برد در وقت اضافه

کمتر تحلیلگری پیش از هفتم اسفندماه سال پیش تصور می‌کرد که دست‌کم 190 نماینده مجلس نهم با رای مردم امکان تمدید اجاره‌نامه بهارستان را پیدا نکنند. با توجه به رد گسترده صلاحیت نامزدهای شاخص ائتلاف حامیان دولت متشکل از اصلاح‌طلبان، میانه‌روها و اصولگرایان معتدل پیش‌بینی تغییرات گسترده در کرسی‌های مجلس دهم تا حدودی بعید به نظر می‌رسید. با این حال راهبرد حامیان دولت در شناسایی چهره‌های گمنام همفکر، در کنار بهره‌گیری از امکانات مدرن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و پیام حدود سه دقیقه‌ای یکی از رهبران این ائتلاف به مردم که در آن تکرار کرده بود به هر دو فهرست خبرگان و مجلس شورای اسلامی آن هم به صورت کامل رای دهند، بسیاری از معادلات انتخابات را تغییر داد. تا پیش از اعلام نتایج انتخابات تهران جریان منتقد دولت شیپور پیروزی در نبرد را به صدا در آورده بود. با این حال پس از اعلام نتایج انتخابات تهران و برخی کلانشهرها مانند اصفهان، شیراز و... نوع کری‌خوانی‌ها درباره انتخابات تغییر کرد و هر دو سوی میدان ادعای پیروزی کردند. از سویی رسانه‌های حامی دولت از کسب بیش از 80 کرسی در مرحله نخست انتخابات خبر دادند و میزان کرسی منتقدان دولت را حدود 70 و مستقل‌ها را حدود 60 کرسی دانستند. از سوی دیگر اصولگرایان تندرو خود را برنده اصلی و اصلاح‌طلبان و مستقل‌ها را در رتبه‌های بعد معرفی کردند. با همه این احوال در این اعلام نظرهای متناقض چند پارامتر مشترک نیز وجود داشت. نخست اینکه هیچ یک از دو جناح در اعلام پیروزی خود مدعی کسب اکثریت مجلس نشده ‌است. مساله مشترک دوم نیز اعتراف دو جناح به حضور فراکسیونی قدرتمند از مستقلان در فهرست برندگان مرحله نخست انتخابات است. نمایندگان منفردی که دقایقی پس از اعلام پیروزی آنها به هدف اصلی دو جناح اصلی برای جذب و اضافه شدن به فراکسیون‌های حامی و منتقد دولت بدل شده‌اند. با توجه به وضعیت موجود و این امر که مجلس جدید دست‌کم تا این روزها مجلس اقلیت‌هاست و هیچ یک از دو جناح با وجود ادعاهای پرطمطراق پیروزی بعید به نظر می‌رسد که به اکثریت موثر در معادلات پارلمانی دست یافته باشند، مرحله دوم انتخابات اهمیتی دوچندان می‌یابد. انتخاباتی که می‌تواند بسیاری از معادلات مجهول و غامض امروز مجلس را حل کند. طبق برآوردها با توجه به اینکه ائتلاف میانه‌روها، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل تنها برای 59 کرسی از 69 کرسی نمایندگی در انتخابات اردیبهشت نامزد معرفی کرده است، قاعدتاً از همین الان باید 10 کرسی را به تعداد منتقدان دولت در مجلس آتی اضافه کرد. این رویداد بدون شک رقابت بر سر 59 کرسی باقیمانده را بسیار حساس‌تر می‌کند. بسیاری از حامیان دولت بسیار امیدوارند که تجربه انتخابات پایتخت برای بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان در مناطق مختلف کشور تاثیر گذاشته و انگیزه‌ای مضاعف را برای حضور آنان در این رقابت فراهم آورد. در سوی مقابل اما اصولگرایان تندرو بسیار علاقه‌مند هستند با ترسیم خط‌کشی‌های جدید مانند تهرانی-شهرستانی، شهری-روستایی و... مردم ساکن در مناطق خارج از مرکز را به رفتاری مقابله‌جویانه با تصمیم شهروندان پایتخت تحریک کنند. باید دید در آوردگاه اردیبهشت‌ماه کدام‌یک از دو استراتژی ردای پیروزی به تن خواهند کرد. در پایان باید به این نکته نیز توجه کرد که تا روز انتخاب رئیس مجلس نمی‌توان به بسیاری از اعلام پیروزی‌ها و شکست‌ها در انتخابات این مرز پرگهر اعتماد کرد. در فضای ژلاتینی سیاست ایران که طبق شواهد در نزدیکی بهارستان شدت بیشتر هم می‌گیرد، نمی‌توان به بسیاری از خط‌بندی‌ها اعتماد کرد. با همه این احوال اگر در هفتم خردادماه علی لاریجانی بر صدر مجلس تکیه کند می‌توان متصور بود که ائتلاف حامیان دولت توانسته‌ باشند ابتکار عمل بهارستان را به کف آورند، اگر هم چهره‌هایی چون مجتبی‌ ذوالنور یا حمیدرضا حاج‌بابایی جایگزین لاریجانی شدند، باید آن را نشانه‌ای از تفوق جریان تندرو اصولگرا در قوه مقننه ارزیابی کرد. حال باید منتظر ماند و دید مردم در مرحله دوم انتخابات به کدام سوی جغرافیای سیاست ایران روی خوش نشان می‌دهند؟