آلودگی پولی

نگرانی از ورود پول کثیف این بار از سوی مقام ناظر پولی کشور بیان شد. با نزدیک شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال جاری، ماجرای ورود پول کثیف به انتخابات دوباره مطرح شد و این بار رئیس‌کل بانک مرکزی در اظهارنظری عنوان کرد «بانک مرکزی فرآیندی را در پیش گرفته است تا از این طریق بتواند مانع ورود پول‌های کثیف به انتخابات شود.» اما هشدارها و حساسیت‌ها به این پدیده از چه زمان جلوه بیشتری یافت؟ و اینکه چنین پدیده‌ای در سیستم‌های اداری و سیاسی کشور چه تبعات مالی و اجتماعی به همراه خواهد داشت؟ مشاهده اتفاقاتی نظیر پدیده شاندیز، اختلاس‌های مالی، اعتراضات به موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز و... می‌تواند همگی شواهدی از وجود ضعف در سیستم نظارتی پولی کشور در سال‌های گذشته باشد که تیزبینی بیشتری را از جانب نهاد ناظر می‌طلبد. البته چنین اتفاقاتی در بخش پولی ایران چندان هم عجیب نیست. با مراجعه به سایت گروه اقدام مالی (FATF) که در زمینه پولشویی فعالیت می‌کند مشاهده می‌کنیم که تنها نام ایران و کره شمالی را در زمره کشورهای در معرض ریسک پولشویی قرار داده است.

سررشته اصلی طرح این صحبت‌ها به اظهارنظر وزیر کشور در اسفند سال گذشته برمی‌گردد. رحمانی‌فضلی در گردهمایی روسای پلیس مبارزه با مواد مخدر کشور با اشاره به ورود بخشی از پول‌های کثیف ناشی از قاچاق مواد مخدر به سیاست، گفته بود: «ورود این پول‌ها به چرخه انتخاباتی متاسفانه باعث ایجاد شکاف، اعمال‌ نظر و اعمال قدرت توسط برخی افراد شده است؛ تا جایی که اگر دقت لازم را نداشته باشیم، ورود این پول‌ها توانایی آن را دارد که قدرت‌ها را نیز آلوده کند.»

این اظهارنظر وزیر کشور درست در روزهایی بود که محمدرضا رحیمی، معاون اول محمود احمدی‌نژاد در نامه‌ای عنوان کرده بود «در انتخابات مجلس هشتم به ۱۷۰ نامزد انتخابات پول نقد پرداخت‌ شده و رئیس دولت وقت در جریان امور بوده است.»

با این حال چندی بعد این هشدار وزیر کشور جنجال‌ساز و باعث واکنش بی‌سابقه نمایندگان مجلس شد به طوری که پای رحمانی‌فضلی را در ابتدای امسال به مجلس باز کرد تا نسبت به مساله ورود پول کثیف به انتخابات پاسخگو باشد. اگرچه وزیر کشور در نهایت از اظهاراتش عقب‌نشینی کرد و به صورت تلویحی گفت که رسانه‌ها این مساله را اشتباه منعکس کردند، با این حال این ماجرا خاتمه نیافت و حالا در ماه‌های پایانی امسال با توجه به نزدیک شدن به موعد انتخابات مجلس، این موضوع دوباره از سوی مسوولان دولتی مطرح شده است.

با این حال از گفته‌های ولی‌الله سیف این‌گونه استنباط می‌شود که بانک مرکزی مترصد آن است تا با ابزارهای نظارتی خود راه را بر تزریق این‌گونه منابع غیرقانونی به انتخابات سد کند. شائبه همکاری‌های مالی برخی ارگان‌ها با کاندیداهای انتخاباتی همواره در برهه‌های انتخابات مطرح شده است. زمزمه‌های حمایت‌های مالی که می‌تواند باعث سوگیری نتایج انتخاباتی به نفع یک فرد یا جریان خاص شود، رقابت‌های انتخاباتی را ناعادلانه خواهد کرد. حتی نمایندگان برخی از احزاب نیز وجود پول‌های کثیف در عرصه رقابت‌های سیاسی را یک واقعیت دانسته‌اند که می‌خواهد قدرت سیاسی مبتنی بر رای و اراده مردم را مخدوش کند.

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد مساله ورود پول‌های کثیف به انتخابات کماکان از نظر دولتی‌ها یک دغدغه جدی محسوب می‌شود و آنها همچنان با این مساله و تلاش برای جلوگیری از این پدیده درگیر هستند. چرا که خطر تاثیر پول‌های کثیف در عرصه رقابت‌های سیاسی آن هم در گرماگرم انتخابات پیش‌رو قادر است قدرت سیاسی مبتنی بر رای و اراده مردم را دچار خدشه کند و فضا را از مسیری که قانونمند، شفاف و مبتنی بر رقابت سالم باشد، خارج کند. اما بانک مرکزی به سیستم‌های ضد‌پولشویی خود اعتقاد دارد و رئیس‌کل این بانک نیز این اطمینان را داده است که در صورت مشاهده موارد مشکوک در زمینه ورود پول‌های کثیف به انتخابات، به طور حتم با آن برخورد می‌کندو پیگیری‌های لازم انجام می‌شود.