مچ‌اندازی دو نیرو در بازار نفت

هفته گذشته، چشم‌انداز افزایشی در تولید نفت شیل به عنوان نیروی کاهشی قیمت و از سوی دیگر، احتمال تمدید توافق فریز نفتی به عنوان نیروی افزایشی قیمت باعث شد بهای نفت روند غالبی نداشته باشد و اغلب در یک سطح مشخص نوسان داشته باشد. در بازار طلا، با افت بازده اوراق خزانه آمریکا، تنش‌ها در شبه‌جزیره کره و ابهامات انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، بهای طلا افزایش یافت و به نزدیک بالاترین سطح طی پنج ماه اخیر رسید، اما سودگیری معامله‌گران روند افزایشی آن را متوقف کرد. در بازار تهران، سکه و طلا به دنبال رشد بهای اونس، روند صعودی به خود گرفتند، اما از سطح قیمت دلار کاسته شد. همچنین بازار بورس تهران، برای ششمین هفته متوالی دارای روند صعودی بود.

کشمکش اوپک و شیل

به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، پس از انتشارگزارش افزایش تولیدات نفت شیل آمریکا و رشد فروش‌های سوداگرانه در پی افزایش قیمت طی سه هفته اخیر، بهای نفت تضعیف شد. مطابق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولیدات نفت شیل آمریکا در ماه می بزرگ‌ترین رشد ماهانه در دو سال اخیر را خواهد داشت. این امر نگرانی‌ها پیرامون کاهش اثرات تلاش تولیدکنندگان بزرگ نفتی برای مهار مازاد عرضه نفت را افزایش داد. ایران امیدوار است، اوپک توافق کاهش تولیدات را در نشست 25 می تمدید کند. اما وزیر انرژی عربستان گفت هنوز برای اظهارنظر در این خصوص خیلی زود است. همچنین لیبی به دلیل جنگ، تولید نفت را کاهش داده است. با وجود این، شرکت ملی نفت لیبی یک میدان نفتی دیگر را بازگشایی کرد. در مجموع چشم‌انداز تعداد زیادی از تحلیلگران به بهای نفت مثبت است. در پایان وقت معاملات این روز، بهای نفت برنت و آمریکا هرکدام 53 سنت کاهش یافتند.

هدف‌گذاری برای نفت 60‌دلاری

وال‌استریت ژورنال در خبری عنوان کرد، سه کشور عربستان، عراق و کویت برای افزایش قیمت نفت به بشکه‌ای 60 دلار هدف‌گذاری کرده‌اند. بر اساس این گزارش، این سه کشور بزرگ تولید‌کننده نفت بدون افزایش سطح تولیداتشان قصد دارند با بالا بردن قیمت نفت به اقتصاد خود کمک کنند. عربستان، عراق و کویت پیش از این افزایش قیمت نفت به بشکه‌ای 55 دلار را هدف قرار داده بودند که با کاهش 2 /1 میلیون بشکه در روز تولید نفت اوپک، تا حد زیادی به آن دست یافته‌اند. قیمت ایده‌آل نفت برای اعضای اوپک تا حدی نمادین است چراکه متغیرهای غیر‌قابل پیش‌بینی بسیاری از میزان تقاضای نفت خام چین گرفته تا اختلالات عرضه در لیبی و پیشرفت‌های فناوری حفاری نفت در آمریکا روی آن تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، علی النعیمی وزیر نفت عربستان در سال 2013، قیمت بشکه‌ای 100 دلار را برای مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان نفت منطقی دانسته بود در حالی که یک سال بعد قیمت نفت به شدت سقوط کرد. با وجود این قیمت‌های هدف‌گذاری‌شده از سوی اعضای اوپک نشان می‌دهند که این کشورها چقدر نسبت به استفاده از قدرت تولید خود برای اثرگذاری بر بازار جدی هستند. این کشورها در حال حاضر نسبت به سال‌های گذشته رضایت بیشتری از توافق بر سر میزان تولیدات خود دارند به طوری که تقریباً تمامی آنها به تعهداتشان برای کاهش تولید نفت عمل کرده‌اند.

نگرانی از اضافه عرضه

روز سه‌شنبه، در پی اعلام طرح افزایش تولیدات ماه می نفت شیل آمریکا به بالاترین سطح دو سال اخیر (۱۹ /۵ میلیون بشکه در روز)، بهای نفت برنت و آمریکا در مقطعی از معاملات به کمترین سطح از ۷ آوریل رسید. اما پس از انتشار خبر عدم عرضه نفت بیشتر از سوی عربستان سعودی، افت بهای نفت آمریکا جبران شد. با وجود این، در معاملات پس از پایان وقت بازار، به دلیل انتشار گزارش موسسه امریکن‌پترولیوم مبنی بر افت کمتر از انتظار ذخایر نفت آمریکا در هفته گذشته و افزایش ناگهانی ذخایر بنزین، افت بیشتری را (بیش از یک درصد) تجربه کرد. وزیر انرژی امارات متحده عربی پیش‌بینی کرد، طی سال جاری تقاضای واقعی افزایش و ذخایر نفتی کاهش خواهد یافت. بر اساس آمارهای رسمی، صادرات نفت عربستان سعودی در ماه فوریه کمترین میزان از اواسط سال ۲۰۱۵ بود. در پایان وقت معاملات این روز، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب ۴۷ و ۲۴ سنت کاهش یافتند. در روز چهارشنبه پس از اظهار‌نظر اوپک مبنی بر متعهد بودن به حفظ تولید خود افزایش کم‌دامنه‌ای را تجربه کرد، اما افزایش تولید نفت شیل و روند افزایش در بازارهای بورس، به قیمت نفت فشار وارد می‌کرد. به گزارش رویترز، نفت خام که روند نزولی را در دو روز متوالی طی می‌کرد، تحت تاثیر یک اظهارنظر از سوی دبیر کل سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت واکنش نشان داد، مبنی بر اینکه این گروه به کاهش ذخایر خود در پنج سال متعهد شدند. البته تحلیلگران این هشدار را دادند که قیمت نفت می‌تواند به سرعت به روند نزولی بازگردد. تاماس وارگا، تحلیلگر بازار نفت با اشاره به افزایش روز‌افزون نفت شیل گفت: به نظر می‌رسد خوش‌بینی که در روزهای سپری شده از ماه مارس دیده می‌شد، کم رنگ شده است. اوپک و دیگر صادرکنندگان مانند روسیه متعهد شدند که در نیمه اول سال 2017 معادل 8 /1 میلیون بشکه در روز از تولید خود کم کنند، برای اینکه عرضه به وجود آمده در سه سال گذشته را تخلیه کنند.

تایید همکاری ایران با اوپک

روز چهارشنبه، خبرگزاری بلومبرگ، به نقل از محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک نوشت: کشورهای تولید‌کننده نفت در حال نزدیک شدن به مهار مازاد عرضه و برقراری توازن مجدد در بازار هستند و اوپک در ماه آینده تصمیم خواهد گرفت که آیا توافق کاهش تولید را پس از ماه ژوئن برای یک دوره دیگر تمدید کند یا نه. بارکیندو در این سخنرانی اظهار کرد: «ما خوش‌بین هستیم که اقدامات انجام‌شده ما را در مسیر ترمیم بازار قرار داده است. تاثیر اقدام جمعی ما همچنان خود را نشان خواهد داد.» به گفته او، میزان تبعیت از توافق نفتی در ماه مارس در مقایسه با ماه قبل قوی‌تر بوده است. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود اعلام کرد، میزان تبعیت اوپک از توافق کاهش تولید از 90 درصد در ماه فوریه به 104 درصد در ماه مارس رسید، در حالی که میزان تبعیت غیراوپکی‌ها از توافق از 38 درصد در دو ماه گذشته به 64 درصد در ماه مارس رسیده است. میزان متوسط تبعیت اوپکی‌ها نیز در سال 2017، 99 درصد بوده است. در همین خصوص وزیر نفت کویت تاکید کرد: اگر اوپک تصمیم به تمدید توافق کاهش تولید بگیرد، ایران احتمالاً اجازه خواهد یافت تولید نفت خود را بدون تغییر در رقم فعلی حفظ کند. این مقام کویتی در ادامه گفت: «آنها تولیدشان را کاهش نداده‌اند، اما تولیدشان را از رقمی که توافق شده بالاتر هم نبرده‌اند.» ایران بر اساس توافق کاهش تولید دارد «همکاری خوبی با اوپک» می‌کند.

نوسان در بازار طلا

طلای جهانی در هفته گذشته روند پرنوسانی را پشت سر گذاشت. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، در معاملات اولیه، در پی تشدید تنش‌های جغرافیایی‌-‌سیاسی در کره شمالی، تقاضا برای خرید طلا به عنوان دارایی امن افزایش یافت. پس از آن به دلیل افزایش بازده اوراق خزانه آمریکا و افزایش ارزش دلار، از شدت روند تقویتی بهای طلا که به بالاترین سطح طی پنج ماه اخیر رسیده بود، کاسته شد. یکی از اخباری که به‌عنوان اهرم افزایش قیمت طلا در نیمه نخست روز دوشنبه عمل کرد، انتشار اخبار رشد اقتصادی چین در سه ماه نخست سال جاری بود. دستیابی مهم‌ترین واردکننده فلزات به رشد اقتصادی 9 /‌6درصدی (که قله رشد اقتصادی چین در 24 ماه گذشته است) با ایجاد انتظار مبنی‌بر افزایش میزان تقاضای این فلز گرانبها، یکی دیگر از عوامل صعود قیمت فلز زرد در روز میانی هفته بود. به این ترتیب قیمت هر اونس طلا در میانه هفدهم آوریل با نزدیک شدن به محدوده 1292 دلار به بیشترین میزان طی پنج ماه گذشته رسید. اما نیمه دوم این روز در پی اظهار نظر وزیر خزانه‌داری آمریکا مبنی‌بر مطلوب بودن دلار قدرتمند در بازه زمانی بلندمدت، معامله‌گران را که پیش از آن در پی اظهارات ترامپ مبنی‌بر زیان‌بار بودن دلار قدرتمند برای صادرات آمریکا، نسبت به شاخص دلار بدبین شده بودند نسبت به روند قیمت این شاخص ارزی خوش‌بین‌تر کرد. به گفته وزیر خزانه‌داری آمریکا، منظور ترامپ از زیان‌بار بودن دلار قدرتمند، زیان کوتاه‌مدت است و این مقام آمریکا نسبت به تاثیرات مثبت دلار قدرتمند در بلندمدت خوش‌بین است. به این ترتیب اندکی از جذابیت این فلز گرانبها در ماه‌های آتی کاسته شد، این امر در کنار سودگیری معامله‌گران پس از رسیدن قیمت هر اونس طلا به سطح 1290 دلار باعث روند نزولی قیمت طلا و رسیدن قیمت آن به محدوده 1283 دلار در پایان نیمه دوم روز دوشنبه شد. در روز سه‌شنبه به دلیل تضعیف دلار، افت بازده اوراق خزانه آمریکا، تنش‌های کره شمالی و ابهامات انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، بهای طلا افزایش یافت و به نزدیک بالاترین سطح طی پنج ماه اخیر رسید. به گزارش دنیای اقتصاد در این روز شاخص دلار به زیر 100 واحد رفت و اونس در مقاطعی به بالای هزار و 290 دلار رسید. نیمه دوم روز سه‌شنبه، نیمه تضعیف شاخص دلار بود. انتشار آمار ناامیدکننده بخش ساختمان درآمریکا و اخبار مبنی بر موفقیت‌آمیز نبودن مذاکرات تجاری آمریکا و ژاپن، باعث کاهش قیمت شاخص دلار به حضیض خود در سه هفته اخیر شد. کاهش شاخص ارزی در کنار مخاطرات ژئوپولتیک و نااطمینانی‌های سیاسی که عمدتاً ناشی از انتخابات یکشنبه آتی در فرانسه و انتشار خبر انتخابات پیش از موعد در انگلستان بود، باعث شد برآیند نیروهای اثرگذار بر قیمت طلا افزایشی باشد. به این ترتیب در نیمه دوم روز قیمت هر اونس فلز زرد به بالای هزار و 290 دلار رسید؛ البته سودگیری معامله‌گران در ساعات انتهایی روز باعث شد فلز زرد در نهایت از محدوده هزار و 290 دلار افت کند و روی قیمت هزار و 289 دلار قرار بگیرد. در ساعات ابتدایی روز چهارشنبه، روند کاهشی ساعات پایانی روز سه‌شنبه که در نتیجه سودگیری معامله‌گران اتفاق افتاده بود ادامه یافت، عاملی که موجب شد تا ساعت 5 بعدازظهر قیمت اونس تا نقطه هزار و 283 دلار افت کند.  می‌توان گفت یکی از دلایل کاهش جذابیت طلا در نیمه نخست تغییرات مثبت شاخص بورس‌های فعال بود. شاخص ارزی نیز که در روز ابتدایی آخرین هفته ماه آوریل به زیر 100 واحد سقوط کرده بود، در ساعات کاری ابتدایی چهارشنبه، تحرک اندکی به سمت بازتوانی داشت. همچنین روز چهارشنبه پوند کمی در برابر دلار تضعیف شد؛ این در حالی بود که در روز سه‌شنبه پوند پس از اظهارات ترزا می مبنی بر انتخابات زودتر از موقع اوج گرفته بود. تحت تاثیر این اوج‌گیری در بازارهای جهانی، قیمت این ارز در بازار داخلی نیز در مسیر افزایشی قرار گرفت.

روزهای کاهشی بهای دلار در تهران

هفته گذشته دلار آزاد در بازار تهران روند نزولی طی کرد و بهای آن از حدود 3 هزار و 765 تومان به حدود سه هزار و 750 تومان کاهش یافت. یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش قیمت دلار در هفته گذشته عرضه مناسب بازیگران بازار‌ساز بود. در کنار این کاهش تحرکات نوسان‌گیران ارزی نیز در کاهش تغییرات قیمت شاخص بازار ارز موثر بود. هفته گذشته، یک بخشنامه ارزی از سوی بانک مرکزی، دستورالعمل اجرایی ضوابط ناظر بر ارز، اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام همراه مسافر را اصلاح کرد. این اصلاحیه نسبت به دستورالعملی که 22 آبان سال گذشته از سوی بانک مرکزی منتشر شده بود، سه تغییر عمده دارد. نخست، تغییر واحد ارز مبنا از دلار به یورو است. در دستورالعمل سال گذشته، سقف ارز ورود و خروج همراه مسافر 10 هزار دلار اعلام شده بود، اما این رقم در اصلاحیه 10 هزار یورو شده است. این اقدام نشان از گام‌های اولیه بانک مرکزی برای تغییر واحد گزارشگری مالی دارد. سیاستی که رئیس کل بانک مرکزی پیشتر از آن خبر داده بود. تغییر دوم اضافه شدن اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام است. در واقع طبق اصلاحیه جدید، هر مسافر می‌تواند ارز، اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام مجموعاً تا ارزش 10 هزار یورو را بدون نیاز به اظهار حمل کند. اگر مسافری مجموع ارز، اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نامش بیش از سقف تعیین‌شده باشد، باید به اظهار ارز خود اقدام کند. طبق این اصلاحیه اسناد بانکی شامل چک بانکی، چک تضمینی، چک مسافرتی و سایر اسناد مالی قابل انتقال می‌شود.

دو نیمه متفاوت سکه

هفته گذشته بازار سکه، دو نیمه متفاوت داشت، در ابتدای هفته بهای سکه از یک میلیون و 215 هزار تومان به یک میلیون و 225 هزار تومان تا روز دوشنبه رشد کرد، اما پس از آن در مسیر نزولی قدم گذاشت و در روز چهارشنبه به یک میلیون و 218 هزار تومان رسید. روز دوشنبه، سکه تمام بهار آزادی و نیم‌سکه به مرزهای جدیدی قدم گذاشتند و هر گرم طلای 18‌عیار نیز به آستانه بهای 119 هزار تومان رسید. به گفته فعالان، رشد بهای اونس در بازارهای جهانی مهم‌ترین عاملی بود که بازار سکه را «سکه» کرد. این در حالی بود که عده‌ای اعتقاد داشتند، سکه در دو روز ابتدایی هفته به افزایش احتمالی اونس واکنش نشان داده بود؛ بنابراین افزایش روز دوشنبه وابسته به عوامل دیگری بوده است. این عده کسانی هستند که نقش انتظارات را در افزایش بهای سکه موثر دانستند. به گفته آنها، روند افزایشی اونس در کنار شروع افزایشی آن در بازارهای جهانی هفته جاری موجب شد توجه معامله‌گران بیش از پیش به سکه معطوف شود. افزایش حضور معامله‌گران در بازار سکه و بالا رفتن حجم معاملات موجب شده که نوسان این دارایی گرانبها نسبت به دلار بالاتر رود. اما در روز سه‌شنبه و چهارشنبه، بهای اونس روند نزولی را در بازار طی کرد و به زیر کانال یک میلیون و 220 هزار تومان سقوط کرد. کاهشی که به دلیل افت بهای طلای جهانی بود، روندی که بیشتر از سایر عوامل قیمت طلای داخل را تحت تاثیر خود قرار داده است.

شش هفته روند افزایشی در شاخص بورس

در آخرین هفته فروردین‌ماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با رشد 7 /0‌درصدی به رقم 78 هزار و 4 /651 واحد رسید و برای ششمین هفته متوالی صعودی بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد شاخص با رشد دو گروه فرآورده‌های نفتی و رایانه همراه بوده است. کارشناسان معتقدند عدم تغییر و بعضاً کاهش قیمت جهانی کالاهای اساسی موجب شده همچنان صنایع بزرگ بازار جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاران نداشته باشند و معامله‌گران تمایل بیشتری نسبت به تبادل سهام شرکت‌های کوچک داشته باشند که این موضوع موجب افزایش رونق معاملات در بازار پایه شده است. انتشار گزارش‌های مطلوب شرکت‌های فعال در زمینه خدمات پرداخت (PSP) نیز به رشد این شرکت‌ها و شاخص کل کمک کرده است.

در هفته منتهی به 30‌ فروردین‌ماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران برای ششمین هفته متوالی افزایش یافت. دماسنج بورس تهران در آخرین هفته فروردین‌ماه با رشد 7 /0‌درصدی روبه‌رو شد و به سطح 78 هزار و 4 /651 واحدی رسید. شاخص کل فرابورس نیز در هفته مورد بررسی با رشد 3 /1‌درصدی به نسبت هفته پیش از خود وارد کانال 900 هزارتایی شد و به سطح 8 /907 واحد رسید. علاوه براین در هفته گذشته از آهنگ رشد شاخص کل هم‌وزن کاسته شد و حدود 95 /0 درصد افزایش یافت. این در حالی است که رشد هفتگی شاخص کل هم‌وزن در هفته منتهی به 23 فروردین بیش از سه درصد بوده است. شاخص کل هم‌وزن در روزهای ابتدایی هفته گذشته وارد کانال 17 هزارتایی شد و به سطح 17111 واحد رسید. اما در ادامه معامالات هفتگی از رشد آن کاسته شد و در نهایت به رقم 17092 واحد رسید.

خوب‌ها و بدهای هفته

در هفته منتهی به 30 فروردین‌ماه سال جاری، گروه قند و شکر با رشد شاخص حدود 7 /7‌درصدی بهترین بازدهی را در میان شرکت‌های فعال در بورس داشتند. پس از آن، گروه رایانه نیز با عملکرد حدود 6 /6‌درصدی بیشترین رشد شاخص هفتگی را ثبت کرد. محصولات کاغذ نیز در هفته گذشته از گروه‌های کوچک اما پر‌بازده بود که رشد 8 /4‌درصدی را ثبت کرده است. در میان گروه‌های موثر بر شاخص کل نیز، گروه فرآورده‌های نفتی با رشد 9 /3‌درصدی بیشترین تاثیر را بر رشد شاخص کل داشت. از سوی دیگر، افت گروه مخابرات از رشد بیشتر شاخص کل جلوگیری کرده است. گروه مخابرات در هفته گذشته با افت 1 /3‌درصدی بیشترین افت را در میان صنایع به خود اختصاص داد. گروه انبوه‌سازی نیز با افت 9 /1‌درصدی در جایگاه دوم در میان بدترین عملکرد هفتگی قرار گرفت. کانه‌های غیر‌فلزی نیز افت 4 /1‌درصدی را ثبت کرد. همچنین، در هفته مورد بررسی شرکت صنایع غذایی بهنوش، با بازدهی 9 /29 درصد بهترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. شرکت سهامی ذوب اصفهان نیز رشد قیمتی 29‌درصدی داشت و در جایگاه دوم بهترین بازدهی قرار گرفت. سیمان اصفهان نیز بازدهی 2 /26‌درصدی را ثبت کرد. در مقابل، شرکت بازرگانی و تولیدی مرجان کار با نماد «کمرجان» از گروه محصولات کانی‌های غیر‌فلزی با افت 9 /12‌درصدی بدترین بازدهی را داشت و سهامداران خود را متضرر ساخت. شرکت کاشی الوند نیز در هفته مورد بررسی افت 6 /11 درصد داشت و در جایگاه دوم بدترین بازدهی قرار گرفت. پس از آن شرکت فرآورده‌های نسوز آذر در نماد معاملاتی «کاذر» 4 /11 درصد افت قیمتی را تجربه کرد و سبب کاهش شاخص گروه کانه‌های غیرفلزی شد. در بین شرکت‌ها نیز هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس بیشترین تاثیر مثبت و مخابرات ایران بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل داشته‌اند. به نظر می‌رسد عرضه حدود 270 میلیون حق تقدم استفاده‌نشده سهام مخابرات ایران در هفته گذشته موجب کاهش ارزش سهام این شرکت شده است.

رشد قابل توجه ارزش معاملات

بر اساس آمار منتشر‌شده در هفته گذشته، ارزش کل معاملات بورس و فرابورس با 55 درصد رشد به 1717 میلیارد تومان رسید. همچنان در بازار پایه رشد حجم و ارزش معاملات بازار پایه قابل ملاحظه بوده به گونه‌ای که ارزش معاملات بازار پایه در هفته مورد بررسی بیش از سه برابر هفته ماقبل آن گزارش شده است. در آخرین هفته از اولین ماه سال جاری، شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده است. «ذوب» پس از کش و قوس‌های فراوان و ثبت افزایش سرمایه 321‌درصدی و بعد از حدود سه ماه‌، نماد آن بازگشایی شد که با رشد چشمگیر نیز همراه شد و در لیست بهترین بازدهی‌ها قرار گرفت. علاوه براین، شرکت آسان پرداخت پرشین، پس از ذوب آهن بیشترین ارزش معاملات هفتگی را داشت و رشد 26‌درصدی را ثبت کرده است. در 12ماهه منتهی به اسفندماه 95 درآمدهای این شرکت نسبت به سال 94 بیش از 34 درصد رشد داشته و اخیراً نیز رئیس بانک مرکزی از افزایش 20 تا 40‌درصدی تراکنش‌های مالی در سال جاری نسبت به سال گذشته خبر داده است. علاوه بر این در هفته گذشته بر اساس اخبار منتشر شده، رئیس سازمان بورس از حذف حجم مبنا و تغییر دامنه نوسان تا پایان سال جاری خبر داده است.