نابرابری قومیتی و توسعه

نابرابری بین گروه‌های قومیتی به توسعه آسیب می‌زند. از مدت‌ها قبل اقتصاددانان به رابطه بین نابرابری و توسعه پی ‌برده‌اند. اگر افراد کم‌درآمد از سلامت و در نتیجه بهره‌وری کمتری رنج ببرند، نابرابری درآمدی می‌تواند باعث کندی و توقف رشد شود. در مقاله جدیدی که در نشریه اقتصاد سیاسی منتشر می‌شود، سه اقتصاددان از جنبه دیگری به موضوع نگریسته‌اند. به استدلال آنها آنچه برای توسعه اهمیت دارد، شاید خود نابرابری نباشد بلکه تفاوت‌های اقتصادی باشد که بین گروه‌های قومیتی مختلف دیده می‌شود. نویسندگان مقاله به موقعیت مکانی 2129 گروه قومیتی و 7581 گروه زبانی در 173 کشور اشاره می‌کنند. برای برآورد میزان ثروت این گروه‌ها از شدت نور شبانه که توسط ماهواره‌ها اندازه‌گیری می‌شود، استفاده شد (اگر یک منطقه خاص نور بیشتری داشته باشد، احتمالاً ثروتمندتر است). این فرآیند به آنها اجازه می‌دهد یک شاخص جینی قومیتی (Ethnic Gini Index) بسازند که میزان نابرابری بین گروه‌های قومیتی مختلف در یک کشور را اندازه‌گیری می‌کند. آنها متوجه شدند که منطقه آفریقای زیر صحرای کبیر و آسیای جنوب و شرق نابرابرترین مناطق از نظر قومیتی هستند. در این مناطق گروه‌های کوچک و بسیار ثروتمند (مثلاً اعراب در غرب آفریقا) به افزایش شکاف نابرابری دامن می‌زنند. در مقابل، اروپای غربی بیشترین برابری قومیتی را دارد. نویسندگان مقاله همچنین نشان می‌دهند با کاهش نابرابری قومیتی در هر کشور، میانگین تولید ناخالص داخلی سرانه افزایش می‌یابد. هر یک انحراف معیار کاهش در شاخص جینی قومیتی هر کشور به معنای 28 درصد افزایش در تولید ناخالص داخلی سرانه است (یک انحراف معیار معادل تغییر سطح نیجریه به سطح نامیبیا است). به نظر می‌رسد نابرابری قومیتی رابطه انکارناپذیری با سطوح پایین توسعه داشته باشد. البته در مطالعات دیگر، نویسندگان متوجه شدند نابرابری‌های قومیتی منعکس‌کننده نابرابری در مواهب جغرافیایی -همانند زمین حاصلخیز یا فاصله از دریا- است. این نتایج را چگونه می‌توان توضیح داد؟ مقاله بیان می‌دارد هرگاه بین قومیت‌ها نابرابری وجود داشته باشد، کسانی که در پایین‌ترین گروه قرار می‌گیرند بیشتر از همه فشار فقر را احساس می‌کنند. شناسایی ثروتمندان نیز در این حالت آسان‌تر است؛ بنابراین در جوامعی که از نظر قومیتی نامتوازن باشند، احتمال بروز مناقشه و جنگ داخلی بیشتر است که این خود مانعی بر سر راه رشد خواهد بود. علاوه بر این گروه قومیتی اقلیت، اما ثروتمند و پرقدرت می‌توانند دولت را مجبور سازند به بهای نابودی دیگران فقط در فکر منافع آنها باشد. با استفاده از داده‌های 18 کشور در منطقه آفریقای زیر صحرای کبیر، نویسندگان متوجه شدند بین نابرابری قومیتی و وجود زیرساختارهای اساسی مانند برق و فاضلاب، رابطه منفی وجود دارد. خدمات عمومی نامناسب مانع رشد می‌شوند و دولتی که در جهت منافع یک گروه گام بر‌می‌دارد، از انجام اصلاحاتی مانند خصوصی‌سازی و آزادسازی تجارت -که برای تسریع رشد مفید هستند- دوری می‌کند.