ترس از کاهش نرخ تورم

بانک مرکزی اروپا در اقدامی غیرمنتظره، نرخ بهره را از 5/0 درصد به 25/0 درصد کاهش داد. این نهاد اقدام فوق را در پاسخ به کاهش بی‌سابقه نرخ تورم در سطح کشورهای اتحادیه انجام داد. نرخ تورم متوسط کشورهای عضو در ماه اکتبر به سالانه 7/0 درصد رسیده که بسیار کمتر از نرخ هدف دو درصد است. این کاهش نرخ تورم، نگرانی از امکان وقوع تورم منفی در اتحادیه را افزایش داد. کاهش نرخ تورم همچنین اثر شدیدی بر کاهش میزان سودآوری کسب‌وکار و در نتیجه میزان اشتغال خواهد داشت. البته رئیس بانک مرکزی اروپا احتمال وقوع تورم منفی را منتفی دانست. او تاکید کرد اگر منظور از تورم منفی، کاهش قیمت تعداد زیادی از کالاها در بخش اعظم کشورهای عضو است، این امر اتفاق نخواهد افتاد؛ البته امکان کاهش قیمت شماری از کالاها در معدودی از کشورها وجود دارد که از آن نمی‌توان به وقوع تورم منفی تعبیر کرد. او البته همچنین دستیابی به نرخ تورم دو درصد را هدفی میان‌مدت یا بلندمدت دانست و تاکید کرد امکان دستیابی به آن در کوتاه‌مدت، حتی با وجود کاهش اخیر نرخ‌های بهره، وجود ندارد. این اقدام بانک مرکزی اروپا، بحث‌های زیادی را بر‌انگیخت. از جمله اینکه آیا کاهش نرخ بهره در افزایش تورم موثر خواهد بود؟ و آیا این اقدام می‌تواند بحران را پایان دهد؟ کارشناسان البته نظرات متفاوتی دارند اما تقریباً همه به موثر بودن کاهش نرخ بهره بر افزایش تورم معتقدند؛ هر چند به احتمال زیاد این اقدام، خطر بحران را رفع نخواهد کرد. اما عدم رفع کامل بحران مسلماً به معنی بی‌اثر بودن سیاست‌های بانک مرکزی اروپا در بهبود شرایط نیست. البته بحث‌ها در مورد مفید و یا مناسب بودن تورم ایجاد‌شده پا‌برجاست. در حالی که مقامات اقتصادی فرانسه از این کاهش نرخ بهره استقبال کردند، مقامات آلمانی با «غیرمنتظره» خواندن این اقدام بانک مرکزی اروپا آن را باعث کاهش ارزش سپرده‌های بانک‌ها و ایجاد حباب قلمداد کردند. در واقع آلمان و بسیاری از اقتصاددانان دیگر، وقوع تورم منفی را غیرممکن دانسته و هیچ تهدیدی از این جانب حس نمی‌کنند. آنان دلیل کاهش نرخ تورم را کاهش دستمزد نیروی کار در کشورهایی مثل یونان و اسپانیا می‌دانند که نه‌تنها نشانه بدی نیست، بلکه حاکی از کاهش قیمت تمام‌شده کالاهای تولیدی در این دو کشور است که خود می‌تواند باعث رقابت‌پذیری صنایع آنها شود. این اختلاف نظر تا جایی پیش‌رفت که نماینده آلمان در بانک مرکزی اروپا، خواهان جمع‌آوری اطلاعات بیشتر از بازارها پیش از اتخاذ تصمیم شد. تقاضایی که البته مورد قبول قرار نگرفت. دسته‌ای دیگر از مخالفان این تصمیم، این‌طور استدلال می‌کنند که نرخ بهره فعلی، هنوز بحرانی نیست و بانک مرکزی با این کاهش، گزینه‌های در اختیار خود برای تغییر وضعیت‌های به مراتب وخیم‌تر را کاهش داده است. در واقع به عقیده آنها این بانک بسیار زود از این اقدام برای کنترل نرخ تورم استفاده کرده و با زمان‌بندی بهتر، می‌توانست از این اقدام بهره‌برداری موثرتری داشته باشد. پس از اعلام این تصمیم، یورو در حدود یک درصد ارزش خود در برابر دلار را از دست داد که تا اینجا، نتیجه خوبی محسوب می‌شود و می‌تواند باعث افزایش صادرات اروپا شود.