تاریخ انتشار:
خریداران به‌جای پول نفت به ایران چه می‌دهند؟
تهاتر، کلید مشکل پول نفت؟
اظهارات چند روز قبل احمد قلعه‌بانی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، مبنی بر دریافت پول نفت با غذا و دارو، بازتاب گسترده‌ای در میان رسانه‌ها داشت.
اظهارات چند روز قبل احمد قلعه‌بانی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، مبنی بر دریافت پول نفت با غذا و دارو، بازتاب گسترده‌ای در میان رسانه‌ها داشت. او از طلب چهار میلیارددلاری ایران از مشتریان خبر داد که به دلیل مشکلات تحریم، هنوز وصول نشده است و قرار است از شیوه تهاتر برای دریافت این مطالبات استفاده شود. همزمان با این اظهارات، تلاش شرکت «شل» برای پرداخت بدهی 3/2 میلیارددلاری خود به وسیله دارو نیز به دلیل مخالفت دولت انگلستان، با شکست مواجه شد. پیش از این نیاز تلاش «شل» برای پرداخت بدهی خود از طریق گندم، به دلیل مخالفت دولت انگلستان به سرانجام نرسیده بود. «شل» تنها شرکتی نیست که در تلاش است در ازای نفت، به ایران کالا صادر کند. علاوه بر کشورهایی همچون چین و کره جنوبی که حجم مبادلات بالایی با ایران دارند، برخی دیگر از کشورها مثل هند و ترکیه نیز طی سال‌های اخیر بیش از گذشته به «تهاتر» روی آورده‌اند. علاوه بر این، کشورهایی که واردات نفت کمی از ایران دارند یا درصدد واردات نفت از ایران هستند، همچون پاکستان و کره شمالی نیز درصدد مبادلات تهاتری با ایران هستند. به نظر می‌رسد تحریم‌های جدید آمریکا از بهمن سال گذشته نیز
بیش از گذشته کشورها را به سمت در پیش گرفتن تهاتر با ایران سوق خواهد داد. بر اساس این تحریم‌ها، پول نفت حاصل از صادرات نفت، در کشورهای واردکننده نفت از ایران بلوکه می‌شود و در مقابل ایران تنها خواهد توانست معادل آن کالا وارد کند. ایران پیش از این نیز تجربه تهاتر نفت در برابر کالا را در دهه 60 داشته است. در آن زمان، کمیته BTC عهده‌دار این امر بود. با افزایش تحریم‌های نفتی، وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز همچون سال‌های دهه 60، کمیته‌ای برای این کار تشکیل داده است. با این تفاوت که این بار، صادرات نفت نه به دلیل جنگ، که در اثر تحریم‌ها با موانع متعددی روبه‌رو است، مبادلات پولی و بانکی با دشواری بیشتری صورت می‌گیرد و کشورهای واردکننده، پول نفت را با ارز داخلی خود می‌پردازند.
ترکیه: از طلا تا کشتی
سال گذشته خبرگزاری رویترز خبر داده بود ترکیه به وسیله طلا پول نفت ایران را می‌دهد. صادرات طلا در بیشترین میزان خود در ماه ژوئیه سال 2012، به 8/1 میلیارد دلار رسیده بود. بعد از شناسایی این روش، ترکیه از طریق مرز دوبی اقدام به صادرات طلا به شکل چمدانی به ایران کرد. به گفته وزیر اقتصاد ترکیه، تنها در 9 ماه نخست سال 2012، ترکیه 5/6 میلیارد دلار طلا به ایران صادر کرده است. در سال جاری میلادی نیز این صادرات بعد از توقفی موقت در ژانویه، مجدداً از سر گرفته شده است. بر اساس گزارش رویترز، ترکیه در ماه فوریه، 9/117 میلیون دلار طلا به ایران و 3/402 میلیون دلار طلا به امارات متحده عربی (به عنوان مسیر احتمالی صادرات طلا به ایران) صادر کرده است. این بار گفته شده است ترکیه در قبال واردات گاز به ایران طلا صادر می‌کند. البته ترکیه به جز طلا، امکان صادرات کشتی و قایق نیز داشته است. در اسفند سال قبل روزنامه «تودیز زمان» خبر داد ایران درصدد است در ازای صادرات نفت، حدود سه میلیارد دلار کشتی و قایق از ترکیه بخرد. رئیس انجمن کشتی‌سازان ترکیه نیز این خبر را تایید کرده بود و آن را فرصتی برای صنعت کشتی‌سازی ترکیه دانسته بود. بر اساس این گزارش، ارزش صادرات صنعت کشتی‌سازی ترکیه با کاهشی 60درصدی به حدود 1/1 میلیارد دلار رسیده است که این قرارداد سه میلیارد دلاری می‌تواند وضعیت این صنعت را بهبود بخشد.
پاکستان: صادرات گاز در ازای برنج
سال گذشته خبر توافق ایران و پاکستان برای تهاتر نفت با یک میلیون تن گندم منتشر شد و برخی کارشناسان از عدم نیاز به گندم خارجی با توجه به خودکفایی در این محصول سخن گفتند. در این میان، خبری نیز مبنی بر آلوده بودن گندم وارداتی از پاکستان و همچنین هند منتشر شد و با تایید اصغر شایان، مدیر قرنطینه‌ای سازمان حفاظت نباتات کشور، رنگ واقعیت به خود گرفت. او اعلام کرد: محصول گندم کشور پاکستان به یکسری از عوامل بیماری‌زا به نام سیاهک ناقص گندم (کارنال بانت) و علف هرزی به نام «استریگا» آلوده است. با این وجود، خبرگزاری رویترز مدتی قبل خبر داده است قرارداد واردات یک میلیون‌تنی گندم پابرجاست؛ ولی تا‌کنون هیچ محموله‌ای به ایران صادر نشده است. بر اساس گزارش این خبرگزاری، نخستین محموله باید تا اواسط فوریه به ایران وارد می‌شد که این‌گونه نبوده است. قیمت خرید گندم، 300 دلار در تن تعیین شده که کمتر از قیمت فعلی گندم صادراتی پاکستان است. در شرایطی که به صورت رسمی جزییات این مبادله اعلام نشده است، برخی مقامات پاکستانی از تهاتر گندم با کود شیمیایی و سنگ آهن و برخی دیگر از پرداخت گندم در ازای بدهی این کشور بابت برق خبر می‌دهند.
علاوه بر بخش نفت، معاملات تهاتری ایران و پاکستان در ساخت پالایشگاه و صادرات گاز نیز در حال گسترش است و به گفته مشاور نخست‌وزیر پاکستان، ایران در قبال ساخت پالایشگاه در پاکستان و صادرات گاز به این کشور، برنج، گوشت و گندم دریافت می‌کند. تهاتر موجب شده است به‌رغم کاهش صادرات کشورهایی همچون چین و ژاپن به ایران بعد از تحریم، صادرات پاکستان به ایران در سال گذشته افزایش چند برابری یابد و از 272 میلیون دلار در سال 1390، به 736 میلیون دلار در سال 1391 برسد.
هندوستان و افزایش قیمت برنج باسماتی
مشکل وصول پول نفت از هند، نخستین بار به صورت گسترده در سال 1389 مطرح شد. برآوردهای غیررسمی، حجم بدهی معوق این کشور را تا 9 میلیارد دلار نیز اعلام کرده بودند. بر اساس گزارش رویترز، از تابستان سال 1390، «هالک‌بانک» ترکیه، 55 درصد پول نفتی هند را به یورو پرداخت می‌کرد که البته با تشدید تحریم‌ها، این پرداخت از بهمن سال گذشته متوقف شد. 45 درصد دیگر نیز به روپیه پرداخت می‌شود. این بخش از روپیه، مستقیماً جهت خرید مواد غذایی و دارویی به کار می‌رود. وال‌استریت‌ژورنال گزارش داده است ایران در مقابل صادرات نفت به هند، از این کشور برنج، کنجاله سویا و محصولات دارویی وارد می‌کند. بر اساس این گزارش، تقاضای ایران برای برنج باسماتی به حدی بوده است که قیمت برنج باسماتی به بیشترین میزان خود رسیده است. به گفته یکی از صادرکنندگان بزرگ هند، ایران هم‌اکنون ماهانه حدود 130 هزار تن برنج باسماتی از این کشور خریداری می‌کند. ذخایر روپیه ایران در فوریه سال جاری میلادی در بانک UCO هند، معادل چهار میلیارد دلار بوده است که این ذخایر، برای خرید کالای هندی همچون برنج و دارو به کار می‌رود. واردات برنج از هند در حالی صورت می‌گیرد که گزارش‌های متعددی از آلودگی برخی انواع برنج هندی منتشر شده است.
مبادلات تهاتری: از چین تا کره شمالی
به نظر می‌رسد در حالی که سالانه میلیاردها دلار کالا از چین وارد می‌شود و این کشور نیز بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران به شمار می‌رود، چندان عجیب نیست که مبادلات تهاتری با این کشور نیز در دستور کار قرار گیرد. گفته می‌شود مدت‌ها پیش از تحریم بخشی از پول نفت در چین باقی می‌ماند و در ازای آن، تاجران از این کشور کالا وارد می‌کردند. این روش بعد از تحریم‌ها بیش از پیش گسترش یافت و هم‌اکنون چین بخش بیشتری از پول نفت را با یوان پرداخت می‌کند تا واردکنندگان با آن کالای چینی وارد کنند. صادرات این کشور به ایران، در سال گذشته با رشدی 700 میلیون دلاری به بیش از 1/8 میلیارد دلار رسید. علاوه بر کشورهایی همچون چین که از واردکنندگان بزرگ نفت ایران به شمار می‌روند، کشورهای دیگری نیز وارد بازی تهاتر نفت و کالا شده‌اند که کره شمالی از این جمله است. این کشور دارای شش تریلیون دلار ذخایر معدنی است و گفته می‌شود در ازای واردات نفت و برخی کالاهای دیگر، سنگ آهن به ایران صادر خواهد کرد. در این میان گفته می‌شود تهاتر، به بخش نفت منحصر نمانده است و به تدریج شاهد افزایش تهاتر در بخش‌های گاز و پتروشیمی نیز خواهیم بود.
ترکیه: از طلا تا کشتی
سال گذشته خبرگزاری رویترز خبر داده بود ترکیه به وسیله طلا پول نفت ایران را می‌دهد. صادرات طلا در بیشترین میزان خود در ماه ژوئیه سال 2012، به 8/1 میلیارد دلار رسیده بود. بعد از شناسایی این روش، ترکیه از طریق مرز دوبی اقدام به صادرات طلا به شکل چمدانی به ایران کرد. به گفته وزیر اقتصاد ترکیه، تنها در 9 ماه نخست سال 2012، ترکیه 5/6 میلیارد دلار طلا به ایران صادر کرده است. در سال جاری میلادی نیز این صادرات بعد از توقفی موقت در ژانویه، مجدداً از سر گرفته شده است. بر اساس گزارش رویترز، ترکیه در ماه فوریه، 9/117 میلیون دلار طلا به ایران و 3/402 میلیون دلار طلا به امارات متحده عربی (به عنوان مسیر احتمالی صادرات طلا به ایران) صادر کرده است. این بار گفته شده است ترکیه در قبال واردات گاز به ایران طلا صادر می‌کند. البته ترکیه به جز طلا، امکان صادرات کشتی و قایق نیز داشته است. در اسفند سال قبل روزنامه «تودیز زمان» خبر داد ایران درصدد است در ازای صادرات نفت، حدود سه میلیارد دلار کشتی و قایق از ترکیه بخرد. رئیس انجمن کشتی‌سازان ترکیه نیز این خبر را تایید کرده بود و آن را فرصتی برای صنعت کشتی‌سازی ترکیه دانسته بود. بر اساس این گزارش، ارزش صادرات صنعت کشتی‌سازی ترکیه با کاهشی 60درصدی به حدود 1/1 میلیارد دلار رسیده است که این قرارداد سه میلیارد دلاری می‌تواند وضعیت این صنعت را بهبود بخشد.
پاکستان: صادرات گاز در ازای برنج
سال گذشته خبر توافق ایران و پاکستان برای تهاتر نفت با یک میلیون تن گندم منتشر شد و برخی کارشناسان از عدم نیاز به گندم خارجی با توجه به خودکفایی در این محصول سخن گفتند. در این میان، خبری نیز مبنی بر آلوده بودن گندم وارداتی از پاکستان و همچنین هند منتشر شد و با تایید اصغر شایان، مدیر قرنطینه‌ای سازمان حفاظت نباتات کشور، رنگ واقعیت به خود گرفت. او اعلام کرد: محصول گندم کشور پاکستان به یکسری از عوامل بیماری‌زا به نام سیاهک ناقص گندم (کارنال بانت) و علف هرزی به نام «استریگا» آلوده است. با این وجود، خبرگزاری رویترز مدتی قبل خبر داده است قرارداد واردات یک میلیون‌تنی گندم پابرجاست؛ ولی تا‌کنون هیچ محموله‌ای به ایران صادر نشده است. بر اساس گزارش این خبرگزاری، نخستین محموله باید تا اواسط فوریه به ایران وارد می‌شد که این‌گونه نبوده است. قیمت خرید گندم، 300 دلار در تن تعیین شده که کمتر از قیمت فعلی گندم صادراتی پاکستان است. در شرایطی که به صورت رسمی جزییات این مبادله اعلام نشده است، برخی مقامات پاکستانی از تهاتر گندم با کود شیمیایی و سنگ آهن و برخی دیگر از پرداخت گندم در ازای بدهی این کشور بابت برق خبر می‌دهند.
علاوه بر بخش نفت، معاملات تهاتری ایران و پاکستان در ساخت پالایشگاه و صادرات گاز نیز در حال گسترش است و به گفته مشاور نخست‌وزیر پاکستان، ایران در قبال ساخت پالایشگاه در پاکستان و صادرات گاز به این کشور، برنج، گوشت و گندم دریافت می‌کند. تهاتر موجب شده است به‌رغم کاهش صادرات کشورهایی همچون چین و ژاپن به ایران بعد از تحریم، صادرات پاکستان به ایران در سال گذشته افزایش چند برابری یابد و از 272 میلیون دلار در سال 1390، به 736 میلیون دلار در سال 1391 برسد.
هندوستان و افزایش قیمت برنج باسماتی
مشکل وصول پول نفت از هند، نخستین بار به صورت گسترده در سال 1389 مطرح شد. برآوردهای غیررسمی، حجم بدهی معوق این کشور را تا 9 میلیارد دلار نیز اعلام کرده بودند. بر اساس گزارش رویترز، از تابستان سال 1390، «هالک‌بانک» ترکیه، 55 درصد پول نفتی هند را به یورو پرداخت می‌کرد که البته با تشدید تحریم‌ها، این پرداخت از بهمن سال گذشته متوقف شد. 45 درصد دیگر نیز به روپیه پرداخت می‌شود. این بخش از روپیه، مستقیماً جهت خرید مواد غذایی و دارویی به کار می‌رود. وال‌استریت‌ژورنال گزارش داده است ایران در مقابل صادرات نفت به هند، از این کشور برنج، کنجاله سویا و محصولات دارویی وارد می‌کند. بر اساس این گزارش، تقاضای ایران برای برنج باسماتی به حدی بوده است که قیمت برنج باسماتی به بیشترین میزان خود رسیده است. به گفته یکی از صادرکنندگان بزرگ هند، ایران هم‌اکنون ماهانه حدود 130 هزار تن برنج باسماتی از این کشور خریداری می‌کند. ذخایر روپیه ایران در فوریه سال جاری میلادی در بانک UCO هند، معادل چهار میلیارد دلار بوده است که این ذخایر، برای خرید کالای هندی همچون برنج و دارو به کار می‌رود. واردات برنج از هند در حالی صورت می‌گیرد که گزارش‌های متعددی از آلودگی برخی انواع برنج هندی منتشر شده است.
مبادلات تهاتری: از چین تا کره شمالی
به نظر می‌رسد در حالی که سالانه میلیاردها دلار کالا از چین وارد می‌شود و این کشور نیز بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران به شمار می‌رود، چندان عجیب نیست که مبادلات تهاتری با این کشور نیز در دستور کار قرار گیرد. گفته می‌شود مدت‌ها پیش از تحریم بخشی از پول نفت در چین باقی می‌ماند و در ازای آن، تاجران از این کشور کالا وارد می‌کردند. این روش بعد از تحریم‌ها بیش از پیش گسترش یافت و هم‌اکنون چین بخش بیشتری از پول نفت را با یوان پرداخت می‌کند تا واردکنندگان با آن کالای چینی وارد کنند. صادرات این کشور به ایران، در سال گذشته با رشدی 700 میلیون دلاری به بیش از 1/8 میلیارد دلار رسید. علاوه بر کشورهایی همچون چین که از واردکنندگان بزرگ نفت ایران به شمار می‌روند، کشورهای دیگری نیز وارد بازی تهاتر نفت و کالا شده‌اند که کره شمالی از این جمله است. این کشور دارای شش تریلیون دلار ذخایر معدنی است و گفته می‌شود در ازای واردات نفت و برخی کالاهای دیگر، سنگ آهن به ایران صادر خواهد کرد. در این میان گفته می‌شود تهاتر، به بخش نفت منحصر نمانده است و به تدریج شاهد افزایش تهاتر در بخش‌های گاز و پتروشیمی نیز خواهیم بود.
دیدگاه تان را بنویسید