رنج بنزین

خودکفایی را باید کلیدواژه اتفاقاتی دانست که در نهایت سبب قطع شدن واردات بنزین در دولت دهم شد. ظاهر مساله این بود که خودکفا شده بودیم البته به اذعان مقامات وزارت نفت. اما داستان به همین سادگی هم نبود. واردات بنزین قطع شد تا تولید داخلی نیاز آن را مرتفع کند اما از آنجا که پیش‌بینی درستی برای آن انجام نشده بود، کار به تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی کشیده شد. بنزینی که بسیاری از نهادها به آلوده بودن آن اذعان کردند. برخی می‌گفتند این یک غوغای ژورنالیستی است. اما پای جان مردم که در میان باشد، مساله جدی‌تر گرفته می‌شود. در سال‌هایی که تحریم به دولت فشار آورده بود، جشن خودکفایی بنزین برگزار شد. اما تاوان آن را سال‌ها بعد، مردم کلانشهرهایی از جمله تهران دادند. جشن خودکفایی برگزار شد و حتی از 30 نفر از مسوولانی که در این رابطه با وزارت نفت همکاری کرده بودند، تقدیر شد. بنزین تولیدی پتروشیمی اما از همان ابتدا موافقان و مخالفان خود را داشت. موافقان می‌گفتند باید زودتر از این به فکر تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی می‌بودیم و اصلاً چرا زودتر این اتفاق نیفتاد. معتقد بودند که این، بهای خودکفایی است و باید پرداخت. مخالفان هم هشدارهایی را می‌دانند که شاید سال‌ها بعد و در زمان آلودگی هوا، با جدیت بیشتری در مورد آن فکر شد. شاخص‌های هواشناسی هم همین را نشان می‌داد. «ایسنا» صحبت‌هایی را به نقل از یوسف رشیدی رئیس مرکز هوا و تغییر اقلیم محیط زیست منتشر کرد که نشان می‌داد تهران در سال‌های گذشته تنها سه روز هوای پاک داشته اما در سال جدید توانسته شش روز هوای پاک را تجربه کند. بازه زمانی این نوسانات که در صحبت‌های رشیدی به آن اشاره شده، مربوط به زمانی است که به اذعان وزیر نفت، توزیع بنزین پتروشیمی‌ها قطع شده بود. هرچند این مساله بارها در دولت قبلی عنوان شده بود اما هیچ یک از مقامات وزارت نفت به آن توجهی نکرده بودند و تنها تلاش‌شان پاک کردن صورت مساله بود. بارها مساله آلوده بودن بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها با هشدار برخی مقامات سازمان محیط زیست روبه‌رو شد اما از سوی مقامات دولتی تکذیب می‌شد. این روال در دولت دهم ادامه داشت تا اینکه ماه‌ها بعد از آغاز تولید بنزین در پتروشیمی، زنگنه تایید کرد که بنزین پتروشیمی‌ها آلوده است. اذعان زنگنه سرفصل حل مساله‌ای بود که در دولت قبل، تنها راهکار، پاک کردن صورت آن مساله بود. با این حال، حتی در دولت جدید هم برخی مطرح می‌کردند که بنزین پتروشیمی‌ها به خودی خود آلوده نیست چرا که به‌عنوان اکتان‌افزا با بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها مخلوط می‌شود. این مساله در خبر 8 اردیبهشت خبرگزاری تسنیم به نقل از محمدحسین اردشیری، مدیرکل ایمنی، بهداشت و محیط زیست وزارت نفت روی خروجی رفت. منتقدان زنگنه همان‌هایی بودند که در دولت قبل، اسم‌شان به‌عنوان دست‌اندرکاران تولید بنزین داخلی عنوان و از آنها تقدیر شده بود. زنگنه اما به هیچ کدام از این لشگرکشی‌ها پاسخ نداد. تنها اعلام کرد قصد دارد بخشی از نیاز داخل را وارد کند. آن هم بخشی که قابل تامین در داخل کشور نیست. این لشگرکشی‌ها اما ادامه داشت. مدافعان بنزین پاک را متهم به منفعت سیاسی می‌کردند. با این حال، زنگنه وعده‌های مشخصی می‌داد: واردات تا زمان تامین نیاز در داخل. این زمان مشخص هم سال 94 بود. تمام این اتهامات بر سر وارداتی بود که دولت زنگنه به صراحت از آن حرف زده بود. شاید از اندک مواردی بود که بتوان گفت به صراحت در حوزه نفت از آن صحبت شده است. در دولت قبل بیشتر واردات بنزین به صورت محرمانه اعلام می‌شد یا دست کم اطلاع‌رسانی اندک نسبت به آن سبب می‌شد تا این‌طور برداشت شود. با این حال، وزیر نفت بازه زمانی مشخصی را برای آن اعلام کرد. آنهایی که آلودگی هوای تهران را در سال 89 تا 91 دیده بودند، از خیر خودکفایی گذشتند و وعده زنگنه را پذیرفتند. بهایی که دولت دهم برای خودکفایی داده بود، بازی با سلامت ساکنان کلانشهرها بود. زنگنه اما شفاف صحبت کرد و بهای آن را واردات مقطعی دانست. پرونده کمبود بنزین داخل اما با صحبت‌های زنگنه بسته شد. بسیاری سعی کردند با باز کردن دوباره آن در مجلس، اتهامات را بیشتر کنند و مانع واردات شوند. هرچند اگر دولت دهم نیز با صراحت بیشتری با مردم صحبت می‌کرد، آلوده‌ترین روزهای تهران را به نام خود ثبت نمی‌کرد.