هامون می‌سوزد

«هامون» دوباره تشنه شد و آتش گرفت. صبح چهارشنبه، عشایر ساکن سیستان و بلوچستان به مسوولان محلی خبر داده‌اند که هامون در آتش می‌سوزد. البته گفته می‌شود آتش‌سوزی در اثر سهل‌انگاری عشایری که در بستر خشک هامون چادر زده‌اند، رخ داده است. مهار آتش به دلیل وزش توفان و خشک بودن مراتع ساعت‌ها به طول انجامید و زمانی زبانه‌های آتش خاموش شد که 12 هکتار از این تالاب سوخته بود. تالاب هامون در ماه‌های نخستین سال 1393 به واسطه ورود سیلاب‌های بهاری و روان‌آب‌ها اندکی سیراب شد و آب حدود 30 درصد بستر این تالاب را دربر گرفت؛ اما سرعت تبخیر، چنان بالا بود که تالاب دوباره بی‌آب شد. پرندگان مهاجر هم که تالاب را پر آب و اطراف آن را سبز یافته بودند، در این منطقه تخم‌گذاری کردند اما جوجه‌ها زمانی متولد شدند که هامون، آبی در بساط نداشت. به گفته کارشناسان این منطقه یکی از کریدورهای پروازی اصلی پرندگان مهاجر در کره زمین است؛ یعنی پرندگانی که از کویرهای ایران عبور می‌کنند، به آب شیرین هامون تشنه‌اند؛ اما چند سالی است که این تالاب به دلیل خشکسالی و نیز عدم تامین حقابه ایران از هیرمند، خشک شده است. در توافقی که میان ایران و افغانستان، صورت گرفت، مقرر شد، سالانه 820 میلیون مترمکعب آب از هیرمند وارد ایران شود که البته این میزان صرفاً مربوط به حقابه هامون نیست، بلکه قرار است این میزان آب وارد خاک ایران شود که بخشی از آن به حقابه اختصاص خواهد یافت، اما چند سالی است که آبی از هیرمند وارد هامون نمی‌شود؛ اما مسوولان اذعان می‌کنند همه مشکلات تالاب هامون ناشی از عدم تامین حقابه توسط افغانستان نیست. چه، بخشی از این مشکلات به عدم تامین حقابه این تالاب در داخل، همانند آنچه در مورد ارومیه، زاینده‌رود و بختگان پیش آمده، بازمی‌گردد و مدیریت منابع آب توسط وزارت جهاد و وزارت نیرو نقش عمده‌ای در ساماندهی آن دارد.

احیای هامون یکی از مهم‌ترین مطالبات مردم سیستان و بلوچستان از دولت یازدهم است و آنها این درخواست را به رئیس‌جمهوری در سفری که در فروردین‌ماه به این استان داشت، اعلام کرده‌اند. «معصومه ابتکار» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز هنگامی که برای بررسی وضعیت هامون به سیستان و بلوچستان سفر کرد، بازگشت زندگی به این تالاب و البته امرار معاش مردم در این منطقه را وعده داد. با این وجود، کارشناسان بر این باورند که تالاب هامون در وضعیت بغرنج و البته پیچیده‌ای گرفتار شده که رفع بخش عمده‌ای از مشکلات آن، از طریق دیپلماسی فعال دولت قابل حل است. تالاب بین‌المللی هامون یکی از تالاب‌های مهم دنیا و بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین در سراسر فلات ایران محسوب می‌شود که با مساحتی حدود 5700 کیلومترمربع در ناحیه کویری و بیابانی شرق کشور، در منطقه سیستان و بلوچستان واقع شده است.