تاریخ انتشار:
حسین مرعشی، عضو حزب کارگزاران پیام انتخابات مجلس دهم را تحلیل می‌کند
تحقق آرامش و رونق اقتصادی
ماراتن ۱۰ اردیبهشت‌ماه هم به پایان رسید و تکلیف تمام کرسی‌های مجلس به جز مورد مینو خالقی در اصفهان مشخص شد. برخلاف ادعای بسیاری از مخالفان دولت این بار نیز ائتلاف اصلاح‌طلبان و حامیان دولت برنده انتخابات شدند و از ۶۸ کرسی باقیمانده توانستند ۴۳ کرسی را به خود اختصاص دهند.
انتخابات مرحله دوم مجلس دهم برگزار شد. به هر حال در انتخابات دور دوم، نتیجه برای فهرست امید به مراتب بهتر بود. شما چنین نتیجه‌ای را پیش‌بینی می‌کردید کما اینکه بسیاری از منتقدان دولت بر این باور بودند که این بار برنده رقابت دور دوم انتخابات مجلس هستند. اما بیش از 50 درصد از کرسی‌ها به ائتلاف حامیان دولت و اصلاح‌طلبان اختصاص یافت؟
بله، من در مصاحبه‌های متعدد تاکید کرده بودم که ما حداقل 40 کرسی را از 68 کرسی مجلس در دور دوم خواهیم گرفت اما بعد از نتیجه انتخابات مشخص شد که این تعداد بیشتر شده و به 43 کرسی رسیده است.
در انتخابات 10 اردیبهشت‌ماه چند درصد کرسی‌ها به فهرست امید اختصاص پیدا کرد.
در مرحله دوم انتخابات 63 درصد کرسی‌ها را ائتلاف حامیان دولت و اصلاح‌طلبان گرفتند. این در حالی بود که این رقم در دور اول 57 درصد بود و آمار افزایش را نشان می‌دهد.
یعنی ائتلاف در دور دوم نسبت به دور اول بیشتر مورد اقبال قرار گرفته و مردم به آنها رای بیشتری داده‌اند؟
بله، حدود شش درصد وضعیت به نفع اصلاح‌طلبان تقویت شده است. این در حالی بود که برخی مخالفان این ارزیابی را داشتند که درصد پیروزی ما کاهش خواهد داشت اما من اطمینان داشتم که وضعیت ما نسبت به مرحله اول بهتر خواهد بود و خوشبختانه این پیش‌بینی محقق شد.
فکر می‌کنید دلیل اینکه موقعیت اصلاح‌طلبان ارتقا پیدا کرده است، چیست؟ چه عواملی موجب شده جبهه مقابل اصلاح‌طلبان، کمتر از 40 درصد کرسی‌ها را به خود اختصاص دهد؟
پیروزی لیست امید در انتخابات هفتم اسفندماه نتایج انتخابات در دور دوم را تحت تاثیر قرار داد. پیروزی قاطع در تهران خیلی پیام داشت و موج آن باعث پیروزی مجدد ما در دور دوم شد. به عبارت دیگر می‌توان گفت ایران تهرانیزه شده و از رویکرد سیاسی مردم تهران الگو گرفته شد و مردم بسیاری از شهرستان‌ها از این نحوه رای دادن تبعیت کردند.
در حال حاضر با اضافه شدن تعداد 43 نفر اصلاح‌طلب و کاندیداهای لیست امید به مجلس دهم، این مجلس چند کاندیدای اصلاح‌طلب دارد. به هر حال در مورد تعداد اختلاف‌نظرهایی وجود دارد و هر جناح سیاسی تلاش دارد تعداد کرسی‌های خود را بیشتر نشان بدهد؟
در مجلس دهم تعداد کاندیداهای اصلاح‌طلب و حامی دولت 168 نفر هستند.
مجلسی که 168 کاندیدای اصلاح‌طلب در مجلس دارد چه پیامی را به جامعه منتقل می‌کند؟
مهم‌ترین پیام آن تغییر و تحول در قوه مقننه است. مهم‌تر از پیامی که حضور 168 نماینده اصلاح‌طلب در مجلس دهم دارد پیامی است که کم شدن اقلیت تندرو در مجلس، به جامعه منتقل کرد. به هر حال مردم نشان دادند تمایلی به حضور افراد تندرو در پارلمان ندارند چون افراد تندرو تنها کارشان تحمیل هزینه به کشور است.
شما تاکید کردید که تعداد تندروها در مجلس کاهش داشته است در حال حاضر تعداد دقیق آنها در مجلس دهم چقدر است؟ امکان دارد که این اقلیت محدود بتوانند یک فراکسیون جداگانه داشته باشند؟
تعدادشان بسیار کم شده و به 15 نفر نیز نمی‌رسند به همین دلیل بعید است که فراکسیون مستقل تشکیل دهند.
در برابر فراکسیون امید فراکسیون اصولگرایان قرار دارد. شما وضعیت اصولگرایان را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
به نظر من در مجلس دهم سه فراکسیون خواهیم داشت. فراکسیون امید که ترکیبی از اصلاح‌طلبان و حامیان دولت یعنی حزب عدالت و توسعه هستند. فراکسیون دیگر، فراکسیون اصولگرایان است. فراکسیون دیگر گروه پایداری هستند که چون خیلی در اقلیت هستند به همین دلیل در فراکسیون اصولگرایان ادغام می‌شوند.
بخش زیادی از اصولگرایانی که رای آوردند همراه و همگام دولت هستند. حدود 80 درصد از این اصولگرایان با دولت همراه هستند. وجه بارز این مجلس، تلاش برای حل مشکلات مردم است.
همراهی مجلس دهم با دولت در چه حد است؟ برخی از نمایندگانی که در انتخابات دهم مجلس رای نیاوردند به این نکته اشاره کردند که نمایندگان مجلس دهم وکیل‌المله نیستند بلکه وکیل‌الدوله هستند. به طور مثال آقای حدادعادل این نکته را برای نخستین بار مطرح کردند. شما در مورد این سخنان آقای حدادعادل چه ارزیابی دارید؟
اگر هم وکیل‌الدوله باشند به مراتب بهتر از وکیل‌الدوله‌های دوره‌های هفتم، هشتم و نهم هستند چون این دولت، دولت عاقلی است برای همین خیلی بهتر است که انسان وکیل چنین دولتی باشد تا اینکه بخواهد وکیل دولت معجزه هزاره‌سوم باشد. آقای حداد خوشبختانه در این عرصه تجربه کافی دارند و بهتر بود که در مورد وکیل‌الدوله بودن نمایندگان مجلس دهم اظهارنظر نکنند.
در حال حاضر بحث مستقل‌ها در مجلس دهم بسیار جدی است. هر دو جناح سیاسی تلاش دارند نیروهای مستقل را وارد جبهه خود کنند. سوال اساسی این است که با توجه به نتیجه انتخابات دور دوم و مشخص شدن جهت‌گیری سیاسی منتخبان، در حال حاضر چند نفر نیروی مستقل در مجلس دهم حضور دارد؟
مستقل به معنای واقعی کلمه بسیار کم هستند. بسیاری از نمایندگان مستقل در مجلس تکلیف خود را روشن می‌کنند. بسیاری از افراد مستقل در واقع اصلاح‌طلب هستند اما از ترس رد صلاحیت خود را مستقل معرفی کردند. جمعی از این افراد مستقل در واقع اصولگرا هستند که این افراد ضمن رصد شرایط متوجه شدند که وضعیت اصولگرایان چندان خوب نیست و اصولگرایان رای نمی‌آورند به همین دلیل خود را مستقل معرفی کردند. تعداد مستقل‌ها در واقع کمتر از 10 نفر است.
کمتر از یک ماه دیگر به تشکیل مجلس دهم باقی مانده است. به نظر شما در مجلس دهم چند فراکسیون تشکیل خواهد شد؟
به نظر من سه فراکسیون خواهیم داشت. ابتدا فراکسیون امید که ترکیبی از اصلاح‌طلبان و حامیان دولت یعنی حزب عدالت و توسعه هستند. یک فراکسیون دیگر، فراکسیون اصولگرایان است. فراکسیون دیگر گروه پایداری هستند که چون خیلی در اقلیت هستند به همین دلیل در فراکسیون اصولگرایان ادغام شده و فراکسیون جدایی نخواهند داشت. به نظر من فراکسیون اقلیت هم با توجه به تعداد اندک تشکیل نخواهد شد.
شما به ترکیب سیاسی مجلس دهم و فراکسیون‌ها اشاره کردید. به نظر شما میزان تاثیرگذاری کدام یک از فراکسیون‌های مجلس دهم بیشتر است. به عبارت دیگر کدام گروه بیشتر معادلات سیاسی مجلس را شکل می‌دهند؟
این مجلس مجلسی خواهد بود که تنها یک فراکسیون تعیین‌کننده معادلات سیاسی نخواهد بود. به نظر من تعامل میان دو فراکسیون اصلی و دو رهبر اصلی مجلس یعنی جناب آقای عارف و جناب آقای لاریجانی در این مورد تعیین‌کننده خواهد بود. این تعامل سرنوشت مجلس دهم را رقم می‌زند.
شما به موضوع تعامل آقای عارف و لاریجانی در مجلس دهم اشاره کردید. به هر حال موضوع ریاست قوه مقننه به بحث بسیار جدی عرصه سیاست، تبدیل شده است. پیش‌بینی شما از ترکیب هیات‌رئیسه مجلس و به ویژه ریاست مجلس چیست؟ در نهایت چه فردی در جایگاه ریاست مجلس و هیات‌رئیسه تکیه خواهد زد.
این موضوع بستگی به رای نهایی نمایندگان دارد. البته فراکسیون امید به صورت قاطع نظرش بر ریاست آقای عارف است. این فراکسیون در این مورد تردیدی ندارد. فراکسیون اصولگرایان هم مصمم بر ریاست آقای لاریجانی هستند. سوال اساسی این است که آیا این دو فراکسیون قادر خواهند بود تا با یکدیگر تعاملی داشته باشند و بر سر ریاست یک نفر یا هیات‌رئیسه ترکیبی به توافق برسند در غیر این صورت احتمال وزن‌کشی در صحن علنی مجلس بیشتر می‌شود.
به نظر شما کدام یک از این دو احتمال بیشتر در عرصه سیاست کشور و در داخل مجلس احتمال وقوع دارد؟
باور من این است که این موضوع با گفت‌وگو قابل حل نیست و در نهایت به صحن علنی مجلس کشیده شده و وزن‌کشی انجام می‌شود. بدین ترتیب تکلیف رئیس مجلس مشخص می‌شود و یکی از آقایان یعنی آقای لاریجانی یا آقای عارف رئیس مجلس خواهند شد. به هر حال اینکه رئیس قوه مقننه چه فردی باشد برای دولت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
بسیاری از کارشناسان سیاسی این تحلیل را ارائه می‌دهند که رابطه آقای لاریجانی با دولت بسیار خوب است و بهتر است تا آقای لاریجانی با توجه به سابقه دو دوره چهارساله ریاست مجلس همچنان رئیس مجلس باقی بمانند و آقای عارف نایب‌رئیس مجلس شوند. شما در این مورد چه ارزیابی دارید؟
شما در حالی به رابطه حسنه دولت با آقای لاریجانی اشاره می‌کنید که همگان می‌دانند که رابطه آقای عارف به مراتب بیشتر حسنه است و اگر آقای عارف در راس مجلس قرار بگیرند به نظر می‌رسد تعامل دولت و مجلس بیشتر خواهد شد.
البته آقای لاریجانی از قدرت لابی‌گری بیشتری برخوردارند که آقای عارف فاقد آن است، مهم‌تر اینکه آقای عارف بیش از اینکه مرد قانون باشد مرد اجرا و یک فرد تکنوکرات محسوب می‌شود؟ و به همین دلیل کارشناسان سیاسی این ایده را مطرح می‌کنند که ریاست آقای لاریجانی نسبت به آقای عارف، بیشتر به نفع دولت تدبیر و امید است؟
آقای عارف هم از این ویژگی برخوردار است، هر چند افراد در این مورد تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. آقای لاریجانی در موضوع برجام از دولت حمایت کردند اما در سایر موارد که طرفدار دولت نبودند.
یعنی این اعتقاد را دارید که اختلاف‌نظرهای دولت با مجلس نهم در صورت ریاست آقای عارف کاهش پیدا می‌کند.
بله، دقیقاً همین‌طور است. بین مجلس نهم و دولت آقای روحانی اختلاف‌نظرهایی وجود داشت. شما می‌توانید موارد آن را در استیضاح وزرا و عدم رای اعتماد به وزرا مشاهده کنید که مجلس گاهی با دولت همراهی نکرده است.
شما تاکید داشتید که آقای لاریجانی فارغ از حمایت همه‌جانبه از برجام در بسیاری از موارد با دولت همراهی نکرده است و همین موجب شده که دولت نتواند زودتر به وعده‌های خود جامه عمل بپوشاند. فکر می‌کنید که چه دلایلی موجب شده است تا آقای لاریجانی با تمام قوا از برجام حمایت کند؟
آقای لاریجانی در ریاست مجلس، با هوشمندی و سیاست از برجام حمایت کردند. این اقدام ایشان خیلی به سود دولت بود. البته ایشان خیلی خوب می‌دانستند که برجام از پشتیبانی مردم جامعه برخوردار است. به همین دلیل هوشمندانه با قضیه برجام برخورد کردند و همین موجب شد فاصله خود را با پایداری‌ها به نمایش بگذارند. این اقدام ایشان بسیار قابل تقدیر است. ذکر این نکته را نباید فراموش کرد که همین اقدام موجب شد که مورد حمله بسیاری از عناصر افراطی و تندرو قرار بگیرد.
رابطه دولت و مجلس بعد از شروع به کار مجلس دهم چگونه خواهد بود. به هر حال مجلس نهم با سردمداری عده‌ای تندرو توانست رکورد سوال، استیضاح و تذکر و کارت زرد را در تاریخ پارلمان‌های ایران بشکند. به نظر شما این رابطه چطور خواهد بود و چه تاثیراتی را برجای خواهد گذاشت؟
رابطه بسیار صمیمانه‌ای خواهد بود و آقای روحانی در یک سال باقیمانده از ریاست‌جمهوری دور نخست خودشان این فرصت را دارند که از همکاری مجلس استفاده کنند و خدمات خودشان را گسترش بدهند.
در حال حاضر شایعات زیادی در مورد احتمال ترمیم کابینه شنیده می‌شود. به نظر شما احتمال دارد که هیات دولت تغییراتی را تجربه کرده و بسیاری با قطار دولت خداحافظی کرده یا اینکه سوار آن شوند؟
بله، به نظرم الان زمان آن فرا رسیده که ایشان کابینه خود را تغییر بدهند زیرا مجلس در این مورد همکاری لازم را انجام می‌دهد. الان فرصت خوبی است تا کابینه تغییر کند تا قبل از اینکه بخواهد رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم شروع بشود، آقای روحانی از تعامل مجلس نهایت بهره را ببرد.
شما از تغییرات ایجاد‌شده در کابینه آقای روحانی در فاصله یک سال باقیمانده استقبال کردید. به نظر شما کدام یک از وزیران تغییر خواهند کرد؟
این خبر بسیار شایع شده است که بعد از هفتم خردادماه کابینه تغییر خواهد کرد. البته اسامی برخی از وزرا هم ذکر شده است، اینکه این شایعه چقدر رنگ واقعیت به خود می‌گیرد در گذر زمان مشخص می‌شود.
چرا شما این توصیه را دارید که باید کابینه تغییر کند؟
من از کسانی هستم که توصیه می‌کنم دولت کابینه را تغییر داده و در این مورد روحیه تهاجمی داشته باشد. به هر حال برخی از اعضای کابینه برای شرایط قبل از برجام مناسب بودند اما حالا بهتر است تا در این مورد تجدیدنظر انجام شود.
به نظر شما این مجلس، مجلسی خواهد بود که مناسب با شرایط برجام و اجرای آن باشد؟ به عبارت دیگر می‌تواند کشور را در بهره‌گیری از فرصت‌های برجام یاری رساند؟
بله، مهم‌ترین مزیت این مجلس این است که مخالفان برجام در آن به حداقل رسیدند و موافقان اجرای برجام نیرومندتر از گذشته شدند.
فرض کنید مجلس دهم کار خود را آغاز کرد. به نظر شما اولین موضوعی که مجلس باید در اولویت رسیدگی قرار بدهد، چیست؟
ایجاد رونق اقتصادی. مجلس باید با دولت وارد تعامل شود. لوایح ارسالی دولت را در اسرع وقت بررسی کرده و تدابیری را اجرایی کند تا بازار به سمت آرامش حرکت کند. به هر حال مشکل اصلی اقتصاد ایران در این مقطع زمانی ادامه رکود است. حل این مشکل باید در دستور کار مجلس قرار بگیرد.
توصیه شما برای برون‌رفت از این بحران چیست؟
من تغییر ستاد اقتصادی دولت را پیش‌نیاز انجام این کار می‌دانم.
مشکل ستاد اقتصادی دولت چیست که شما تاکید دارید در صورت تغییر اعضا بسیاری از مشکلات حل خواهد شد؟
این تیم برای کنترل تورم موفقیت‌های خوبی داشته است و ماموریت ملی خود را به خوبی به انجام رساندند. اما در حال حاضر که تورم کم شده است باید مدیرانی به کار گرفته شوند که بتوانند رونق را به اقتصاد ایران بازگردانند. برای تحقق چنین شرایطی مدیرانی با تفکر باز اقتصادی مورد نیاز است. شاکله سیاست‌های این تیم کنترل تورم است در حالی که مشکل اقتصاد ما دیگر کنترل تورم نیست. در حال حاضر مشکل اقتصاد ایران کمبود رشد اقتصادی است. بهتر است افرادی جایگزین شوند تا بتوانند رونق اقتصادی را ایجاد کنند.
شما به تغییر اشاره کردید. دقیقاً منظورتان تغییر در راس کدام نهادها بود؟
ستاد اقتصادی شامل سازمان برنامه، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی است. این تیم موفق شده است تورم را کنترل کند اما تیمی که می‌تواند تورم را کنترل کند الزاماً نخواهد توانست رونق اقتصادی را به وجود بیاورد. رونق اقتصادی نیازمند مدیرانی با نگرش جدید است که یکی از آنها اعتماد به بخش خصوصی است چون جز این راهکاری وجود ندارد تا بتوان از شرایط سخت موجود عبور کرد.
با توجه به اجرای برجام و حواشی ایجاد شده یک نگرانی نسبت به آینده در میان مردم مشاهده می‌شود و مانع جدی برای فعالیت اقتصادی شده است. به نظر شما برای حل این معضل باید چه کار کرد؟
زمانی که شعار آرامش اصلاح‌طلبان در بازار اجرایی شود این مشکل برطرف می‌شود. به هر حال مجموعه اقدامات انجام‌شده در حوزه اقتصادی نشان می‌دهد که همه دنبال اجرای یک سیاست و تحقق یک هدف هستند. البته باید یک سیاست واحد دنبال شود تا جامعه شاهد اختلاف‌نظر در اجرای برجام نباشد و تنشی در عرصه سیاسی به وجود نیامده و دیگر تکرار نشود. بهتر است تکلیف تعامل با جهان به صورت دقیق روشن شود، در این صورت بهتر امکان تصمیم‌گیری وجود دارد.
به نظر شما مجلس آتی یعنی مجلس دهم مجلسی خواهد بود که بتواند رشد اقتصادی مورد انتظار را محقق کند؟ به هر حال همه انتظار دارند که دولت در یک سال باقیمانده با توجه به پیروزی حامیانش در مجلس این رشد اقتصادی را محقق کند تا مردم نتایج ملموس آن را در زندگی خود حس کنند؟
بله، بسترهای مناسب آن کاملاً فراهم است و این انتظار جامعه است. این کار بیش از اینکه به مجلس مربوط شود به دولت ارتباط پیدا می‌کند. اگر دولت مصمم باشد مجلس ظرفیت لازم را فراهم می‌کند. مهم این است که دولت اراده این کار را داشته باشد. خوشبختانه این عزم وجود داشته و به شرط ایجاد تغییرات، امکان تحقق این مهم وجود دارد. من اطمینان دارم که مجلس از تمام ظرفیت خود در این راستا استفاده خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید