تاریخ انتشار:
چرا کالای ایرانی از بازار روسیه برگشت خورد؟
واکاوی تجارت با روسیه
بررسی کارنامه تجارت ایران و روسیه در سال‌های اخیر، نشان می‌دهد که کفه تجارت ایران با این کشور، به سمت واردات سنگینی می‌کند. این بدان معناست که روند تجاری ایران با روسیه یک‌طرفه و به سود روسیه است. اما سوال اینجاست «چرا با وجود بحران در روابط روسیه و غرب، ایران نتوانست از این فرصت بهره ببرد و سهم صادرات خود را در بازار بزرگ روسیه افزایش دهد؟»
بررسی کارنامه تجارت ایران و روسیه در سال‌های اخیر، نشان می‌دهد که کفه تجارت ایران با این کشور، به سمت واردات سنگینی می‌کند. این بدان معناست که روند تجاری ایران با روسیه یک‌طرفه و به سود روسیه است. اما سوال اینجاست «چرا با وجود بحران در روابط روسیه و غرب، ایران نتوانست از این فرصت بهره ببرد و سهم صادرات خود را در بازار بزرگ روسیه افزایش دهد؟» برخی از کارشناسان در بررسی چالش‌های تجارت با روسیه، شش چالش را در صادرات ایران به روسیه مطرح می‌کنند. به گفته آنها «سیستم ارزش‌گذاری بالای کالاهای ایرانی در گمرک روسیه»،«ضعف در بازاریابی و شناسایی ظرفیت‌های بازاری روسیه»، «فقدان استانداردهای بهداشتی مشترک»، «مشکلات مربوط به اخذ روادید»، «کشش تقاضای مصرف‌کنندگان روسی به کالاهای اروپایی» و «عدم اعتماد دو‌سویه بین تجار دو کشور» چالش‌های عمده صادرکنندگان ایرانی در مراوده با روسیه است. از سوی دیگر، بازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی در جدیدترین تحلیل خود و در پاسخ به این پرسش، چهار عامل را در این زمینه موثر می‌داند. «تحولات ارزی ایران و روسیه»، «لجستیک و پشتیبانی ضعیف تجاری در ایران»، «ضعف نهادی و نبود زنجیره‌های عرضه کالایی»
و «تبعیض تعرفه‌ای واردات کالا از ایران» از جمله عواملی است که ضریب نفوذ ایران در بازار روسیه را تضعیف کرده است. بر اساس این تحلیل، در بحث «تحولات ارزی ایران و روسیه» می‌توان گفت که کاهش ارزش پول ملی روسیه ورود کالا به بازار این کشور را سخت و گران کرد. به طوری که ارزش واردات کشاورزی و مواد غذایی این کشور را حدود 40 درصد کاهش داد و اقتصادی که حجم واردات سالانه کشاورزی و مواد غذایی آن در سال 2013 بیش از 75 /44 میلیارد دلار بود، به‌واسطه کاهش ارزش پول ملی و کاهش قیمت‌های جهانی، ارزش واردات آن به حدود 14 /27 میلیارد دلار کاهش یافت. در مقابل، ایران که به‌تازگی از زیر فشار تحریم‌ها خارج شده بود، مسیر تثبیت و تقویت ارزش پول ملی خود را در پیش گرفت و در شرایطی که روبل در سال‌های 2014 و 2015 به ترتیب 16 و 38 درصد ارزش خود را از دست داد، پول ملی ایران تنها 3 و 5 /3 درصد ارزان شد. این دو تحول در مجموع صادرات ایران را نسبت به رقبایی با سیاست ارزی پایدار تضعیف کرد. «مشکل لجستیک و پشتیبانی تجاری» دومین علت عمده عدم توفیق ایران برای نفوذ در بازار روسیه بود. اگرچه رتبه لجستیک ایران بعد از موافقتنامه برجام و رفع تحریم‌های
وضع شده بر حمل‌ونقل، از رتبه 112 در سال 2013 به رتبه 96 در سال 2016 بهبود یافته است، اما همچنان یکی از نقطه ضعف‌های اساسی تجارت در ایران، وضعیت پشتیبانی تجاری است. در ورود به بازار بزرگی مانند روسیه نیز وضعیت پشتیبانی تجاری بسیار اثرگذار است. از سوی دیگر، علاوه بربهبود وضعیت لجستیک تجاری کشور، نهادسازی، تقویت زنجیره عرضه و استانداردسازی و بهبود کیفیت بسته‌بندی ضرورت دارد. عدم ورود به پیمان‌ها و ترتیبات تجاری جهانی و منطقه‌ای نیز چهارمین عاملی است که باعث شده سیاست تبعیض‌آمیز تعرفه‌ای ضد ورود برخی کالاهای ایرانی از سوی روسیه وضع شود. در این پرونده سعی کردیم در گفت‌و‌گو با کارشناسان این حوزه، به بررسی موانع و چالش‌های پیش روی تجارت ایران و روسیه بپردازیم.
دیدگاه تان را بنویسید