تغییر جنسیت

کروز، بزرگ‌ترین قطعه‌ساز ایرانی در حالی دو ماه و نیم پیش سهام «گروه بهمن» (یکی از شرکت‌های بخش خصوصی خودروسازی ایران) را خرید که رفته‌رفته مشخص شد هدف از این صید بزرگ، ورود این قطعه‌ساز مشهور به عرصه خودروسازی است.
آن‌طور که فعالان صنعت خودرو عنوان می‌کنند، «کروز» در حال حاضر بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین تامین‌کننده قطعات در صنعت خودرو ایران به شمار می‌رود و خرید سهام شرکتی مانند «گروه بهمن» نشان از بنیه مالی قوی این شرکت دارد.
هرچند خریدار «گروه بهمن» شرکتی به نام «ویسمن موتور» است، با این حال بر کسی پوشیده نیست که پشت این شرکت، کروزی‌ها سنگر گرفته و قصد دارند با ورود به عرصه خودروسازی، طرحی نو را در این صنعت در بیندازند. به عبارت بهتر، کروز می‌خواهد فعالیت در صنعت خودرو را نیز به واسطه شرکتی دیگر (ویسمن موتور) و با استفاده از ظرفیت «گروه بهمن» آغاز کند.
با این حساب، اتفاقی جدید در خودروسازی ایران رخ داده و آن، خودروساز شدن قطعه‌سازان به رهبری کروزی‌هاست؛ اتفاقی که برای خودروسازان دولتی خوشایند نیست، اما در صورت هدایت شدن در مسیری درست، نفع مشتریان ایرانی را به دنبال خواهد داشت.
در حال حاضر، خودروسازی ایران را دو غول بزرگ یعنی ایران‌خودرو و گروه خودروسازی سایپا به همراه چند شرکت فعال اما نسبتاً کوچک بخش خصوصی تشکیل داده و به باور بسیاری از کارشناسان، بازار هم‌اکنون در انحصار آن دو خودروساز اصلی قرار دارد.
هرچند شرکت‌های بخش خصوصی توانسته‌اند رفته‌رفته سهم خود را در بازار خودرو کشور افزایش داده و به بالای 10 درصد برسانند، با این حال هنوز هم در مقابل دو غول جاده مخصوص، چندان حرفی برای گفتن ندارند. نتیجه این رقابت نابرابر، تنبلی خودروسازان بزرگ داخلی در عرضه محصولات با‌کیفیت و تنگ شدن حلقه انحصار آنها در بازار بوده و طبعاً تا زمانی که رقبایی قوی رودرروی آنها قرار نگیرند، امیدی به شکسته شدن انحصار و عرضه گسترده خودروهای باکیفیت و به‌روز در کشور نیست.
این در شرایطی است که کروزی‌ها دقیقاً با درک این ماجرا قدم در عرصه خودروسازی گذاشته و قصد دارند ضمن تبدیل شدن به رقیبی سرسخت برای ایران‌خودرو و سایپا، محصولاتی جدید را روانه بازار خودرو داخل کنند. تحقق این هدف اما با ناهمواری‌هایی روبه‌روست، چه آنکه خود مسوولان کروز نیز می‌دانند برای خودروساز شدن در ایران و رقابت با شرکت‌های نیمه‌دولتی (ایران‌خودرو و سایپا)، روزهای بسیار سختی انتظارشان را می‌کشد.
به هر حال غول‌های خودروسازی ایران در این سال‌ها همواره نشان داده‌اند میلی به کاهش انحصارشان در بازار نداشته و تحمل میهمانان ناخوانده‌ای چون کروز و امثال آن را ندارند. بنابراین، یکی از بزرگ‌ترین موانعی که کروز باید در مسیر خودروساز شدن خود، آن را از سر راه بردارد، بی‌اعتمادی دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به فعالیت گسترده بخش خصوصی در صنعت خودرو کشور است.
طبعاً اگر این اعتماد به دست بیاید، مسیر خودروساز شدن قطعه‌سازان (به عنوان فعالان بخش خصوصی)، بسیار هموار خواهد شد، زیرا امکان سنگ‌اندازی خودروسازان نیمه‌دولتی در این راه، به حداقل خواهد رسید. در کنار این البته مشارکت با خودروسازان بزرگ و معتبر دنیا و همچنین پوشش دادن خلأ‌ها و نقاط ضعف بازار خودرو کشور می‌تواند کروز و امثال آن را در مسیر خودروساز شدن، کمک شایانی کند. هرچه هست، باید منتظر ماند و دید پروژه تغییر جنسیت کروز جواب می‌دهد و این شرکت به قطب جدید خودروسازی کشور تبدیل می‌شود، یا اینکه شکست می‌خورد و تجربه‌ای تلخ را از خود به یادگار می‌گذارد.