جنجال حسابی

این روزها بازهم شایعات پیرامون نظام بانکداری کشور شدت گرفته است. این بار نوبت به حساب‌های بانکی جعلی بود که جنجال‌سازی کنند. اعلام آماری از سوی رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر 38 میلیون حساب بانکی مشکل‌دار که هشت میلیون آن بی‌هویت هستند، تنها کافی بود که دوباره تنور شایعات پیرامون فساد در بانک‌ها، داغ شود و بازهم پای نظارت‌های بانک مرکزی را به میان بکشد.

در این راستا رئیس‌کل بانک مرکزی در یک برنامه تلویزیونی گفت 300 میلیون حساب در نظام بانکی وجود دارد که ۳۸ میلیون آن، حساب‌هایی است که دارای شماره شناسه و کد ملی تطبیق داده‌نشده است و از این تعداد، ۳۰ میلیون حساب راکد و هشت میلیون حساب فعال است که ارقام آن کوچک است و هنوز شناسایی نشده‌اند. اگرچه این پدیده در سیستم بانکی کشور موضوع تازه‌ای نیست و در سال‌های اخیر شاهد بودیم که بارها برخی از نمایندگان مجلس و کارشناسان بانکی نسبت به وجود میلیون‌ها حساب بانکی بی‌نام و نشان و بدون هویت هشدار داده بودند.
اما هیچ‌گاه از سوی مقامات پولی و بانکی کشور درباره تعداد حساب‌های جعلی آماری ارائه نشده بود. اما در دولت یازدهم عالی‌ترین مقام پولی کشور آماری از حساب‌های بانکی مشکل‌دار ارائه می‌دهد که ذهن عموم جامعه را به خود درگیر می‌کند و این پرسش مطرح می‌شود که آیا نظام بانکداری کشور به همین سادگی اجازه می‌دهد که حساب‌های بی‌هویت باز شوند؟ از آن مهم‌تر این حساب‌ها با چه مقاصدی افتتاح می‌شوند؟ با این حال برخی کارشناسان پولی و بانکی معتقدند نبود موسسات رتبه‌بندی، عدم استفاده از موسسات حسابرسی و ضعف بانک مرکزی در نظارت سه عامل وجود حساب‌های جعلی در نظام بانکی کشور است.

حساب‌هایی که گفته می‌شود عمدتاً با هدف انجام مقاصدی چون دور زدن سامانه استعلام نظام بانکی کشور افتتاح می‌شوند و اگرچه صحت و سقم این ادعا مشخص نیست اما چندی پیش یکی از نمایندگان مجلس گفته بود ثبت ۳۰ میلیون حساب بانکی با کد ملی نامعتبر به معنای ثبت ۳۰ میلیون حساب جعلی برای انجام امور خلاف، پولشویی و کلاهبرداری است. قاسم جعفری حتی عنوان کرده بود تنها پنج میلیون حساب بانکی با کد ملی نامعتبر مربوط به یکی از بانک‌های دولتی است.

حالا اعلام آمار رسمی از سوی رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر شناسایی 38 میلیون حساب مشکل‌دار باعث شده تا این روزها بازهم به نگرانی‌ها نسبت به عملکرد نظام بانکداری‌ کشور دامن زده شود. هرچند بانک مرکزی در راستای شفاف‌سازی چند روز بعد از این سخنان ولی‌الله سیف در اطلاعیه‌ای در سایت خود آماری از حساب‌های بانکی فعال و راکد اعلام کرد که تنها در حدود دو میلیون و 400 هزار حساب بدون شناسه ملی هستند و در مابقی این 38 میلیون حساب مشکل‌دار مسکوت مانده‌اند. البته این تمام ماجرا نیست بلکه به تازگی معاون اول رئیس‌جمهور هم از یک فساد دیگر در عرصه بانکی سخن گفته است مبنی بر اینکه یک فرد دیگر در یک شعبه بانک 900 حساب باز کرده است که با این حساب‌های بانکی هرکاری می‌توانسته انجام دهد. این موضوعی است که در پرونده پیش‌رو به بررسی آن پرداخته‌ایم.