مصائب جمعیت اضافی

«70 درصد جمعیت تهران مازاد است.» این عبارت، نتیجه‌ای است که به تازگی طی یک تحقیق علمی اعلام شده است. اگرچه معضل رشد بیش از حد جمعیت در تهران و سایر کلانشهرها مساله‌ای دیرینه است اما این میزان همچنان رو به رشد بوده و نگرانی‌هایی را برای مسوولان به همراه داشته است. وجود این مساله که هم می‌تواند خطرات زیست‌محیطی و هم مخاطرات اجتماعی داشته باشد، به دلایل مختلفی اتفاق افتاده است. دلایلی که باعث شده تا جمعیت هر کدام از کلانشهرها به گونه‌ای سرریز شود و رو به رشد باشد. عمده کارشناسان در این زمینه معتقدند این بحران به دلیل وجود جاذبه در کلانشهرها و نبود جاذبه در سایر شهرها صورت گرفته است؛ چرا که وجود امکانات رفاهی، شرایط شغلی و سایر جاذبه‌هایی که در کلانشهرها فراهم شده‌اند، بسیاری از افراد را ترغیب کرده تا به این شهرها مهاجرت کنند. به هر حال بسیاری از کارشناسان معتقدند از آنجا که هر کدام از این افراد به دلایل مختلف و گاه به اجبار، به زندگی در این شهرها روی آورده‌اند، باید در این زمینه اقداماتی صورت بگیرد و عواملی که باعث مهاجرت به این شهرها شده است بررسی شود تا شاید بتوان این مشکلات را حل کرد. به نظر می‌رسد برای حل این مشکل، بایستی امکانات و جاذبه‌های مورد نیاز افراد در سایر شهرها ایجاد شود تا آنها از مهاجرت به کلانشهرها خودداری کنند و از سوی دیگر، مجموعه شهری در کلانشهرها تقویت شود و برای آنها مدیریت و برنامه‌ریزی مناسبی صورت بگیرد تا جمعیتی هم، که اکنون در کلانشهرها هستند با مشکل روبه‌رو نشوند. چرا که اگر چنین مشکلاتی کنترل و مدیریت نشوند، می‌توانند تاثیرات منفی و نامناسب بسیاری داشته باشند.
اکنون در تحقیق صورت‌گرفته اعلام شده است، تنها 3 /2 میلیون نفر از جمعیت تهران می‌توانند از زندگی مطلوب بهره ببرند و این در صورتی است که تقریباً هشت میلیون و 500 هزار نفر جمعیت شب پایتخت هستند و این میزان بسیار بیشتر از رقم افرادی است که به نظر می‌رسد می‌توانند در شهر تهران زندگی مطلوب داشته باشند. البته در این راستا، بسیاری از کارشناسان عقیده دارند این موضوع که جمعیت شهر تهران نسبت به ظرفیت مطلوب آن بیشتر است موضوعی پذیرفته‌شده است اما مطالعات دقیق و علمی وجود ندارد که مشخص کند تا چه میزان از این آستانه عبور کرده‌ایم. به هر حال از آنجا که این مازاد جمعیت در شهر تهران و سایر کلانشهرها به چشم می‌خورد و از چالش‌های امروز جامعه است، بیش از پیش مورد توجه مسوولان قرار گرفته است. از این‌رو در این پرونده تجارت فردا با پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی به گفت‌وگو پرداخته‌ایم. او در این زمینه معتقد است: «تمرکز مساله‌ای است که فی‌‌نفسه در بلندمدت خطرناک است. برای مثال اگر زلزله بیاید با تلفات و صدمات بیشتری روبه‌رو می‌شویم. از این‌رو اگر تمامی سرمایه‌ها در یک فضای محدود متمرکز شوند، به خودی خود خطرآفرین می‌شوند. ضمن اینکه تعادل منطقه‌ای نیز به هم می‌ریزد. با این اتفاق در بخشی از کشور به خصوص کلانشهرها جمعیت افزایش پیدا می‌کند و در مقابل در یکسری از مکان‌ها، جمعیت کشور خالی می‌شود.» او می‌گوید: «در این زمینه باید سرمایه‌گذاری‌هایی که ایجاد جاذبه و اشتغال می‌کند در مساحت کشور به شکل متناسب انجام شود.» به گفته او باید «با توجه به پتانسیل‌های منطقه‌ای از حداکثر مساحت کشور برای این سرمایه‌گذاری استفاده شود.»