معدن، معدن است

فعالیت بخش خصوصی در معادن در 30 سال گذشته فراز و نشیب زیادی داشته است. معادن انفال بود و در اختیار دولت و همچون خرما بر نخیل. دست بخش خصوصی هم کوتاه. همان شد که به بخش خصوصی فقط بهره‌برداری از معادن شن و ماسه می‌رسید و معادن بزرگ فلزات و عناصر ذی‌قیمت زیر زمین ماند. با این همه فعالانی بودند که یاد گرفته بودند، برخلاف گالی‌گی‌1، «نه» بگویند و دنبال تغییر شرایط باشند. کسانی که درنهایت توانستند با دوبار اصلاح قانون معادن شرایط را برای حضور و فعالیت بخش خصوصی در عملیات اکتشاف و بعد بهره‌برداری از معادن فراهم کنند. به گفته محمدرضا بهرامن که خود یکی از این فعالان حوزه معدن بوده، شرایط فعلی قابل‌قیاس با 30 سال قبل که همه امور معادن در ید قدرت دولت بود نیست. فعالیت کنونی شرکت‌های متعدد در حوزه معدن را نتیجه تقلای فراوان فعالان معدنی در سه دهه گذشته می‌داند که تا حدودی موفق شدند به دولت بقبولانند حضور بخش خصوصی به معنای تاراج معادن نیست بلکه افزایش بهره‌وری، فرآوری بهتر ذخایر و ارزش افزوده بیشتر را به ارمغان می‌آورد که خود نتیجه‌ای جز افزایش درآمد و ایجاد اشتغال به ویژه برای مناطق محرومی که معادن در آن قرار گرفته، در‌بر ندارد. اگرچه بهرامن افسوس می‌خورد که کاش 30 سال قبل این شرایط را داشتیم تا اکنون در بخش معدن پیشرو بودیم اما باز هم محصول به دست آمده امروز را قابل شکرگزاری می‌داند. به عقیده او، ایستایی دهه‌های گذشته باعث شده ایران از نظر فناوری‌های مورد استفاده برای اکتشاف معادن و بهره‌برداری از آن و فرآوری مواد معدنی عقب بماند و در حالی که اکنون در دنیا تا عمق 1500 متری زمین فرو رفته و ذخایر زمین را از دل آن بیرون می‌کشند ما به عمق 200 متری هم نرسیده‌ایم. محمدرضا بهرامن با این همه زمان کنونی را دورانی می‌داند که باید با ورود تکنولوژی و علم حوزه معدن دچار تحول شود. او می‌گوید همین‌قدر که به مسوولان حکومتی و دولتی نشان داده‌اند معدن، معدن است و برای بهره‌برداری و استفاده به نفع ملت، کار بزرگی صورت گرفته است. اکنون دست بخش خصوصی به بالای نخل رسیده و می‌تواند خرما بچیند. فقط نیازمند علم روز و فناوری مدرن است.
پی‌نوشت:
1- شخصیت اول داستان آدم آدم است نوشته برتولت برشت.