نسخه جدید تحریک بازار

در چند سال گذشته شاهد خوابی عمیق در بخش مسکن بودیم و با وجود اینکه دولت به منظور بهبود این شرایط اقداماتی از جمله افزایش سقف تسهیلات مسکن را اجرایی کرد، این اقدامات تاثیر چندانی را در بازار مسکن ایجاد نکرد، البته به گفته بسیاری از کارشناسان تسهیلات بانکی در بلندمدت اثرات خود را خواهد گذاشت. از اقدامات دیگری که مورد بررسی قرار گرفته است، می‌توان به اوراق رهنی مسکن، لیزینگ مسکن و صندوق پس‌انداز منطقه‌ای و پروژه‌ای اشاره کرد که چند روز گذشته وزیر راه و شهرسازی در گردهمایی مدیران ارشد و روسای شعب بانک مسکن با بیان اینکه صندوق‌های پس‌انداز منطقه‌ای و پروژه‌ای در انتظار دریافت مجوز هستند، گفت: متاسفانه در دولت‌های نهم و دهم با این شعار عامه‌پسند که نیازی به پس‌انداز برای خانه‌دار شدن نیست و با 500 هزار تومان می‌توان خانه‌دار شد، رژیم پس‌اندازازبین رفت که در اواخر دهه 80 شاهد اضمحلال رژیم پس‌انداز مسکن و تشویق سیاست مصرف مسکن بدون پس‌انداز بودیم. همچنین عباس آخوندی در این گردهمایی از تبدیل شدن بانک مسکن از بانکی تجاری‌-‌تخصصی به بانکی توسعه‌ای-‌تخصصی به منظور خروج از رکود بخش مسکن خبر داد.
اما این تغییر ساختار در بانک مسکن به چه معنایی است و با تبدیل شدن بانکی تجاری به بانکی توسعه‌ای چه تغییراتی در بخش مسکن به وجود خواهد آمد؟ بانک‌های توسعه‌ای، بانک‌هایی هستند که به منظور سرعت بخشیدن و آسان کردن توسعه اقتصادی یک کشور، از طریق مجهز کردن و اختصاص دادن منابع میان‌مدت و بلندمدت و تشویق و ترغیب بخش خصوصی در کمک به توسعه اقتصادی، نقش‌آفرینی می‌کنند. تفاوت میان این بانک‌ها با بانک‌های تجاری در این است که بانک‌های توسعه‌ای معمولاً در طرح‌های پرریسک و دیر‌بازده سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما بانک‌های تجاری تمایل چندانی به آن ندارند. همچنین همان‌گونه که وزیر راه و شهرسازی در این گردهمایی به آن اشاره کرد، به‌زودی مجوز صندوق پس‌انداز منطقه‌ای از شورای پول و اعتبار دریافت می‌شود، به این ترتیب از پس‌اندازهای اشخاصی که در مناطق مختلف زندگی می‌کنند، برای تامین مالی مسکن در همان مناطق و برای همان اشخاص استفاده می‌شود که از نظر غلامرضا سلامی، مشاور وزیر راه و شهرسازی، هدف از ایجاد این صندوق‌ها این است که فرد با پس‌انداز خود بتواند خانه‌دار شود و در مرحله بعد می‌تواند از پس‌انداز دیگران نیز استفاده کند. البته این امکان وجود دارد که این روند برای بانک‌ها به شکلی باشد که نرخ تسهیلات بالا رود، بنابراین دولت باید با مداخله خود، در پایین آوردن نرخ سود کمک کند.
برخی از کارشناسان معتقدند صحبت‌های وزیر راه و شهرسازی نشان می‌دهد هدف دولت ایجاد پس‌انداز از طریق مشارکت اکثر مردم است و به این ترتیب تامین مالی برای ساخت‌وسازهای بزرگ مسکن از طریق پس‌اندازهای کوچک مردم صورت می‌گیرد و منجر به خانه‌دار شدن پس‌اندازکنندگان می‌شود.
در این راستا در این پرونده تجارت فردا، تاثیر صندوق پس‌انداز منطقه‌ای و تغییر بانک مسکن از یک بانک تجاری- تخصصی به یک بانک توسعه‌ای-‌تخصصی بر خروج از رکود بازار مسکن مورد بررسی قرار گرفته است. غلامرضا سلامی، مشاور وزیر راه و شهرسازی معتقد است بانک توسعه‌ای نقشی تعادلی در پروژه‌های مسکن، ایفا می‌کند، که با عرضه و تقاضا در بلندمدت تنظیم می‌شود. به گفته او، علاوه بر تامین مالی در سطح کلان، ارائه مشاوره و نظارت نیز می‌تواند در دستور کار این بانک قرار گیرد تا منابع طرح‌های توسعه‌ای هرز نرود. او کارکرد صندوق‌های ویژه منطقه‌ای را نیز برای سپرده‌گذاری خرد و خانه‌دار شدن افراد یک منطقه توصیف می‌کند.