، زیر پوشش هیچ نوع بیمه‌ای نیستند. حدود 30 سال پیش، یک خانواده متوسط سفیدپوست، پنج برابر یک خانواده متوسط سیاهپوست ثروت داشت، این عدد در حال حاضر 5/6 برابر است. مسلماً تمام تقصیر برقرار ماندن نابرابری، بر گردن اوباما نیست، اما عملکرد او در این زمینه طرفداران و منتقدان خود را دارد. طرفدارانش اعتقاد دارند اکثر سیاست‌های او، از جمله طرح بیمه درمان یا طرح‌های مالیاتی و ... با هدف کمک به اقشار پایین اقتصادی جامعه طرح‌ریزی شده است، و این قشر پایین، اغلب سیاهپوست هستند. حتی خود اوباما نیز در بسیاری سخنرانی‌ها؛ در مقابل انتقادات به عملکرد خود در زمینه تبعیض نژادی که همیشه در زمان رقابت‌های انتخاباتی بر مبارزه با آن تاکید می‌کرد، همین موضوع را به عنوان پاسخ ذکر می‌کند. اما منتقدان نیز به درستی اظهار می‌دارند که مشکل سیاهان و حتی دو‌رگه‌ها در ایالات متحده، نه کمک‌های مستقیم و غیر‌مستقیم مالی، که نابرابری‌هایی است که در مورد سیاهان از کودکی اعمال شده و آنها را در مسیری قرار می‌دهد که اغلب به بزهکاری و فقر اقتصادی و احتمالاً زندان ختم می‌شود. مشکلی که باید حل شود، بیشتر از فقر اقتصادی این نابرابری‌های شرایط اجتماعی است. در مجموع به نظر می‌رسد در پنجاهمین سالگرد راهپیمایی واشنگتن، شرایط سیاهان ایالات متحده در ظاهر بسیار متفاوت شده اما در باطن، چندان فرقی نکرده است.