در راه‌ماندگان

ایرانیان رکورد بیشترین اتلاف «وقت» در جاده‌های منتهی به استان‌های شمالی کشور را در تعطیلات عید فطر شکستند. ترافیک سنگین بود. آن‌چنان که عبور از مسیر سه یا چهارساعته بیش از 10 ساعت به طول می‌انجامید. پیش از آنکه خورشید روز سه‌شنبه، نخستین روز تعطیلات طلوع کند، پایتخت‌نشینان و ساکنان سایر شهرها به جاده‌ها روانه شده بودند؛ به چالوس، هراز و فیروزکوه. هر جاده‌ای که به شمال ایران منتهی می‌شد، قفل بود. این ترافیک سنگین اگرچه اتلاف بنزین را در این جاده‌ها سبب شد اما اگر شرایط عادی بر این مسیرها حاکم بود، تعداد کشته‌شدگان و مصدومان چه آماری را رقم می‌زد؟ روز یکشنبه که از میزان تراکم خودروها در جاده‌های شمالی کاسته شد، سردار اسکندر رئیس‌پلیس راهور خبر داد که تصادفات رانندگی در این تعطیلات به دلیل حجم بالای تردد در استان‌های شمالی 20 درصد کاهش یافته است. اسکندر مومنی این را هم گفت که در این مدت بیش از 62 میلیون و 160 هزار مورد تردد خودرو توسط دوربین‌های جاده‌ای به ثبت رسیده و به طور متوسط روزانه 85 میلیون لیتر بنزین صرف سوخت خودروها شده است.‌ مومنی همچنین از دولت و مجلس درخواست کرده است تعطیلات را ساماندهی کنند تا مردم فرصت بیشتری برای سفر داشته باشند و هرچند ماه یک‌بار به علت تعطیلات چندروزه حجم سفرها این‌گونه افزایش نیابد. از سوی دیگر شنیده می‌شود فراکسیون گردشگری مجلس قرار است جلساتی را با سرمایه‌گذاران برگزار کند تا راه‌های همه‌زمانی و همه‌مکانی شدن سفرها را مورد بررسی قرار دهد. اما پرسش اینجاست که دولت چگونه باید تعطیلات را ساماندهی کند که مردم به محض فرارسیدن چند روز متوالی تعطیل، به سواحل شمالی کشور فرار نکنند. اساساً چرا در ایران، مردم نسبت به سفر در پاییز و زمستان رغبت نشان نمی‌دهند؟ اگر شکل و شمایل سفر در ایران به چنین وضعیتی دچار شده است که مردم در ایام تعطیل همه مایحتاج چندروزه خود را در صندوق خودروهایشان جای می‌دهند و بدون برنامه‌ریزی به ظرفیت محدود استان‌های پرتردد هجوم می‌برند، متولیان دولتی حوزه گردشگری متهم هستند. آنها که چشم‌هایشان را روی مخاطرات اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی این نوع سفرها بستند و نسبت به اصلاح فرهنگ سفر در کشور اقدام نکردند. حوزه گردشگری نیز البته در طول هشت سال گذشته سرنوشتی بهتر از حوزه‌های سیاست و اقتصاد نداشت. صنعت توریسم در ایران گویی یله و رها بود؛ اگرنه امروز با دلار سه هزارتومانی دیگر سفر به ترکیه توجیهی نداشت. برخی کارشناسان معتقدند کلید ساماندهی حوزه گردشگری در دست دولت هم نیست و دیگر زمان آن فرا رسیده است که دولتمردان میدان را برای سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی باز کنند. تجارت فردا در پرونده‌ای جداگانه به آسیب‌شناسی فرهنگ سفر ایرانیان و موضوع گردشگری پرداخته است.