ناشکیبایی نخل‌ها

نخل‌ها دیگر نمی‌توانند بی‌آبی را شکیبا باشند؛ مثل مردمی که قربانی خشکسالی شده‌اند و سیل ریزگردها امان‌شان را بریده است.400 هزار اصله نخل در منطقه اروندکنار از توابع آبادان نابود شده و شمارش معکوس مرگ یک میلیون اصله دیگر نیز آغاز شده است. نه‌تنها معضلی چون خیزش ریزگردها که مرگ تدریجی نخل‌ها نیز محیط زیست و معیشت مردم جنوب ایران را به مخاطره انداخته است. اکنون باید به آشفته‌بازار خشکی تالاب‌های هورالعظیم و شادگان، غبارآلودگی هوا، آلودگی آب کارون، شوری و آلودگی آب شرب بخشی از ساکنان جنوب، مرگ تراژیک نخل‌ها را نیز افزود.

محمد درویش، یکی از کارشناسان حوزه محیط زیست در وبلاگ خود درباره دلایل بروز این چالش زیست‌محیطی چنین نوشته است: «به دلیل کاهش محسوس دبی رودخانه‌های کارون، بهمن‌شیر و اروندرود، فشار وارد شده در مواقع مد خلیج فارس چنان افزایش یافته که سبب می‌شود، اغلب کشتزارها و نخلستان‌های منطقه به جای آنکه با آب شیرین و گوارای سرشاخه‌های منتج از زاگرس آبیاری شوند، از آب شور و آلوده خلیج فارس متاثر شده و درحقیقت ایستاده بمیرند و گورستانی از نخل‌های سوخته را به نمایش نهند.» نخل‌ها همان‌قدر که از بیابان‌زایی و فرسایش خاک جلوگیری می‌کنند، ممر معاش کشاورزانی بوده‌اند که برای قرن‌ها به زندگی زیر سایه آنها عادت کرده‌اند. درختانی که در برابر گرمای هوا و آفتاب سوزان جنوب سر خم نکرده بودند، گویی از درون می‌پوسند. آن دسته از نخل‌ها هم که هنوز ایستاده‌اند، از حیز انتفاع ساقط شده‌اند. کشاورزان می‌گویند نخل‌ها دیگر ثمر نمی‌دهند یا اگر هم ثمری داشته باشند، غیر قابل مصرف است و ارزش برداشت ندارد. غم‌انگیز است اما اگر روزگاری ایران در جایگاه دومین تولیدکننده خرما ایستاده بود اکنون به دلیل ثابت ماندن میزان تولید جایگاه خود را به کشورهای رقیب باخته است. از طرفی گفته می‌شود قیمت زمین در اروندکنار بالا رفته و آنها که از درآمد حاصل از کشاورزی امید بریده‌اند نیز کمر به قتل نخل‌ها بسته تا زمین‌هایشان را تغییر کاربری دهند. البته این نخستین بار نیست که نخل‌ها به مرگ دسته جمعی گرفتار می‌شوند. جنگ ایران و عراق نیز نخلستان‌ها را به گورستان نخل‌ها تبدیل کرد. اکنون اما جنگی درکار نیست و نخل‌ها در آتش خشکسالی و البته «غفلت» ما ایرانیان می‌سوزند. نخل‌ها ایستاده می‌میرند و این پرسش باقی است که آیا کسی به فکر نخل‌ها هست؟